Atalar deyir

544. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

eşək olsa, palan tapılar, isti tə

ndir, unun olsa, çör

ək yapıla

r. 

eşək öldü palan qaldı, doğru köçdü yalan qaldı

. 

eşək öldü palan qaldı, doğru köçdü yalan qaldı

. 

eşə

k s

ə

mirs

ə

 yiy

ə

sin t

ə

p

ə

r. 

eşə

k s

ə

mirs

ə

 yiy

ə

sin t

ə

p

ə

r. (

yedir yetimi siksin götüvü

). 

eşək tanımaz alşaq, at bilmə

z. 

(

alşaq

: alçaq. 

ə

sgik). 

eşə

k üsd

ə

 yüküm y

ox, aşırsında qayğım yox

. 

eşəkin quyruğu kimi nə

 uzar, n

ə

 

qısar (

qısanar

). 

eşə

kl

ə

 

eşə

k g

ə

r

ə

k. 

{

eşə

k: (< 

eşmə

k). 

eşici

. tovlaq. k

ə

l

ə

kçi. 

hoqqaçı)}

. yaman il

ə

 

yaman g

ə

r

ək, eşşə

kliy

ə

 saman g

ə

r

ə

k. 

kopoyoğlu ilə

 

kopoyoğluluq gə

r

ə

k). 

eşə

kl

ə

 evl

ə

n

ə

n yükünd

ə

 ç

ə

kir

, ununda daşır

. (

eşə

kl

ə

 evl

ə

n

ə

n: 

eşşə

kd

ə

 

oturan). 

eşə

n 

ə

kdi, 

ə

k

ə

n d

ə

rdi!. 

eşə

y

ə

 quyruq, öküz

ə

 

buynuz, ağır olmaz

. 

eşəyyin quruğu kimi nə

 uzar, n

ə

 

qısanar

. 

eşidə

n d

ə

h g

ə

l

ə

mir gözl

ə

 gör

ən qarşında

. 

eşidə

n gör

ə

n

ə

 x

ə

b

ə

r verir. 

eşidə

n gör

ə

n

ə

 

sav salır (xə

b

ə

r verir). 

545. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

eşidən qulağ, baş ağrıtmaz! (

bu kişini, qulağı işə

 

tutmağı, qulaqdan iş çə

km

ə

yi 

öğrə

dir

). 

eşidən qulağda suç yox

. 

eşidən qulaq bir asılsa, deyən dil, min asılmış

. 

eşidə

n

ə

 bir söz keç

ər, eşitmə

z

ə

 mini neyl

ə

r

. (dinl

ə

r qulaq bir söz il

ə

 yol tapar, 

dinl

ə

m

ə

zs

ə

 min söz bel

ə

 

boş çalar)

. 

eşik açıq olsada, sorab gir

. 

(

eşik

: 

qapı)

. 

eşik qar, içə

ri dar. 

eşik sözü evə

 girs

ə

 

ev yıxar

. 

(dem

ək ev yatağında eşik sözlə

ri, siys

ə

t qulan 

danışlmaz

) (

qulan: filan). 

eşikdən çıxar, deşikdə

n gir

ə

r. (

eşikdə

n: 

qapıdan

). 

eşikli

 ip

ə

 

tutulma, tutduğun ipi eş

. 

(

yaşamda yol çığırlardan, kəndi yoluvu eş, 

toxu, qur). 

eşiksiz qalan baş, işsiz qalmaz

. 

(

eşiksiz

: (< 

eşmə

k). m

əşquliyyə

tsiz). 

eşiksiz qalma, bitli mal alma

. 

(

eşiksiz

: (< 

eşmə

k). m

əşquliyyə

tsiz). 

eşili dünya tə

rs

ə

 

fırlanır

. 

(e

şili

: tovlaq. tovlu. k

ə

l

ə

kçi). 

eşinmə

d

ən işə

nm

ə

. 

(quşqulanmadan inanma)

. 

eşit qıl dosdu yarı tə

klik olmaz 

əşimiz, tikə

 

ağır çətin olsa işimiz, bir bir 

qırar qoymaz qala dişimiz

. 

546. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

eşitdiyin hə

r n

əyi çiğinə

 

aldın, gördün gedir sola, onqura sandın, tə

k 

deyilsin, g

ə

ncl

ə

r s

ə

ntay, günü g

ə

lsind

ə, qarır, yanlışlığın 

qanır

. (

çiğinə

 almaq: ciddiy

ə

 tutmaq). (

qanır

: 

düşünür)

. 

