Yardılamaq, kömək ləmək

 
Dönmək 
: ağmaq\ oyana ağ.
 
Dönmək 
: ağmaq\ oyana dön: oyana ağ.
 
Dönmək
: fırlanmaq, pekirlənmək, aylanmaq, 
bitirmək, ögürülüv
6
, öyürülmək
3
.
 
Dönük 
: xain, mürtəd
 
Dönüm  
: döngə, dərbəd.
 
Dörcələmək
8
: eşələmək, aktarmak
4
, sukılav
4
, 
sokonov
3
, sökmək, qazmaq.
 
Dördqulaq
: yonca.
 
Dördüvər 
: duvar\ dörüvərləmək: duvarlamaq. 
 
Dörə bər  
: dərduvar: död duvar dörəvər, dürdərəv, 
dürdəvər. 
 
Dörən 
: doğan, üzə çıkan.
 
Dörəvər:
 dürdərəv, dürdəvər, dörə bər, dərduvar: 
död duvar 
 
Dörmək 
: qazmaq, dürcəmək, qurcamaq, aktarmaq, 
peşəmək 
 
Dörtbul
9
: dörtgən, dörtbucak.
 
Döş mıncıq
: kökürök
5
 mıncıq, qıtay
3
, boyunbağ.
 
Döş
3
 
: bağır, kürək
3
, gövdə
4
, köks
2
.
 
Döşək 
: məylis yeri.
 
Döşəmək 
: (düşmək).yaymaq, salmaq.
 
Döşənmə
: sərilmiş, açık, qalxıx, hündür
 
Döşənmək
: özünü vermək, düşgünlük göstərmək. 
Döşük
14
: boyun bağ
. 
Döşürmək
: dışarmaq, arıtmaq.
 

 
sözün özü 
 
 
65
Dövək 
 : qırbaç
9,
 qamçı (göndən yapılmış)
 
Dövək 
: xərmən küpü.
 
Dövlət 
: üttar
 
Dövlətlik  
: bəylik
3,
 bəxtyarlık, bolçılıq
8
, molçılık
9
, 
tokçılık 
6
.
 
Dövmə - dövmə
: qətrə - qətrə, damca - damca.
 
Dövmə 
: böyük yuvarlak dəyirman daşı.
 
Dövmə 
: çanqıla.
 
Dövmək 
: unlamaq, maydamaq, yarmaq, ovmaq. 
yaymaq.
 
Dövradövr:
 çərçevrə, aynala
4
. 
D
övrə
  
: 
yövrə\ dövrəbər: yörə bər. 
 
Dövul  
: dabuka, naqara, darbuka.
 
Dövük 
: düyün, bozuk.
 
Dövür  
: dönəm, məzqil
5
, kəzənq 
 
Dövüş 
: sövüş, çaqnışıq > cəng. 
Döyək 
: döğmək, daşşağ bağları əzilmiş, əxtə. 
 
Döymək 
: çalmaq, vurmaq, ititmək, sütmək (boya), 
atmaq, boyamaq, sarmaq, dolamaq, süpürmək, 
qatmaq, qarışdırmaq, yerə yıxmaq, basmaq, 
əzmək, dağıtmaq
 
Döyünmək
: qayqınmaq, ökünmək
 
Döyüş  
: çaqnışıq, dava 
 
Döyüşmə
: çınqar, vuruşma, gurultu
 
Dözmə ! 
: qayğır !, qıyma !, qısma !, rəhm et !, 
 
Dözmək (özünə+)
: özünü kontrol etmək, özünü ələ 
almaq.
 
Dözmək 
: qayğırmaq, qıymaq, qısmaq, müzayiqə 
etməmək, uzatmaq, dayanmaq, çıdamaq.
 
Dözməzçilik
: bağιş, keçirim, rəhm, ötrim.
 
Dözüm  
: çağ
 
(çək)
8,
 çək, çan, çəki, çəkim, ölçü, sınır, 
tutar, tutum, çıxar, əndaza, həd.
 
