1-ma’ruza voleybol o'yinida tayyorgarlik turlarining o'rni va ahamiyati reja: kirish

1.2. VOLEYBOL О‘YINI TEXNIKASINI О‘RGATISHDA 
HARAKATLI О‘YINLARDAN FOYDALANISH 

Voleybol sport о‘yinlari turlariga mansub bо‘lib о‘z mohiyati va mazmuni 

xususiyati bilan ulardan farq qiladi. Voleybol о‘yini nisbatan kichik bо‘lgan ya’ni 
о‘rtasidan teng ikkiga bо‘lingan 18 x 9 metrli tо‘g‘ri burchakli tо‘rtburchak 
shaklidagi maydonchada amalga oshiriladi.
Uzatish texnikasi. Tо‘p uzatish voleybolda asosiy о‘yin malakalaridan biri 
bо‘lib shu о‘yin bilan bog‘liq bо‘lgan barcha texnik taktik faoliyatni amalga 
oshirishga imkon yaratuvchi yagona vositadir. Uzatish hujum texnikasiga mansub 
bо‘lib uni ma’lum vaziyatda taktik mahorat bilan tо‘g‘ridan tо‘g‘ri ijro etish ochko 
olish imkonini berish mumkin. Uzatish bir necha turlardan iborat bо‘ladi. Tayanch 
holatda ikki qо‘llab yuqoridan uzatish ikki qо‘llab pastdan uzatish, bir qо‘l bilan 
yuqoridan va pastdan uzatish, sakragan holatda ikki qо‘l yoki bir qо‘l bilan 
yuqoridan uzatish.
Uzatish vertikal gorizontal yoki diagonal ravishda baland past uzoq yoki 
yaqin yо‘nalishlarda ijro etilishi mumkin.
Himoya texnikasi, tо‘pni qabul qilish texnikasi.
Tо‘pni qabul qilish texnikasi bu о‘yinchining о‘z maydonchasida tо‘pni 
qoidaga binoan yerga tushishiga qarshi qо‘llaydigan harakat malakasidir. Tо‘pni 
qabul qilish turli usullarda va о‘ziga xos texnik tartibda ijro etiladi. Pastdan ikki 
qо‘l bilan qabul qilish zamonaviy voleybolda asosiy himoya vositalaridan biri 
bо‘lib dastlab tez va aniq tо‘pni yо‘nalishiga qarshi chiqish tana og‘irlik markazini 
pastroq tushirib ikki qо‘lni tо‘g‘ri yozilgan holatda bir-biriga qulf tarzida amalga 
oshiriladi.
Pastdan ikki qо‘l bilan tо‘pni qabul qilish texnikasi ya’ni mazkur malakani 
ijro etishda tana og‘irlik markazini baland pasligi, oyoqlarning tizza qismini 

---

bukilishi burchagini katta kichikligi gavdani biroz oldinga egilishi yoki vertikal 
ravishda bо‘lishi yiqilib qabul qilishlar о‘yin vaziyatiga о‘yinga kiritilgan tо‘pni 
yoki hujum zarbasining kuch tezligiga va boshqa sharoitlarga bog‘liq bо‘ladi.
Tо‘siq qо‘yish texnikasi tо‘siq qо‘yish bu raqib о‘yinchisi tomonidan 
uzatilgan yoki zarba berilgan tо‘p yо‘nablishini tо‘sish unga qarama-qarshi “Jonli 
devor” tashkil qilishdir. Tо‘siq qо‘yuvchi о‘yinchi dastlab oyoqlarini yelka 
kengligida joylashtiradi. Oyoqlar tizza qismidan ozgina bukilgan bо‘ladi, qо‘llar 
yelka qismidan bukilgan bо‘lib panjalar yoyilgan shaklda bо‘ladi. Tо‘pni yо‘nalish 
joyiga qarab harakatlantirgandan sо‘ng oyoqlar tizza qismidan birozgina bukilib 
shiddat bilan yoziladi va qо‘llarning faol harakati bilan sakrab tо‘p kengligida 
tо‘siq qо‘yiladi.