(qulağın duyduğunu ciddiyə

 tutdun, 

əğri getdiyini gördün, ama 

dedin olasun (inşallah, bə

lk

ə) doğrudur, bu düşüncə

d

ə

 s

ə

nd

ə

 

t

ək deyilsin, taydaşları

n, g

ə

ncl

ə

r

ə

 

taysan, yaşayıb qocalırsın, 

yanlışığın anlarsan)

. 

eşitmək olmamış görmə

kd

ə

n ird

ə

k. (

ird

ə

k: ir

ə

li. 

ə

fz

ə

l

). 

eşitmək, öğrə

tir, görm

ə

k, biltirir!. 

(öğrə

tm

ə

k: 

tansıtmaq

. 

öğrə

ti, teori olaraq 

bildirm

ə

k). (görm

ə

k: 1. gözl

ə

 

tanımaq

. 2. 

qılmaq

. 

çalışmaq

). (bildirm

ə

k: 

qandırıb iç elə

m

ə

k). 

eşitmə

s

ə

 

söz qulaq, başı olar kor ulaq

. 

eşq ağladır, də

d söyl

ə

dir. 

eşq çiçə

g

ə

 b

ə

nz

ə

r, 

ə

n göz

ə

li gününd

ə

 öl

ə

r. 

eşq kiçik böyük tanımaz

. 

eşq kimin batırır, kiminə

 

yatır, kimin bulatır

. 

eşq kölə

lik deyil. 

eşq kölgə

li yoxluqdur. 

eşq küçük büyük tanımaz

. 

547. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

eşq mal deyir satıla, mallara qatıla, bir ''maldan'' alına, ''öküzə'' satıla

. 

eşq oddur ə

ll

ə

 tutulmaz, dön

ər daşa utulmaz

. 

eşq olan yerdə

 bilikl

ər qapısı bağlı durur

. 

eşq olan yerdə

n uzaq durmaz çil

ə

. (çil

ə

: d

ə

rd). 

eşq olmasa 

canlar il

ə

 devran sür

ə

 bilm

ə

z. 

eşq olsa nə

l

ə

r ç

ə

kilmir. 

eşq olsun bacardığı kimi yox, istədiyi kimi yaşayana

. 

eşq olsun bacardığı kimi yox, istədiyi kimi yaşayana

. 

eşq olsun qananlara, inanmayan yalanlara

. 

eşq oyunçaqdır alan çox, itirə

n yox!. 

eşq var tapa

r s

əni, eşq var yapar sə

ni. (

yapar: düz

ə

ld

ə

r. yüks

ə

ld

ə

r

). 

eşqdir də

ng

ə

 verir h

ər yaşama, eşqsiz də

ng

ə

 

bulanmaz bulğan

. 

(d

ə

ng

ə

 

bulanmaz: dinc bulanmaz). 

eşqə

 dolan diril

ər, eşqə

 doyan ölül

ə

r. 

eşqə

 gür

əş olmaz, eşqilə

 gür

əşmə

k olur. 

eşqi nisgillə

 

yaşa, nisgili eşqin ilə

 yok. 

eşqi nisgillə

 

yaşa, nisgili yaşatma bırak

. 

(

bırak

: ama). 

eşqi ölümsüz bilə

nl

ə

rd

ə

n, çevr

ə

mi ömürlük sev

ə

nl

ə

rd

ə

nim. 

548. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

eşqi, sevgini yaşamaq gə

r

ə

k. (

sevgi keçmişdə

 qalmaz, sevgiy

ə

 

keçmiş 

yaramaz). 

eşqilə

 m

ən yaşaram nisgilivi, ə

k

ə

r

ə

m sevgi otun, tik

ən boğub çiçək doğar

. 

eşqin donuğun görüb, eşqin dönüyün görmə

yib. 

(

eşqin

 

donuğun görmə

k: 

eşqə

 tutulmaq). (dönüyün: x

ə

yan

ə

tin. t

ə

rs üzün). 

eşqin gözü kor olur, qulağı kar

. 

eşqin gözü kor olur, qulağı kar

. (

eşqin, gözü yox görə, qulağı yox eşidə

). 

eşq

in kiçik böyügü yok. 

eşqin tərs uvandı olmaz, qırığ qalmaz, üzük durmaz

. ged

əni boşver, 

qalanı xoş ver

. 

eşqlə

 

sevgi yeri almaşılmasın

. (

almaşılmasın

: d

əğişik salınmasın)

. 

eşqsiz can, gövdəsi cansız durur

. 

eşqsiz yaşam könül istə

m

əz, aşiq olan ağıl götümə

z. 

eşqsiz, can gövdəsi, cansız durur

. 

eşşə

g

ə

 

min ata çatınca, ata min baxta çatınca, baxtıvı tut sinə

 

yatınca

. 

