3-MAVZU: JAXON TAJRIBASIDA FUQAROLIK JAMIYATI INSTITUTLARI FAOLIYATI
Reja: 1. Demokratik institutlar rivoji fuqarolik jamiyati talabi. 2. Fuqarolarning davlat va jamiyat boshqaruviga ishtiroki. 3. Jamoat birlashmalari fuqarolik jamiyatiningmuhim sharti. 4. O‘zbekistonda siyosiy partiyalar tadrijiy rivoji va huquqiy asoslari. 5. Fuqarolarning o‘zini o‘zi boshqarish organlari faoliyatining konstitutsiyaviy negizlari. 1. Demokratik institutlar rivoji - fuqarolik jamiyati talabi. Demokratik tamoyillarga amal qilib, fuqarolik jamiyatini qurishni maqsad qilgan jamiyatda
fuqarolarning davlat va jamiyatni boshqarishda keng jalb etish, faol ishtirokini ta’minlash asosiy
siyosiy maqsadga aylanadi. Bu, demokratik institutlarning rivojini xarakterlovchi muhim
mezondir. SHu ma’noda, "
Demokratiya , - deb yozadi Birinchi Prezidentimiz Islom Karimov, –
- inson, jamiyat, davlat degan uch sub’ekt o‘zaro bir-birini to‘ldiradigan, bir-birini boyitib, kerak bo‘lsa, nazorat qilib turadigan tizim demakdir. Bu har qaysi insonning jamiyat bilan, jamiyatning esa davlat bilan munosabatini, ular o‘rtasidagi muvozanatni anglatadi» 53
. Xususan, mustaqillikning dastlabki yillaridan boshlab O‘zbekistonda xalqni davlat
hokimiyatini boshqarishda ishtirok etishini ta’minlashning siyosiy-huquqiy asoslarini yaratilishiga
alohida e’tibor qaratildi. O‘zbekistonda yangi demokratik jamiyat asoslariga o‘tish, totalitarizmdan
meros bo‘lib qolgan davlat va fuqaro munosabatlariga barham berish siyosatning ustuvor
yo‘nalishiga aylandi. Qisqa davrda mamlakatda "fuqaro - jamiyat -davlat" tizimi qonuniy asosga
qo‘yildi. Bu – siyosiy jihatdan keng va atroflicha tahlilga ega bo‘lgan jarayon. CHunki, uning
mohiyati jamiyatda demokratik jarayonlarni amalga oshirishni nazarda tutadi, eng muhimi, fuqaro
manfaati bilan davlat hokimiyatini boshqarish o‘zaro muvofiqlashtiriladi. Bu jamiyatda, insonning
barcha huquqlari: xususan, davlat ishlarida qatnashish; e’tiqod erkinligi; yig‘ilishlar; uyushmalar
erkinligini amalda ta’minlash siyosiy voqelikka aylanadi. '"Fuqaro" va "davlat" munosabatlaridagi
mavjud begonalashish jarayonlariga barham berilib, ularni davlat hokimiyatini boshqarishga
bo‘lgan mas’ulligi hamda davlatning fuqarolar oldidagi javobgarligi vujudga keldi. Jumladan, bosh
Qomusimizning 32-moddasida belgilab qo‘yilganidek, O‘zbekiston Respublikasining fuqarolari
jamiyat va davlat ishlarini boshqarishda bevosita hamda o‘z vakillari orqali ishtirok etish
huquqiga egadirlar
54
deb, belgilab qo‘yiladi. Bunday imkoniyat jamiyatda demokratik
institutlarning rivoji bilan ta’minlanadi.
