Yardılamaq, kömək ləmək

Uruzlu
14
: 
səhimli\ 
Uruzsuz
: uğursuz, qismətsiz 
Us  
: bilgi, düz, doğru\ 
uslu
: ağıllı\
 usluluk:
 ağıllılık 
Ussuraaq
14
: bayılmaq.
 
Us
12
 : 
su.
 
Usa vurmaq
: məhakimə etmək.
 
Usal 
: ğafil, tənbəl\ rəhimsiz, daş ürək
3.7
 
Usallık
4
 
: kötülük, utanlık, yavuzlık, şərrilik.
 
Usandırmaq
: qanıkdırmaq, alışdırmaq.
 
Usandırıcı
: bıkdırıcı 
 
Usanmaq
: darıxmak, sustalmak, sıxılmaq, bezikmək, 
doymak, qanıksamak, soğumaq, bıkmaq, 
bunalmaq, berçikmək, yorulmaq, könikləmək
6.9
, 
könüqü
5.
 
Usanmış:
 bizar - bitinq, bıkılmış. 
 
Usbut 
: itminan, arkayιn.
 
Usda  
: əşkin, yorıqlıq, açık yerişli olmaq.
 
Usda 
: ökdə, öklə, usla, unğğan, üstün, çəpər, 
başarcanq. 
Usda 
: unğqan, maman
4
, yetik
4
, bilgir
4
, bilimlən
6
, 
bacarıqlı, paxmu
10
, vergili, çəpər, çalabər, ozan, 
biləgət iyəsi, zirək, mahir, uz, işmər
5
, işmərdik
5
.
 
Usdalık 
: hünərli, seberlik
4
, severlik, sivrilik, önör 
5
, 
üstəlik
6
.
 
Usdamak
4
: tutmak, işlətmək.
 
Usiniş
4 
: usınc
4,
 pişnəhat
,
 də’vət.
 
Usla 
  : öklə, ökdə , çəpər, üstün, unğğan, 
başarcanq.
 
Uslanmaq
: ayağ axsatmak, düşünmək,  fikirləşmək.
 
Uslanmaq : 
<> ıslanmaq, sulanmaq.
 
Usmaq 
: ötmək, bitmək, çιkmaq\ osadiqan: bitən.
 
Usnamaq
: xoşu gəlmək
 
Usturə
 : aştura: hər şeydən yüksək.
 
Usul
9
 
: dans, rəqs.
 
Usulış 
: qılışık, rizayət, ödəşim,ötüşüm, uzulış, 
usulış, usuş, qanık.
 
Usun 
: suv, suvsak.
 
Usuş  
: qılışık,  rizayət, ödəşim, ötüşüm, uzulış, 
usulış, qanık, məntiq
 
Uş  
: iştə, şimdi.
 
Uş amaq
14
: incələmək, araştrmaq, təftişləmək.
 
Uşak  
: baldak, halqa, döngələk, bucra, yιğιrιk, 
şιğιrsιk, qurşav, yarpak, budak, sap  
 
Uşak  
: gənc, cavan, yilkinsək
3
,
  
yanqğı, yeni, 
budak, imirkay, doğan, çağa, çağalak, bəbək,  bala, 
bula, gödək, alba, tifil, arısda
,
 gözəl, iyi.
                         
 
Uşaklamak
9
: xırdalama, ufalama, unlama
3
, ovmak.  
 
Uşaklık
2
 
: balalık
2
, balayatkı
3
, balayatık
3
, yatın
4
, 
beçəiən
6
, analık
7
 yatğı
8
, balıyatkı, tuxumluk.
 
Uşamaq :
 uşatmak: oğmak\ avnamaq, avınmaq, 
ağrımaq
 
Uşanmaq
14
: uçukmaq, balacalanmaq, 
parçalanmaq. 
Uşatmaq:
 uşaq(av + şak), ovmak, üzmək, dağıtmak, 
usmak.
 
Uşatmaq
15
: xoşuna getmək\ uşau: xoşa gedmək.
 