(sin

ə

: gora) (h

ə

r n

ə

yin sonu var). 

eşşəgivi bağla, sonra allaha ısmarla 

(

: 

tappışır

). 

eşşəgivi bağla, sonra tanrıya (

allaha

) ısmarla

. 

eşşə

k adam öz 

başını düşünər, yaxcı adam yoldaşını

. 

549. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

eşşək atla yarışmış, quyruq, qulax qarışmış

. 

eşşək başı ağırlıq götürmə

z. (

ağırlıq

: hörm

ə

t

). 

eşşə

k bilm

əz tutarı nə

 

arpanın

. (

tutarı

: qiym

ə

ti

). 

eşşə

k dem

ə

 özgüy

ə, eşşək odur qanmıya, qulaq duya anğmıya

. 

(anğmıya

: 

anla

mıya)

. 

eşşə

k görm

ə

y

ən, keçinin zırtlamasın toy bilə

r. 

Eşşək hara, döşə

k hara? (Ara Gündüz). 

eşşək qaçdı, ip uzandı

. 

eşşə

k q

əşov götürmə

z. 

(eşşə

k n

ə

 bilir q

əşov nə

dir). (

at q

əşovlanar eşşə

k 

yok). 

Eşşə

k n

ə

 bilir z

ə

f

ə

ran n

ə

dir? (Ara Gündüz). 

eşşə

k n

ə

 

düşünür,

 

eşşə

kçi n

ə

y

ə

. 

eşşə

k n

ə

 

eşşə

k, tükü m

ə

xm

ə

r, inc

ə

 k

ə

m

ə

r, üzü q

ə

m

ər, yerişi at, üstündə

 

yat, belin

ə

 min, evin

ə

 çat. 

eşşək o eşşəkdi, palanı dəyişsə

 d

ə

. 

(geyiml

ə

 iç d

əyişmə

z). 

eşşək oğrusu varki sofuluk satır, haqdan gə

l

ə

n s

ə

si b

ə

y

ə

nmir. 

eşşək olan öz başını düşünər, yaxcı olan yoldaşını

. 

eşşək olsan palan tapılar

. 

eşşək palansız, göt siksiz qalmaz

. 

550. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

eşşək sığalanmaz, sığır silkəniş bilmə

z. 

eşşə

k üsd

ə

 

yüküm yox, dağdan uçsa qorxum yox

. 

eşşək yeddi çeşit üzmə

k bils

ə

d

ə

, suyu gör

ə

n kimi, tümün (

hamısın

) 

unudar. 

eşşə

k yügür

ə

r, at küy

ə

r. 

eşşək, atla yarışmış, quyruq, qulax qarışmış

. 

eşşəkçi eşşə

y

ə

 

baxar, qonağçı, qonağa

. 

eşşə

kliyi b

ə

s deyir, d

ə

v

ə

ni y

ə

d

ə

kliyir. 

eşşə

y

ə

 

arxadan, xana qabağdan yaxınlaşma

. 

Eşşə

y

ə

 dedil

ər qanacağını göstər, yıxıldı yerə

 

ağnayıb toz qaldırdı

. 

eşşə

y

ə

 dedil

ə

r, 

''oğlun olub, gözün aydın

". dedi, 

''yüküm artıb, yemim azalıb"

. 

eşşə

y

ə

 gör

ə

 çulu. 

eşşə

y

ə

 

quyruğ, öküzə

 

buynuz, ağır olmaz

. (

eşşə

y

ə

 

palan yük değil

). 

eşşə

y

ə

 

min ata çatınca

. 

(

eşşə

yi minm

ə

k g

ə

r

ə

k, ata yetinc

ə

). (

eşşə

yi minm

ə

k 

g

ə

r

ə

k, ata yetinc

ə

 gör

ə

k

). 

eşşə

y

ə

 min

ə

n iyin

ə

 döz

ə

r. 

(eşşə

y

ə

 min

ən osdurağına dözə

r). 

eşşə

y

ə

 minm

ə

d

ən, ayağların sallayır, suya çatmamış, qıçın çırmayır

. 

eşşə

y

ə

 palan, yük deyil. 

eşşə

yi minm

ə

k g

ə

r

ə

k, ata yetinc

ə

. 

551. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

eşşəyi olmaq, eşşək olmaqdan yeğ!

. 

eşşə

yi palan saxlar, evr

ə

ni yalan saxlar. 

eşşə

yi palan saxlar, evr

ə

ni yalan saxlar. 