Dözümlü 
: cövmət, verimli.
 
Dözümlü 
: yürəgi qatı qara, rəhmsiz, zalim
 
Dua etmək
: alqışlamak.
 
Dua 
: diləğən
 
Duan qəbul
: aydanınq olsun 
 
Dudu  
: lal, kəkəş, güng.
 
Dudurqa
: tənbəl
 
Duğ 
: < doğraq.
 
Duğak 
: duvağ, örtük. 
pərdə,
 duvaq, girdək, gərdək, 
şərşəv, çərşəv. toxuq
14
.
 
Duxtən 
: < toxuş.
 
Duklaklık
9
: yığılmış, toplanmış.
 
Dul  
: 
başı
 
boş, ərsiz qadın.
 
Dul 
: yesir
4
 
Dulda  
: saya, himayə.
 
Duldalanmak 
: daldalanmak: sipər almak, sığınmak, 
sayalanmak.
 
Dulundurmak
: əsirgəmək, muzayigə etmək.
 
Dulundurucu 
: gizlədən.
 
Dulunmak:
 gayıb olmak, görünməmək, batmak, 
gizlənmək. 
Duma 
: tuma, tumalac, yığıncaq.
 
Duman 
: çovğın, tüt, ümir, tütün, tüstü\ duman 
ayrıldı: sis açıldı (dağıldı) 
Dup duru 
: ap arssa, örən duri.
 
Dura dur !
: gözlə !
 
Dura eyləmək
 : kararmak, qalkmak (işdən), durmak, 
dayanmq, qalmak, əğlənmək.
 
Dura tutmak: 
yer tutmaq.
 
Dura 
: dürüst. 
Dura 
: yer, oturaq, səndəl.
 
Duracak 
: toktak.
 
Durax 
: zahir , sodur, yüzləy.
 
Durak tutmak
: yerləşmək.
 
Duraq  
: aylav
4
, dayaq.
 
Duralğa 
: duracak, durak, ayaldama, toktalış, bəkit
6
.
9.
 
Duralqa 
: duraq
 
Duralığ
14
: durulan yer, ev. 
Duran 
: yaşıyan.
 
Duraş
   : yaraşıq, sülh , barış. 
 
Durba 
: (< dürmək: burmaq). torba, turbin.
 
Durdurmaq:
 əngəlləmə, qadağalamaq, yasaklamaq, 
önləmək, əsirgəmək, alaqoymak, əngəlləmək
 
Durqun
4
 
: dəfə, yolam, kabat, qat, tapğιr
7
, gəzək, 
səfər, göz, atar, dəğişən, mərtəm.
 
Durqurmak
5
:
 qapamak, durquzmaq, bağlamak, 
dayandımaq, bəklətmək, gözətlətmək
 
Durluk 
: çardak.
 
Durluk 
: dirilik
 
Durmadan
: tinimsiz, tinmay, dincsiz.
 
Durmak  
: düzəlmək, sağalmak
 
Durmuş
8  
: yaşam\ atam durumuşu: atam yaşırkən\ 
atan durur?atan yaşır.
 
Durşuna
: tamamən.
 
Duru 
: dingin, dinc, saf. 
 
Duruksuz
5
: düyişgən, atqırcan, özgərmil
4
, 
özgərişçan, biqarar. 
 
Duruq
14 
: boy bos, boy buxun, yaradılış, yağday
8
, 
şərait. 
Durum  
: biçim, görüm, hal\ orta du:um: orta görüm.
 
Dururmaq
: yerləmək.
 
Duruş  
: biçim, vəziyyət, halət\ nə duruşdadı: nə 
biçimdədi.
 
Duruşuq
: quruşuq 
 
Duruzmak
: kəsmək, dayandırmak.
 
Duvağ 
: < qovağ, suqabı.
 
Duvaq  
: < duv + aq, düm + aq, ap + aq. çuaq
8
, 
dümaq.
 
