Atalar deyir
Yüklə 13,34 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
tapmaca). (söz ).
eld ən atılmış, külsıra qalmış . (
: külbaşlı
. kimliyi alçalmış) . eld
ən atılmış, külsıra qalmışlar . ( külsıra : külbaşlı . kimliyi alçalmış) .
Işlə y ə n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 eld
ən ayrı düşə ni qur yey ə r.
eld ə n b əfa, ağıdan şə fa umma. eld ə
ə ls ə m ə lam ə t, qalanmazsan s ə lam
ə t.
eld ə n qalan dil olsun, seld ə n qalan iz olsun. oddan qalan kül olsun. eld ə
(el: yad. özg ə ). eld ən yaxşı sözün, gülər üzün, açıq könlün qısqanma . (eld
ənğ yaxşı sözünğ, gül
ər üzünğ, açıq könlünğ qısqanma) . el ə
ağac yoxdur ki, üstündə qarqa oturmasın . el
bağlılıq, kişioğluna güc verirdə , qut verir. el ə batmışıq çilə , bilmirik n ə dir çill ə . (çil ə : d
ə rd ə ). el ə d ə d ə bel
ə g ə d ə , el ə
eşşə k, bel ə
köşşə k.
el ə
fırıldaq gəlib ki, fırlana fırlana qalmışıq . el ə gün
ə
düş üb ki burnun ucu titr ə yir. el ə iygilik isd ə . {iyiliyi su dibind ə k
. (dibind ə : ayağında, altında) . (k əmişmə k: əkişmə
k. g əmişmə
k. gömüşmə
k. quylamaq)}. ( ə km
yi suyun tübün ə (dibin ə ) at, betind ə
ə ) topla). ( ə km
yi su tübünq ə (dibin ə ) d
aşla, su betində
(üzünd ə ) gözl
ə (izl
ə ). -
ə km ə k su dibind ə qalmaz, suluq odun yanmaz. (suluq: şeh
. n ə mli) . 536. Işlə y ə n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 el ə sınmış qanadım uçamağ artıq tov yox, nə bileydim yadav ölk ə
qonağun doğçalamaz . ( doğçalamaz : doğma saymaz) . el ə uğramaz 'nə y ə
(elinin y arasına yarımayan, kimə
yarıdı)
. el ə uydum evim tozdu, ev ə uydum elim. (tozdu: dağıldı)
. {el (xalq, özg ə ) ağzına baxıb ev saxlanılmaz, evdə kil
ərin açısıyla kə ndi
kimliyin doğulmaz} . {ikinci anlam. evin (xanımın) sözü ilə eli,
dosdu qoruyanmazsan}. el ə ver aşın sıylasın başın . el
verir dalqımı, kendi yutar salxımı . (
: üzüm püsgülü). el ə
ə lqini, k
əndi utur salxımı . El ə
yaxşılıq elə, sağ ə linin verdiyini sol ə lin bilm ə sin. (Araz Gunduz). el ə
ağlayan kor olmuş . (el ə : özg
ə y ə . yada). el ə d ə qalmaz. -at gedibd ə
qalırsa qatır, dünya sürə r sona çatmaz. eli g
ə z ən, el tanır, yolu gə z ən, yol tanır . elik, kişilə rin bir tin t ə m ə ll ə rin ə g ə r ə kl ə rin ə dayanaraq bir topluma çevrilm ə
. (elik: mill ə t). (tin t ə m ə ll ə rin ə : ruh
əsaslarına) . elim günüm gülm ə s ə, ayım günüm doğmasın . elim günüm olmasa, ayım günüm doğmasın . (birinin elin ə
yurduna bağlılığın ötg ə zir). (ötg ə zir: yetirir. münt ə qil elir) i. 537. Işlə y ə n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 elimizin çıxarı olar saxlar, çıxarı olmaz qoşular giclə rl ə
ə r, köl
ə lik
yaşın sürə r.
elin ağzı torba dey il ki büz ə s
n. elin ağzı yığılmaz, çəlik ağzı boğulmaz . (ç ə lik: dol. dolça). elin atan, başı, daşdı, dilin satan, qırdıqaçdı! . (
: satqın . saltasız) . elin birl ə birg
ə
olub yaşarsan, iyi işlə könüll ə r ə
daşarsan . elin çoxluğuna güvə nm ə
ə n al güv
ə n.
elin danmış, 'yolun azmış'
demişlə r. elin d
ərdin çırpda daşa, elində! ol ağrıdaşı ( d ərddaşı ). elin düşsə
çoğun eşinə , n ə rs ə
qılın, yaran işinə . ( çoğun eşinə : f
ə l ə k k ə l ə yin ə ).
elin güm ən, puluna qıyar . (
ə k. sevib gözl ə m ə k). elin k
ə ll ə ba şı olursa, başı yolsuz, yolu başsız sürünmə z. elin k
ə ll ə başı olursa, başı yolsuz, yolu başsız sürünmə z. elin oğlu oxur atomu bulur, bizimkilə r oxur, elini bölür. ( elin: yadın
. özg
ə l ə rin ).
elin sev ən özün sılar . (
: hörm
ə t qoyar
). elin söğə n atadan min, anadan on olur. elin söy
ə n çöld
ə
qalar, tüm qaranı üzdə yığar
. (söy ə n: nifr ə t ed ə n).