(palansız eşşəgi işlə

tm

ə

k olmaz. 

palansız yağırlanar, yağırçalar

. (

yağırlanmaq

: 

yağırçalmaq

: 

kür

ə

yi, beli sürtül

ə

r

ə

k yaralanmaq). 

eşşə

yi yük

ə

 ç

ə

k, o g

ə

lm

ə

s

ə

, ona yükü ç

ə

k. 

eşşəyin burnuna yarpı

z tuddular iyl

ə

sin, yedi!. 

eşşəyin hesabi başqa, eşşəkçinin ki başqa

. 

eşşəyin işi nə

dir toyda, ya su g

ə

tirm

ə

kd

ə

, ya odunda. 

eşşə

yin q

ədrin atdan düşə

nd

ə

n sor. 

eşşəyin quyruğu kimi nə

 uzar, n

ə

 

qısar 

(

qısanar

). 

eşşəyin yaxcı pisi, işdə

 b

ə

ll

ə

n

ə

r. 

eşşə

yin yügr

əni, atın axsağı kar vermə

z. 

eşşə

yivi b

ərk bağla, andan tanrıya ısmarla

. 

eşşə

yivi b

ərk bağla, andan tanrıya ısmarla

. (

ısmarla

: 

tappışır

). 

Et tırnaktan ayrılmaz

, Akrabalar birbini ne kadar sevmeselerde, 

aralarında 

antlaşmazlıkta olsa birbirinden ayrılmazlar

. (Bayram Özdemir). 

etdiyin yaxşılıq, iç çağrıva qarşılıqdır, kimsiyə

 

bağış deyil

. 

(

qarşılıqdır

: 

yanıtdır

. 

cavabdır)

. (

bağış

: minn

ə

t). 

552. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

etdiyini bul, inl

ə

yib öl. 

(öz işlə

rivin (pislikl

ərin) qarşılığın alda, güc bir ölümə

 

düş)

. 

(qarqış)

. 

etgisiz söz, yağışsı

z bulut. 

Etme bulursun, inleme ölürsün. 

Kötülük yaparsan kötülüğü iyilik yaparsan iyiyliği 

bulursun. 

İnlemeye (içini döğmeye) başlarsan da ölürsün

. 

(Bayram Özdemir). 

ev alan damdan ev

ə

 baxmaz. 

ev alan damdan ev

ə

 baxmaz. 

Ev alma konşu al

. Ev alacak kimse ko

mşularını seçmeli

. 

Aldığı ev ne 

kadar da güzel olursa olsun rahat edemez. 

(Bayram 

Özdemir). 

ev almadan qonşu al

. 

ev almadan, qonşunu tap

 

(

tanı

). 

ev almadan, qonşuv tap (

qonşuvu

 

tanı

). 

ev düz

ə

nin yad sözl

ə

ri özg

ə

tir

. (özg

ə

tir: pozar. d

əğişir) (yad sözlə

r, e

şikdə

n 

gir

ə

n sözl

ə

r ev

ə

 uymazda, pozarda). 

ev ev

ə

 girs

ə

, ev evd

ə

n olar. 

(olar: 

dağılar)

. 

ev evi dağıdar

. 

ev hesabı, çarşıya uymaz

. (bazar kökg

ə

si evd

ə

 

salınmaz)

. 

553. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

ev içind

ə

 

savaş çıxdı, ortama donu yırtışdı

. (

ortama donu: 

ortalıq donu

: 

yaşama gə

r

ə

cl

ə

ri. m

ə

i

şə

t v

ə

sayili). 

ev kimindir ? - 

oturanın, söz kimindir ? 

- götür

ə

nin. 

ev kimindir ? - 

oturanın, söz kimindir ? 

- götür

ə

nin. 

ev kişinin aynasıdır

. 

ev oğrusu tutulmaz

. 

ev yapan balta, dışarıda qalır

. 

ev yoldaşın yamansa, tütün basar qır qutar

. 

Evdeki hesap ça

rşıya (pazara) uymaz

. 

Yapacağımız işleri ne kadar da iyi 

planlarsak planlayalım, beklemediğimiz, ummadığımız 

bir engel çıkabilir

. 

(Bayram Özdemir). 

evd

ə

 

ara sırdaşın, yola çıqsan yoldaşın

. 

evd

ə

 

odabaşı, çöldə

 

obabaşı

. (

h

ə

r yanda sözü keç

ən kişiyə

 söyl

ə

nir). (h

ə

r 

yanda başına buyruq kimsə

). 

evd

ə

 

olan az görünür, qonşu quşu qaz görünə

r. 

evd

əki qızın gözü qapıda, doymamış itin qulağı

. 

evd

əki sayap, çarşıya çıxmaz, bazar sayabı, evlə

r

ə

 

sığmaz

. 

(sayap: sayab: 

hesab). 

(çarşı

: bazar). 

(ev könül yuvasıdır, bazar, alıv satıv)

.