Duvaq 
: haya, hicab, pərdə, örtük. girdək, gərdək, 
şərşəv, çərşəv. toxuq
14
.
 
Duval
14
 : cızıq, çizgi
1
, ala-bula. 
Duvar 
: < dövər, dövör, dövrələmək
 
Duvar 
: aymança, aylav, üstü açık otaq, tövlə, çit, 
barmaqlıq, ayman, gərmi, havlı.
 
Duvar 
: dördüvər\ duvarlamaq: dörüvərləmək
 
Duvar 
: duvaq, yapınsak, börkənsək
3
 
Duvar 
: qabırğa
 
Duydansız
: xəbərsiz.
 
Duyğulu :
 alınğan, alınqın, hassas, içli 
 
 
    duyğulu...........( kummuş, cumman ?)
 
Duyqulanma
k
2
: aylanıb - tolqanmak
4
. 
 
Duymadan
, 
 
Duymadan
: birdən, gizli, gizlin, sinsi, saklı, kasırılğan 
3
, tıkıvlı
4
, qatılğan, assırınlayın, astan, astırın, 
astιrtιn, yaşırılğan
3,
 yaşırınli, yaşırun, yaşırın, 

 
sözün özü 
 
 
66
yuşιrιn, kinet, kenet, qenet, bildirməy, bükük, 
oğrun, örtülü, daldax, darab
< dar
, çolav
8
.
 
Duymaq 
: eşitmək, ukumaq, tutmaq, kuymaq: 
eşitmək. anlamaq, hiss etmək.
 
Duysuk
5 
: 
duyu
, sezgi
9
, sezik
5
, sezim
5
, duyqu, hiss. 
 
Duyu
   :  
duysuk
5
, 
sezgi
9
, sezik
5
, sezim
5
, duyqu, 
hiss.
   
Duyuk 
: müntəzir.
 
Duyuru  
: bildiriş, xəbər, carıya
5 
Duz 
: toz. pas. rəng. tam. iy. ağ, gözəllik, tizqu
12
\ 
tuz qun: armağan, sunu, töhvə\
.
 tuz qıya: gözəl, 
sevgili\ tuzqulamaq: yemək yedirmə.
 
Duzax
   : < tutaq. 
 
Duzaq 
:
-
1)
 
 < quzuq
ka
 < quyuq
ka
: quyu.
-2) 
 (t<>z) < 
tutaq, tumaq 
-3) 
 
met
 < od + çok
9
\ od + cuk: odçuk
9
.
 
Duzğu
14
 :  azıq, yem, yemək. 
Duzsuz 
: yuvan. yavan. 
 
Dübünlücə
: düyün - düyün.
 
Düçar 
: < düşər
 
Düd 
: qalıt, tortoqlox
12
, utax
12
, his, quraq, qurama.  
 
Düdük 
: dara – düdük, hulqum.
 
Düg 
: düyünləmək, düymələmək, düymə, düycə, 
dügün, düyün, düymək.
 
Dügü 
: < döygü < döymək. küris, kürüç.
 
Düğmə 
: < düg. topçu, topuç, yuvar, ilik
8
 
Düğün 
: dürqü, burğu, bükü, çin çürük. büklüm, 
qoltuq, qatlaq.
 
Düğüncək
8
: burama, bukca, paket.,  bağça
9
, dolama.
 
Düğünləmək:
 çatmaq, tikmək, bağlamaq, ərmək 
 
Dülgər 
: baltacı, diləvərlik
8
, səsənlik
3
, şəşənlik
4
,                      
çəçənlik
5
 
Dümbək 
: dəprək
8
, danğqıra
4
, dabuka
5
, baraban
5
 
Dümbək 
: qarın.
 
Dümsük 
: tumşuq, yüksək: dimdik, dağ burnu > dom 
> dombə
 
Dünbə
   : domba < qomba. yumba. komba. 
 
Dünəmək
: ziyarət etmək. sığınmaq.
 