Uşınış
4:
 
usınc
4
, pişnəhat
,
 də’vət. 
Uşlamak
4
: tutmak.
 
Uşqun: eşki + yin , eşkin
ismayıl hadı
 : tuş
 
Uşuq 
: təvəccüh
 
Ut 
: yumurta.
 
Utax
12
 
: his, quraq, qurama, düd, tortoqlox
12
, qalıt.
 
Utanc 
: sıkıntı
 
Utancaklık
: oyalsanlık, uyalşanlık, uyalçanlık.
 
Utancaq:
 dartıncaq, çəkinqən.
 
Utanmaq:
 
 
Utanmaq
: < ussanmaq,  ağla gəlmək, huşa gəlmək, 
bozarmaq
9
.
 
Utğaşık
: birikən, səpişən, müttəsil.
 
Utğaşmaq
: ulaşmaq, səpələşmək, vəsl etmək.
 
Utğay
12
 
: atğay, sonra.
 
Utmaq
  : < ötmək < öt.
 
Utmaq  : yok et
mək 
=
 itmək: yok olmaq.
 
Utru
14
 : 
qarşı, ötürük(> deruğ), yalan. 
Utrumaq: qarşlaşmaq.   
Utuk
 : 
yeniş, yengiş.
 
Utunluk
 : 
qudurğanlık(quduzluq ətiacılıq, yamanlıq, 
azğınlıq, sapqınlıq biclik,
 
Uturumduk
5
: 
ötəri.
 
Utuş
 : 
itiş.
 
Utuzmaq
: aldırmak, əldən vermək.
 
Uvax 
: kəpək.
 
Uvamaq
: həll etmək.
 
Uvand
  : üz, üzər\ tərs uvand.
 
Uvatmaq
: açmaq, üzləmək, təp - çevir etmək.
 
Uvinmək
: (ev). özü üçün şey - şüy yığmaq\ uvinən: 
üyşirilən: yığışan, cəmlənən, kumlanan.
 
Uvuz
8
 
: uz, yaxcı, unqat avadan.
 
Uy  
: oy, ok, uy, ut, ud, uş, us, is, uz, xəyal, rə’y: 
fikir, ağıl, təfəkkür. 
Uyaq    
: qafiyə\ uyaqlı: qafyəli. 
Uyalmaq
15
: utanmaq.
 
Uyamak
: 
- 1) 
güvənmək 
- 2)
 utanmak.
 
Uyan 
: öyən, ovsar.
 
Uyanc 
: utanc,  zəhləgedən, darıxdıran.
 
Uyarılqan
: islahpəzir .
 

 
sözün özü 
 
 
175
Uyat
4,15
  : uyav, azar, ayıb, haya. 
Uyatım 
: təhrik, təhərrük\ uyaran: mühərrik, oyarıcı, 
qılavız, düzəldən, düzənci\ 
uyarma: ixtar\uyatı: 
təhrik, canlaşdırma
 
Uydurmaq
: uy: uk. ukdurmaq: düşündürmək, 
ukatmaq, aqahlandιrmaq, uzlaşmaq, uyuşmaq, 
həməhəngləşmək
 
Uygun 
: amatlı.
 
Uyğar 
: uyğun, mütərəqqi\ uyğarlık: mədəniyyət. 
 
Uyğaysız
: uyqarsız, uğursuz, mədəniyyətsiz, kötü, 
gödək, bayağı, köpal, kopəl, tübəq.
 
Uyğu
 : 
duyğu, şübhə, fikir.
 
Uyğun 
: uyqulu, piratikə uyar,  əməlli.
 
Uyğur 
: uyqar, uğur,  mədəni.   
 
Uyğurluk :
 uyqarlık, uğurlık, mədəniyyət.
 
Uyğursuz
: uyğaysız, uyqarsız, uğursuz, 
mədəniyyətsiz, kötü, gödək, bayağı, köpal, kopəl, 
tübəq.
 