538. Işlə y ə n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 elin sözu ev ə
. . (eşik, toplum soruları, sözü evdə çözülm ə
konuşulmaz) . elin varında gözün qalsın . ( çox üzgün, yoxsul düşə sin). (qarqış)
. elind
ən ısrıq, özündə n üzrük, savından dönrük : eld ən qovulmuş, sevikdə n (
n ) üzülmüş, ə hdind ən dönmüş . Eline, diline ve beline sahip ol. Hacıbektaşı Veli hazretleri . (Bayram Özdemir). Eline arxalanan iğidin arxası yere gelmez . (Kordus). elin ə
ağlayan qalmır, elində n yazan q alır .
ə güm
ən, malına qıyar . (elin
ə güm
ə n: elin
ə güv
ə n ə n, elind ə n gör ə n,
güd ə n. elind ən gümanı olan) . (
qıyar : imsak edm ə z
elin ə yaman tapmaz aman. {elin sevm ə y ə n güv
əş itirir) . (güv əş : e'timad bi n ə fs)} . elini sayan, dilini danmaz, dilini danan, atas ın anmaz! (anmaz: xatırlamaz, x ə tir saxlamaz). Elini ürküt, axsağında yapış . (Evl ə
ə k ist
ə y ə nl ə r üçün dey ə rl ə r). (Ara Gündüz). elinl ə
olsun toyun bayramın, görən desin doğan elin var olsun . eliz ə günüz
ə qutluq!. ell ə
(il: yil. ilik. yilik. (rabit ə ). barış) .
Işlə y ə n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 ell
ə r köç
ər, dağlar qalar . ell ər qısqaşda qalmayınca heç nə yi d
əğişmə z . ( qısqaşda : m
ə cburluqda. z ə
ə td ə ). ell
ə rin tini dilind ə
r ölür dill əri qalır . (tini: ruhu ). elsiz kişi, gölsüz balığ . elsiz qalan uca dağlar başından, ağ ac it ə r, yollar ged ə r iz qalmaz . (h ə
yurdun d ə y ərin yaşaycıları verir) . Emmim dayım kesem, elimi soksam yesem . Akrabalarının verdiği ile rahat bir hayat olmaz, Karşı karşıya galırsanız başınıza kakarlar. En iyisi kendin kazan minnet etmeden de harca. ( Bayram Özdemir). endirm ə
qazanmağın ) bilm
ə y ən, qaldırmağın nə bilir. Engin daldan dut yemem, G. te yaxın yerden et yemem . (Anamın sözü) . (Kordus). enik küçük qurd basar. (enik küçük qurd t ə p ə r).
(tula qurda atılar . tula,
qodukluğuna görə (kud
ə kliyin
ə gör
ə ) qurdu enm ə k ist
ə r.
niy ə
çünkü qoduğdur (kudə kdir),
qanmır ki, qurddan ə mi
çıxmaz) . enik küçük qurda t ə p (
b ə rk ) t ə pil ə r.
540. Işlə y ə n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 enik qaldıq, minik geçdi . Er ek, geç ek, tava ek. İster erken , ister biraz zaman geçince ek, tohumu, toprak nemliyken ek ki tohum çiml enip çıkabilsin . (
erç ək acı isə, yalan ağudur . erg
ə n (
özg ə ) gözl ə
qız alma, gecə gözl ə bez alma. (gözl ə : gözil
ə ).
erken kalkan yol alır, erken evlenen döl alır . erken kalkan işlerini çabucak yapar amacına ulaşır . erken evlenen de genç yaşda çoluk çocuğa garışır, mürüvetlerini görür . (özdemir). erk ək dişi hamaşmaz, çaqqal tülkü oxuşmaz! ( oxuşmaz : tutuşmaz) . (
: d əngişmə
z. t əngişmə
z. üst üsd ə
düşmə z).