Dünən 
: keşe, keçə, gec.
 
Dünür 
: < düyün. dünğür, düğün, bağlı, quda. 
qohum.
 
Dünürcü 
: < düyün + çü. görücü\ dünürləşmək: qız 
alıb - vermə qohum: dünürlük.
 
Düpdüz:
 təp təkiz, təkiz düz, yılmanak, endikən, 
yılmanaq.
 
Dürdərəv
: dörəvər, dürdəvər, dörə bər, dərduvar: död 
duvar 
 
Dürdükləmək
: dürməkləmək, bürmək, burmaq, 
dörələmək\ durba <  dürmək.
 
Dürə 
: kərə yığma ayqıtı.
 
Dürəgəy
: cürbə - cür, dürli - dürli.
 
Dürləmək
: lüləmək, burmaq\ burmal\ dürləmə, 
malamaq, dövürləmə, toqalab edib, yığnamaq, 
cəmləmək, coqudub, bukudub, dizinqə qısılıb 
yatmaq.
 
Dürmək 
: törbalamaq, torbalamaq, dörbalamaq, 
durbalamaq, bürəmək, burmaq, kultarlamaq, 
toğalamaq. qatlamaq.
 
Dürr 
: < duru.
 
Dürr 
: qızıl - ağımtıl ağ rəng.
 
Dürtmək
: bükmək, qabartmaq, büzmək, deşilmək, 
eşilmək.
 
Dürtük 
: çiban.
 
Dürümək 
: dürüləmək, dürmək, türmək, lüləmək, 
burmaq >\ düymək < düyünəmək\ qaşlarını 
düymək\ düyün: toy
 
Dürüst 
: < dürüz, dürüs, düz (
met
 düzür). çinçil
5
, 
ısın
3
, çin, doğru. 
Düş görmək
: dişirkəmək, basırqanmaq, yuku görmək.
 
Düş
15
 
: yemək, nahar
 
Düşbü
8
 
: düşünüklü, düşgir
 
Düşək 
: düşmaq, xiyal, fikir, düş.
 
Düşəlgə 
: qonalqa, nəlgə.
 
Düşəvint
8
: düşəvit
9, 
girdəci, girdəç, aslam
14
, qazanc.
 
Düşəvit
9
: 
düşəvint
8
:
, 
girdəci, girdəç, aslam
14
, qazanc.
 
Düşgün  
: əmrək
9
, xumar, yukulu, xəyalı, kuştar
5
, 
verilgən
6
, çökkün, gücsüz.
 
Düşkü 
: məşquliyət, hobi
ingilis
 
Düşkünlük
9
: əngəl.
 
Düşləmək
: düşünmək, tasarlamaq.
 
Düşman
 
: dospan
5(?).
döqüşmənğ.
 
Düşman 
: yağı, qarşı, yu, yaman.
 
Düşmək: 
raslamaq. 
 
Düşmək 
: başlamaq.
 
Düşməzək
: anlamaz, çünggə. 
 
Düşnək
15
: tutsak\ ~ et.: tutqallamaq\ ~ ev: türmə.
 
Düşük  
: seqt.
 
Düşük  
: yatalak, kötürüm, enməkəli
1
, fələc.
 
Düşüklük: 
üzgünlügə uçradı: düşgünlügə uğradı.
 
Düşüm 
: hər nə, ələ düşən, ras gələ\ düşüm 
tərəfdən: hər   tərəfdən.
 
Düşüm
9
 
: gəlir, qazanc, aslam
14
, verim.
 
Düşümlü 
: yaraşıqlı, dəgişli, avadan, qavı onqat.
 
Düşün 
: açık. izah.
 
Düşüncə
: yetərlik, qanık > qənaat, razılıq, qanıklıq, 
qanış, yetinmə, artmaz, doyum\  qanıtlanmaq, 
yetinmək\  qanığan: bir aza razı qalan, qanıxar, 
qanıtkar 
 
Düşüncələr
: köylər, uylar, fikirlər.
 