Uykaş 
: qafiyə.
 
Uyqar 
: uyğur, uğur,  mədəni.   
 
Uyqarış
: r
onesans
: 
 
Uyqarlık
: uyğurluk, uğurlık, mədəniyyət.
 
Uyqulama
: piratik, əməlləşmə.
 
Uyqulamaq
: hazırlamaq, çırmalanmaq, cumalanmaq, 
tutmaq.  
 
Uyqulamaq
: işə bağlamaq, həyata keçirmək, 
etkiləmək, işə qoymaq, işə aşιrmaq, gerçəkləmək.
 
Uyqulu 
: uyğun,  piratikə uyar, əməlli.
 
Uyqun  
: batqın, batnıq
8
, sevimli, simpatik, ruhlu, 
yaxımlı, gözəl, biçə, okşaş, eyni, bərabər, münasib, 
yerli, yerində, orunda\
 uyqun olmay
an: çəməsiz
8
, 
bəcəriksiz, əlverişsiz, sakar.
 
Uyqunq:
 gözəllik, simpatik, batqın, batnıq
8
, sevimlik, 
ruhlu, yaxımlık, görk
9
, yakışıklık\
: uyqun
 
biçimdə 
: yönçə \ uyqunsuz: yönsüz. 
Uylamak
: 
oylamak,
 açmak, fikirləşmək  
Uylanmaq
: dayanmaq, dözmək, səbir etmək.
 
Uylaş 
: oylama, konfırans.
 
Uylaşım
: uyuşma, anlaşma, e'tilaf.
 
Uyləğə
12
: ağlamaq.
 
Uyluk
 : 
dizdən götəcan. bacak bölümü. bud.
 
Uymaq
14
: iznək, tə’qib 
Uyrulmaq
15
: dolanmaq, burulmaq.
 
Uysal
1 
: osal, məzlum, əl - ayaqsız, kala - keh, 
yavaşlık.
 
Uytqətmək
: özgələşmək, özgərmək.
 
Uyum
  : ukum: anlam, fikir. 
                                                                    
Uyum 
: harmonya.
 
Uyumlı
: < oy. uy. ukumlı, anlayışlı, bilincli.                                                               
Uyumlu
: qıvrıklı, bacaraklı.  
 
Uyumsuz
 : ukumsuz .                                                                                   
Uyumşamaq
: 
met
 <> yumşamaq.
 
Uyurmaq
: yatmak, alışmak, yapışmak.
 
Uyuş 
: birləş.
 
Uyuşlı
  : ukuşlı. 
                                                                    
Uyuşma :
 birləşmə, sözləşmə, bağlaşma, bağdaşma, 
anlaşma, uylaşım, e'tilaf, ittifaq
 
Uyuşmaq:
 barış < bar. barlışmaq, varlaşmaq, 
barışmaq, barlaşmaq, varaşmaq: uzlaşmaq, 
anlaşmaq, birləşmək, birlikdə yaşamaq, 
quruşmaq
8
, keçələşmək, uydurmaq , 
həməhəngləşmək.
 
Uyuşmaq
: ukuşmaq: anlaşmaq, okşamaq\ dil 
uyuşmazlığı: dil ukuşmazlığı, dil oxşamazlığı. 
Uyuşsuz
: ukuşsuz, okuşsuz: beyinsiz, ahmaq, qalın 
qafa, qaranlık, anlaşılmaz.     
Uyuştur
15
: qarıştır.
 
Uyuşturmaq
14
: qatıraştırmaq, qoyulaştırmaq, 
quyuqlaştırmaq, qəlizləştirmək.
 
Uyuşuq
: boşanğ, gəvşək, cansız, soluk,
 
çaman (at), 
təmbəl, yaramaz, yıldam olmayan
 
Uyuşurqa
: uyuşurma, Intibaq, gəlişirgə.
 
Uyuşurma
: uyuşurqa, gəlişirgə, intibaq. 
 