(erk ə kl ə
dişi kə ndi öz əl baxışları var evrə n ə
ə y ə ). erk
ək ev yapır, qadın oda . ( yuvanı dişi quş yapar) . erk ə k əlin saxlasın, qadın dilin qorusun! . erk
ək yoldaşdan bə ll ər, xanım boydaşdan . (
: yaşam
yoldaşından) . erk ə kl ə k ə l əş tutulmaz . ( əş tutulmaz : aynı tutulmaz) . erk
ə kl ər boş tutdular, dişilə r b ə rkitdil ə r, evd
ən xoşluq, gün d ən quşluq uçar oldu. (b ə rkitdil ə r: b ə rk tutdular). ( gün quşluğu : günün doğan 541. Işlə y ə n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 çağından öğlə y ə
qalmış sürə . günün
ən çalğın, mut, umut dolu çağı)
. erk
ə kl ə r sev ə nd ə
sağır, dişilə r sev ə nd ə kor olurlar. erk ən qalxan yol almış, bilib ə k ən tox qalmış . erk
ə n qalxan, erk ə ə . erk ə n qalxan, erk ə n çatar. erk ən onğmayan, gec onğmaz, gec onğmayan, heç onğmaz . (erk
ə n düz ə lmiy
ə n, gec düz ə lm
z, gec düz ə lmiy ə n, heç düz ə lm
z). erm
ə ni h
ə r poxundan ə l ç
ə ks ə d ə, dığalığından ə l ç ə
ə z. (
dığalıq : g ə d ə lik). erm ə niy ə bir
otralıq yer versə n, orda yatar. (yatar: yerin salar). ert ə
ert ə
namaz gec namaz, ağılda qoyun qalmaz . ert ə l ə b gec ə
ağlayu, yırtalab bağır dağlayu, qalmazda yağ ürə kd ə , qan damarda çağlayu . ert
ə l ə m ə
gün işin, işi bitirdə
şişin . ( ert ə l ə m ə : yarına qoyma) (bağlaqılan gün yeşin, ertə l ə m ə
gün işin) . (
yeşin :
. yükün). ert
ə y ə qalan arxaya qalar. ert
ə y ə qalan b ə ladan qorxma. ( ert ə y ə : sabaha. yarına ).
542. Işlə y ə n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 ert
ə y ə qalan, arxaya qalar. ertin çıxsa yoluna, qarşılayar gün onu, gecin girs ə
yoluna, qarşı tutar tün onu.
ertiriin başlasa iyi , gün qalanı yağ üsdə . ( ertiriin: sabahın
). ertirki quyruqdan, bu günki öpg ən yeğ . (
ertirki: yarınkı
. sabahkı)
. (öpg ə n: ağ
ciy ə r ). esin
ə
yığan əsgi üsgünü, yorqun qalar düşünmə y ə, için boş, beyin yüngül ola, iri atdımla yarınları döğünmə y ə
(esin ə : xatirin ə .
yarınları döğünmə y ə : sabahları atdımlamağa) . eski aldışı qayuq çoğunun, oğrunu qoysun, doğrunu tuşsun . (
: q
ə hb ə , nam ə t f ə l ə yin). eskid
ə n böyl
ə , d
əğirman dönə r, t
ə vr əgin öğə r. (t ə vr ə gin: gird ə
daşın) . (
öğə r: öv ə r. oğar)
. Esmere al bağla karşına geç ağla, Esmer , gara, Kara yağız kişilere al elbise yakışmaz . (
Bayram Özdemir). eşdib ata ananın, savlarını qoyurma . eşdiyin quyuya düşə si. ( öz oyunuva g ə l
s ə n. k ə ndi k
ə l ə yiv ə g ə l ə s ə n). 543. Işlə y ə n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 Eşeğe altın semer de vursalar eşek , yine eşektir . Değersiz insanlara makam, unvanda versen. en güzel elbiseler de giydirsen. Bayağı ve adilikten kurtulamaz . (Bayram Özdemir). Eşek eşeği öndücüyle kaşır . Öndüç, karşılık . Çıkarcı insanlar karşılıksız hiçbir şey yapmazlar. (Bayram Özdemir). Eşek hoşaftan ne anlar, suyunu içer denesini bırakır . Bilgisiz ve görgüsüz kimse,
ince güzel işlerin verdiği zevki , tadı anlayamaz . (Bayram Özdemir). eşə
topraq g əlişə
r, söyl ə y ə söyl
ə y ə söz. eşə
eşə
topraq ür ə r (g əlişə r), söyl
ə y ə söyl ə y ə söz.
(eşə
eşə topraq g əlişə
r, söyl
ə y ə söyl ə y ə söz).
eşək ata demişki : yoxuşda sə n m əni güd, enişdə m ə
ə ni küd
ə r ə m. eşə
k bir k ə r əm yıxılan yerdə n, ikinci k ə r
m keçm əmiş
. eşə
k bulsan palan ol, palan bulsan eşə
k yox. eşə
k gülü iyl ə m ə z, yey
ə r.
eşə k gülü iyl ə m
z, yey ə r. eşək işsiz qalmaz . eşə k min ənin ayağı , iki arvadlının qulağı dinmə z. eşək olan çulun tapmış . (çoxun işlər qarşına qarşın yapılır) . Yüklə 13,34 Mb. Dostları ilə paylaş:
|