Düşündürmə sözlük
4
: düşündürü sözlük
4,
 bir dilə 
sözlük.
 
Düşündürü : 
tozih.
 
Düşünmə !
: qayğırma !  ayama
8
 ! saklanma !
 
Düşünmə
: usunma
4
 
Düşünmək
: an(ğ)lamaq, aydınlaşmaq, açılmaq, 
öyrənmək, bilmək, sezmək, duymaq.
 
Düşünmək
: düşləmək, tasarlamaq, qarar vermək, 
uslanmak, ayağ axsatmak, küylənmək, 
fikirləşmək, xayallanmaq, niyyətlənmək.
 
Düşünüklük:
 aydınlık, anıklık, açıklık, aşıklık, 
eniklik
9
, yazuv
3.4.5.6.7.8., 
yazık
9. 
Düşünüş
: küyləniş, gəngəş, fikirləşmə. 
 
Düşürmə:
 daşlau
10
, içaldıru, içketiv
10
, kurtaj.
 
Düşürmək:
 köçürmək, çevirmək, zəptəmək.
 
Düşürmək
1
: israf etmək, savırmaq.
 
Düşüşmək
8
: qarşιlaşmaq.
 
Düşüşük
8
: qonaqlıq, gecəlik
 
Düvən 
: döğən, dövən.
 
Düymə 
: < tüqmək
9
: sıkmaq, tükmə, düğmə < düğün 

 
sözün özü 
 
 
67
töşörqüç, baskıç, çəkkiş, tapkıçi
9
 
Düyməlik 
: ilgəh, ilgə, baca, çapa, ilik.
 
Düyü 
: < döyük < döymək.
 
Düyün  
: bağlı, burc, boğun, taxıntı, tutuk, ilişkin, 
ilişik, qaraşlıq, qaraş, məsələ, mərbut .
 
Düyün 
: çıtım, ilmək\ düyün palçıq: ət palçığı.
 
Düyün 
: yakınlıq törəni, toy.
 
Düyünləmək: 
çıtmaq, halı tokumaq, kitəmək, 
çatmaq.
 
Düyünlənmə
k: çiyişləmək, çiyrimək, qarışmaq, 
çətinləşmək, kəsilmək, qapanmaq bağlanmaq, 
doymaq .
 
Düyünsüz
: məsələsiz, taxıntısız, tutuksuz, boğunsuz, 
ilişiksiz
 
Düz 
: bəzək, süs\ uyqun, uyumlu\ iydə, iğdə\ sıra\ 
yalpak, yassı.
 
Düz 
: ərsək, dik, çıkıntılı, qovzaq, uca.
 
Düzbağ 
: düzbə, kalandır, təğvim
 
Düzbaskı
: qovara.
 
Düzbə  
: düzbağ, kalandır, təğvim.
 
Düzəliş 
: yönəliş
3
, onğalıv
4
, onğlı
5
, ipləniv
7
, onğa 
salmak
9
.
 
Düzəlmək
: bitişmək, aralaşmaq (bir araya gəlmək), 
toktamaq, durmak, sağalmak.
 
Düzən  :
 duzax, kələk, tor, tələ, al, yasa, qanun 
 
Düzən 
: bəs 
 
Düzən 
: qural, dizi, sıra, ard - arda.
 
Düzənləmək
: (qonaqlıq)qurmaq ; vermək.
 
Düzənsiz:
 çaşık, şaşık, dağınık\ izsiz.
 
Düzənsizlik:
 qara düzən, hərki hərkilik, gəlişi  gözəl, 
hərcmərc .
 
Düzətmək:
 bitirmək, yapışdırmaq, bəcərmək.
 
Düzətmək:
 dəngəmək, samlamaq, dəyərləndirmək, 
açmaq, çözmək, sahmanlamaq, sağmanlamaq, 
işləmək, (məsələni işləmək), həll etmək, 
antlaşmaq, qararlaşmaq.
 