Uz  
: çəpər, çalabər, ozan, biləgət iyəsi, zirək, 
mahir, düz, uzun, uzaq uyğun, yaxcı, usda\ əli uz: 
işə yatqın.
 
Uza 
: uzar, uzatuçı, həmrah.
 
Uzak  
: 
 
Uzak
4
    :
 zağ. 
 
Uza
ka 
: keçmiş zamanlar.
 
Uzaklaşdırmaq
: arıltmaq, təmizləmək. 
 
Uzaklaşmak
: alısmak, arısamaq.  
 
Uzaklaşmaq
: çətləşmək, savışmaq.
 
Uzakrağ (dah
a+): arırak
8
. anırrak\ daha uzak otur: 
anırrak otur.
 
Uzakrak
: arcak, arıcak.
 
Uzaq yol
: uzak yeriyən.
 
Uzaq 
: arı
5
, bəri, ötə, alıs
5
, təmiz, arıq
10
, çox, 
aldan
10
, bol, gen, bolluq, dərin, gey, geyn, 
gen,
 
kan
8, 
kən, astam, qalın, çaçak
11\
 uzaklaş: arıla\ 
ötəyə geddi: arılap geddi\ ötəyə at: arılat\ arı-bəri 
demədən: oyan buyan danışmadan.
 
Uzaqdan
: gen yakadan: gen yerdən,  gendən.
 
Uzaqlanmaq: 
çəkinmək, dağılmaq, parçalanmaq.
 
Uzaqrağı:
 arlaqırağı
10
.
 
Uzal  
: bayaq, qabax, öng.
 
Uzalqı 
: burunkı
7
, əsgi, əvvəlki, önki, qabaxkı, önki.
 
Uzamaq
14
: ucatmaq. yüksətmək, yükətmək. 
Uzanmaq:
 gəvşəmək, yayılmaq, arıklamaq, gəvmək, 
genişləmək, gücsüz qalmaq, yumuşamaq,    
qışarmaq, kəsərmək, yatmaq.
 
Uzantı 
: ulandı
5
, azaytu
7
, ozınlaytu.
 
Uzar 
: uza, uzatuçı, həmrah
 
Uzarqa
: durbün. 
 
Uzatmaq
:  uğurlamak, yola salmak, göz atmak, 
uğratmak\ gərmək
 
Uzatuçı 
: uza, uzar, həmrah.
 
Uzaytu 
: davam, sürə, dayam, süzüm, çalqaşu, 
ulan
5
.
  
 
Uzən   : çay
, iti çay.
 
Uzğan  
: keçici, keçən, çağlık, müvəqqət, uzğğan
3.7
, 
üzülən, ötkən, ötən.  
 
Uzıb 
: qabax, ön.
 
Uzlaşmaq
: 
 
Uzlaşmaq
: sözü sözə qovuşdurmaq, fikir birligi, 
uyuşmaq, uydurmaq, həməhəngləşmək, barlışmaq, 
barışmaq, anlaşmaq, uyuşmaq, birlikdə yaşamaq.
 
Uzluq 
: hünər. bacarıq, yetərlik, yararul
15
.
 

 
sözün özü 
 
 
176
Uzman 
: bət, bənd.
 
Uzman(...+)
:...şinas....çi, bir işin ustası.
 
Uzmək 
: üzmək: incitmək, hüzürlətmək, xəstələmək.
 
Uzuq 
: iyi
 
Uzulış  
: qılışık,  rizayət, ödəşim, ötüşüm, usulış, 
usuş, qanık.  
 
Uzun danışm
a: darıtma
9
! dartılma
2
. 
 
Uzun
 : 
süzəmpay
9
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
              
Ü,ü 
 
 
 
 
 
Ücrə 
: yalğız, tək. 
 
Üç sayış
: üçlü yarış
 
Üçək  
: dam
2,
 çatı
1,
 sarlak
3
, çatrat
7
, şatır
4
(çatır), 
çardak
6.8
, çətir
9
, çatılmış neçə şeydən oluşan 
örtü, öqüzə
9
, səqf, 
 
Üçgül    :
 müsəlləs, üç bucağ.
 
