M. E. Mamarajabov, R. N. To’rayev zamonaviy dasturlash tillari

MUSTAQIL BAJARISH UCHUN TOPSHIRIQLAR 
Masala 1
. A=(123, 2, 65, 98, 13) o’zgarmas ro’yxatni tashkil etish dasturi 
tuzilsin.
 
Masala 2
. A=[123, 2, 65, 98, 13] ro’yxatini o’zgarmas ro’yxatga aylantirish 
dasturini tuzilsin. 
Masala 3
. B=[76, 21, 67, 95] ro’yxatini o’zgarmas ro’yxatga aylantirish 
dasturini tuzilsin. 
Masala 4
. A=(123, 2, 65, 98, 13) o’zgarmas ro’yxatini ro’yxatga aylantirish 
dasturini tuzilsin. 
Masala 5
. B=(76, 21, 67, 95) o’zgarmas ro’yxatini ro’yxatga aylantirish 
dasturini tuzilsin. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

60 
3-BOB. PYTHON DASTURLASH TILIDA AMALIY DASTURLAR TUZISH 
VA ULARDAN FOYDALANISH 
3.1. Chiziqli dasturlar. Raqamlar va satrlar bilan ishlash 
Chiziqli dasturlar - bu hisoblar qat'iy ketma-ketlikda bajariladigan dasturlar.
1-topshiriq.
a va b ikkita son berilgan. Ularning qiymatlari o’rni almashtirish 
amali bajarilsin.
Masalani qo’yilishi: Ba'zi bir qiymatlarga ega bo'lgan ikkita o'zgaruvchi 
mavjud. a ning qiymati x ga, b ning qiymati y ga teng bo'lsin. a ning qiymati y ga, b 
ning qiymati x ga teng bo’lishi talab etilsin.
Yechish usuli (umumiy): a o'zgaruvchisining boshlang'ich qiymatini yozib 
olish uchun qo'shimcha c o'zgaruvchisidan vaqtincha foydalanib tayinlash, b 
o'zgaruvchisining qiymatini a o'zgaruvchisiga tayinlash va c o'zgaruvchisining 
qiymatini b o'zgaruvchisiga tayinlash foydalaning. 
Dasturning matni: 
kiritish a, b 
c = a 
a = b 
b = c 
chiqish 
a, b 
Pythonga 
xos 
yechim 
usuli: 
ikkita 
tupledan 
foydalaning. Birinchisida a va b o'zgaruvchilar va 
ularning 
qiymatlari aniqlanadi, 
ikkinchisida esa bir xil o'zgaruvchilardan hosil bo'ladi, ammo teskari tartibda.
Python dasturi matni: 
a=int(input(“a boshlang’ich qiymatni 
kiriting:”)) 
a boshlang'ich qiymatlarni kiriting :5 
b boshlang'ich qiymatlarni kiriting :7 
Yangi qiymat a: 7

---

61 
b=int(input(“b boshlang’ich qiymatni 
kiriting:”)) 
(a, b)=(b, a) 
print(“Yangi qiymat a:”, a, “\n”,
“Yangi qiymat b:”, b) 
Yangi qiymat b: 5