Düzəy  
: dərəcə, dərcə, aşama, paya, basamak 
 
Düzgü 
: ölçü, qural, ilkə, örnək, norm
 
Düzgün:
 dərli - toplu, iyi, salιqatlı\ gün, düzük\ qanun
 
Düzləşdirmə
k: dənğlətmək, əşitləmək, müvazinə.
 
Düzlük
15
 
: açıklık.
 
Düzük  
: gün, düzgün, bərnamə.
 
Düzümsüz:
 ərsək - tərsək, dik - alçak, alçak - uca, 
ərsəkdəl
8
, ərsək olmayan, atar – tutar.
 
Düzülmək: ulanmaq,
 
bağlnmaq, yığılmək, yetişmək, 
düzülmək (ard arda). əklənmək.  
Düzürü
15
: dizili, silsilə.
 
 
           
 
 
 
           
E, e 
 
 
 
 
Edəndə 
: otaqın kəfi.
 
Edərlicə 
: etimli, lazımlı.
 
Edərmən
: atkarlı, başarcaklı.
 
Edərmən
: qoçaq, qorxulu, ayılğan, imənç.
 
Ederləmək
14
: yəhərləmək. eğerləmək
1
. 
Edinmək
14
: 
1) 
iyələnmək 
2) 
süslənmək, bəzənmək   
3) 
edilmək, qılmaq 
Edləmək
: işləmək, becətmək.
 
Eenikər 
: törəyən, yaradıcı, törətici, enerji. 
 
Egir
sumer 
: əgər, sonra, dahi, dalı.
 
Eğitim
   : baxım, tərbiyə, asıra\ tərbiyə etmək: 
asıramak, bəsləmək, yedirmək\ asıranlı: bəsili, 
tərbiyəli, asıranmış.
 
Eğrəti  
: bozuk, inğqay bulmağan
3
, yararsız, 
yaraksız
9
, bozulğanlık.
 
Eqin
5 
: əng. ən. çok.
 
El - ululs
: xalq, millət.
 
El  
: (evin 
(iç, içəri
 
)
 qarşıtı olarak) dış, yaban, 
yaz\ el adamı: eloğlu ; elqızı: yad adam, yabançı\ 
elə gedmək: yabançıya gedmə.
 
El  
: böyük, bütün, üstün. dos, millət, bağış, 
sıxın, ölkə, yurt, məmləkət. 
 
Elastik
 
: qayışqaq
6.
 
Elbaşı 
: başqan, qolbaşçı
9
 
Elbextik
12
:
 çoxluk.
 
Elçi  
: araçı, araqatnaşıkçı.
 
Elçi  
: araqatnaşıkçı, araçı\ yortcu: xəbər 
ulaşdırıcı.
 
Eldaş
8
 
: ayıldaş
5
, yakdaş
3
, yerləş
4
, yutdaş, 
həmşəhri. 
 
Eldən çıkmaq
: el qaydalarını pozmaq.
 
Eldən murun
5
: hər şeydən qabax.
 
Elə  
: öcür ; bücür: unday
6,
 undak
9
, sımak, 
osınday
4
, mınday
3,6
.
 
Elə bəlli 
: tanınmış
 
Elgəzər
2
.
3
: gəzgin, gəzəndə
8
, səyyah 
 
Elgin 
: adırqan, endər şey, qərib, nadir.
 
Eleğim
14
: ılğım, xiyal
. 
Elxan 
: ulu, ulğan, böyük
 
Elik  
: ceyran, karaca, cüyür, yüyür, yayran, kır 
kəzəsi, kıralay, kır keçisi, keyik, tağ öçki. 
 
Elikləmək
14
: alıklamaq, ələ salmaq, alaylamaq, 
ayıplamaq. 
Elləri barı
5
: bütün ailələri, hamısı.
 
Ellik : 
elliqlü
14
, oğlaş, bir eldən olan, həmşəhri. 
Eltəmək
14
: ilətmək, yönətmək, götürmək, aparmaq.