Üçık 
: damın üstü ; (bamı)
 
Üçün  
: bilən
8,
 bəllənmiş, həsr olmuş), ötürü\ 
bayram üçün (ötrü, bayramçılık bilən)\ 
doğum günü üçün(ötrü, bilən\ evlənmək üçün 
(ötür, bilən) qutuklar (qutluklar, təbriklər).
 
Üçüz     :
 üç körpənin anadan bərabər olması, üçluk\ 
üçqül, müsəlləs.
 
Üdətmək
4
: ititmək, hızlatmak.
 
Üdrüntü
14
: seçkin. 
Üdürmək
14
: seçmək. 
Üfüq
 : 
ətək, gözcəğən, gözyetim
8
, kıyır
5
, 
kökqiyək
4
,  qaş, qıranğ, uc.
 
Üfüqi
 : 
kəsə, köldənənq, düz, boy(sızık, duruş)
 
Üfürükçi
: bakşı, baxıcı, buğu, büğü
5
. 
Üğlük
14
 : bağırtı, çığırtı. 
Ük         :
 qanmaq\ ükdim 
=  
qandım\ ükmadım 
=  
qanmadım.
 
Ükən  
: böyük, alağar. 
 
Ükmək :
 qanmaq. 
Üküş
14
: çok\  
Üklütmək
14
: çoğaltmaq, yığmaq. 
Üqənqən
9
, övrənqən
8
. 
 
Ül         :
 böyük, yekə, gen.
 
Ülə
8
     :
 səhm, pay, bölək, qurbanlıq.
 
Üləmək
: kəsmək, bölmək , yetirmək.
 
Ülən
3
 
: ot, ələf, şalqιn
4
, yaşan, çöp
5
.
 
Üləs       :
 üləş, qazanc, aslam
14
, giriş, gəlir, bölmə, 
pay.
 
Üləşmə  
: təqsim\ üləştirmə: bölmə, təqsim etmə.
 
Üləşmək
: bölünmək, ayrılmaq.
 
Üləşmək
: yetişmək, çatmaq.
 
Üləştirmək
: bölmək.
 
Ülgən
13
 
: ulu tanrı(
idi
14, 
əktirən). 
Ülgər söz
: ata sözü
 
Ülgərçi
13
: şair
 
Ülgü: < ül .( üləmək : bölmək ) ölçü \ ülgüləncsiz : 
ölçülməz \ ülgüsüz : ölçüsüz 
Ülgü  
: (< ölçü, biçi, ülgüc.?), çəlim, çalım, rəftar, 
davranış, biçim, ölçü, uyqun. 
Ülgüc 
: (< ül. üləmək: kəsmək, bölmək, yolmaq, 
yülümək)pıçaq, bölək, yoluq\ 
yülük
: qırxılmış yun. 
Üli         :
 ülkən, böyük, yekə, gen.
 
Ülişmək
: bölüşmək, paylaşmak.
 
Ülkə       :
 <> ölkəməsahət, böyüklük, genişlik.
 
Ülkəmək
: genişlətmək, qoğzamak.
 
Ülkənrax
: böyükrax.
 
Ülkər     :
 avril\ sürəyya ulduzu\ anlamlı söz, bilqəcə 
söz, ışıqlı söz, aydın söz.
 
Ülkər
7
 
: yeyin
 
Ülkidən :
 böyüdən
 
Ülkmək
5
 
: qoğzanmak, genişlənmək, böyümək, 
qalkmak, zorlanmak   
 
Ülkü 
: ideal\ ülküçü: idealist.
 
Ülqi      :
 olqu.
 
Ülmək: ölçmək , bölmək , ülgüləmək
9
 : ölçmək 
(ülçmək - ölçmək) 
Ült        :
 millət, ulus.
 
Ülüş     : bölüş , payış, pay. 
Ümbə
   : arka.
 
Ümid    
: (muyuş, umuş, uyuş )
 

 
sözün özü 
 
 
177
Ümlük  
: iç sözlər
 
Ümür     :
 meh, şeh, duman, buxar.
 
Ümürləmək
: dumanlamaq, şehləmək, buxarlamaq. 
 
Ümürsin
: sulu, yetənəkli, bitənəkli, bolluk, gurluq.
 
Ümüt 
: umanc.
 
Ün        :
 şöhrət, tanıklık, adak, bat, hız, çab, qudur, 
etki.
 
Ün qazanmak
: atak almak.
 
Ünaymak:
 xoşa gəlmək.
 
Ündə
5
 : 
ünlə, çağır, cavab ; səs vermək.
 
Ündəmək
: ünləmək. çağırmaq, də’vət etmək, dua 
etmək
 
Ündəş 
: cinas, harmoni\ hamoni qanuni: ündəş 
zanğı. 
 
Ündüç 
: çığıran, bağıran, səsləyən. 
Ündü  :  
Ündüçi 
: muşavir: məşvərətçi 
 
Ünğərmək
14
: qazmaq. 
Ünğmə
14
: qəbir. 
Ünləmək
: çağιrmaq
 
Ünlü  
: ağızlı-burunlu adam:, şəxsiyyətli adam
 
Üns  
: əsəvənlik, diqqət, təvəccıh
 
Ünsalmak
: ad qazanmak, ad çıkarmak, ad 
bağlanmak, ad olarak.
 
Ünsiyən
8
: (m 
=
 n) < ummaq dadağan. 
Ünüşmək
14
: yarışmaq, çalışmaq, mücadilə etmək. 
Üpərtmək
14
: ürpərtmək, şişirmək, tikən-tikən 
durmaq. 
Üpür - çüpür
: yığrık, əpləm - əpləm, üpür - süpür. 
 
Üpürcük
14
: üprək, ürpək, saçaq, püskül. 
Üpürdik
: pürz.
 
Ür
3.7.13
: 
or. ör :
 örə
9
, örüş, ürləş, yokuş, çıkış, götəriv, 
uca, qala, topluk, toplum, çox. ürdə
13
, çok öncə, 
əsgi\ ür deyil: çokdan deyil, qısa sürə öncə\ ürdən 
bəri: əsgidən bəri.
 
Ürç 
: rəğbət , istək.
 
Ürdügər
5
: üstün. 
 
Ürəgi suli
: özünə güvənli, mütməin.
 
Ürəklə  
: batırğay, igitgin, ürəkli, atılqan,
 
cəsurca, 
batırıl, mərdana
 
Ürəklənmək
: batırsıramaq
8
, güclənmək.
 
Ürəkli  
: batırğay, igitgin, atılqan,
 
cəsurca, ürəklə, 
mərdana
 
Ürəlmək
: inkişaf, böyümək.
 
Ürəmək
15
: şişmək
 
Ürətci  
: ürtəc, jeneratör
 
Ürətim :
 doğurmaq, törətmək, öndürüş, yasamaq.
 
Ürfan    :
 anğlı, anğlık, sanğlık.
 
Ürkana:
 anqav, mönq, sadə, inancank.
 
Ürkək   :
 qorxaq, örkək, hürkmək.
 avuncasız:, 
alışmamış. 
Ürkü
: ürküc: vəhşət, vəlvələ, ürküntü.
 
Ürkü
: ürküntü, tirör.
 
Ürküşük
: narazılıq.
 
Ürküzmək
: qorkuzmaq.
 
Ürləqiş
4
: pomp 
 
Ürp’k
14     
: saçak,  
Ürpəmək
: çıkmak.
 
Ürpənqləyu
14
: təxminən.
 
Ürpərmək
: (< ür: şiş, qalxık) yellənmək, şişmək, 
türpərmək, titrəmək.
 
Ürpərmək
14
: pürçüklənmək, pürçərmək, qıvrışmaq, 
büzüşmək.