A zərbaycan Tibb Universitetinin Tədris Cərrahiyyə Klinikasında
ilk mobil telefon zənginin şəkli
Yüklə 284,06 Kb. Pdf görüntüsü
|
|
ilk mobil telefon zənginin şəkli yayılıb. Mobil telefondan ilk zəng 1973-cü il aprelin 3-də amerikalı mühəndis, fizik Martin Kuper tərəfindən edilib. Hadisə Nyu-Yorkda baş verib. Avtomobillərdəki radio telefonlar üzərində işləyən
Kuper bunu
təkmilləşdirmək fikrinə düşür və beləliklə, 3 aprel 1973-cü il tarixdə bu zəng baş verir. Həmin gün «Bell Laboratories» şirkətinin konstruktor şöbəsinə telefon
zəngi gəlir.
Araşdırma bölməsinin rəhbəri Coel Engel telefonda Kuperin səsini eşidir. «Tap görüm, hardan zəng edirəm?» - deyə sual verən Kuper daha sonra deyir: «Sənə əsil mobil telefondan zəng edirəm».
Martin Kuper 1928-ci ilde Çikaqoda yəhudi miqrant ailəsində doğulub. Onun ailəsi əslən Ukraynadan olub və Kiyev yaxınlığında yaşayıb.
http://www.amu.edu.az 15 mart 2014-ъц ил 4 - Biz həkimlər üçün ən önəmli məsələ müalicə etdiyi xəstəni sağlam görmək, onu doğmala- rının yanına sağlam yola sal- maqdır. Mən pediatram, uzun müddətdir uşaqların sağlamlığı- nın keşiyində dayanıram. Uşaq- lar böyüklərə nisbətən təmiz qəlbli, səmimi olduqlarına görə onların minnətdarlıqları xüsusi olur. Onların xoş hissləri mənə ayrı cür ləzzət edir. Elə bu ixti- sası seçməyimə səbəb uşaqları xüsusi məhəbbətlə sevməyim olub. Onları həmişə sağlam və xoşbəxt görmək istəmişəm. Ba- yaq balacanın etdiyi hərəkətlərə fikir verdinizmi? Onun özünü sağlam vəziyyətdə üstümə atma- sı, boynumu qucaqlaması mənim üçün bir dünya deməkdir. Küçədə gedərkən neçə-neçə valideyn və uşaqların sənə yaxınlaşaraq halı- nı xəbər alması özü bir xoşbəxtlik deyilmi?
Olduqca kövrək olan bir epi- zodu diqqətinizə çatdırmaq istəyirəm. Ermənilər anadan ol- duğum Ağdamın Seyidli kəndini ələ keçirmək istəyiblər. Bu zaman Ehtiram Hüseynov adlı bir əsgər düşmənlərlə ölüm-dirim savaşına qalxıb. Qəhrəmanlıq göstərib. O, vuruşa atılanda komandirinə de- yib ki, mən Seyidli kəndinin hər qarışı uğrunda qan tökməyə ha- zıram. Çünki bu kənddə anadan olan Adilə xanım Namazova məni müalicə edib, həyata qaytarıb. Özün haqqında bu cür söhbətləri eşidəndə istər-istəməz daxilən bir qürur hissi keçirməli olursan.
- Pediatriya kafedrası pediatriya üzrə həkimlərin yetişdirilməsində, elmin inkişaf etdirilməsində və uşaq əhalisinə ixtisasalşmış tibbi yardımın göstərilməsində əvəzedilməz xidmətlər gös- tərir. Mənim rəhbərliyim ilə 50- dən çox tibb elmləri namizədi və tibb elmləri doktorları ürək xəstəlikləri sahəsində dissertasi- ya müdafiə edərək elmi dərəcələr alıblar. Onlar arasında hamımızın tanıdığı və hörmət etdiyi ATU- nun Tədris Terapevtik Klinikası- nın direktoru, professor Surxay Musayevin adını çəkə bilərəm. O, həm namizədliyini, həm də doktorluq dissertasiyasını bizdə müdafiə edib. - Bəs məşhur həkimlərdən ən çox kimlərlə münasibətiniz olub? Onlardan hansılarının adını çəkə bilərsiniz? - Xanım həkimlərin demək olar ki, hamısı ilə xoş münasibətlərim olub. Onlar arasında akademik Zərifə xanım Əliyeva, Zəhra xa- nım Quliyeva, Sima xanım Qu- liyevanın adlarını çəkə bilərəm. Zəhra xanımla uzun müddət bir yerdə işləmiş, bir yerdə müdafiə etmişik. Azərbaycan Respublika- sı Qadın Problemləri üzrə Dövlət Komitəsinə rəhbərlik edən dövrdə idarə heyətinin üzvü olmuşam. Mən Azərbaycan Səhiyyə Nazirliyində elmi tibbi şuranın sədri olanda isə Zərifə xanım göz xəstəlikləri üzrə problem komissi- yasının sədri və rəyasət heyətinin üzvü idi. O, çox mədəni, alicənab bir xanım idi, öhdəsinə düşən vəzifəni layiqincə və yüksək səviyyədə yerinə yetirirdi İhsan Doğramacın xoş təəssüratları... - Türk dünyasının böyük oğlu, - Ümumdünya Pediatrlar Cəmiyyətinin sədri İhsan Doğramacı Bakıda olarkən sizin haqqınızda xoş sözlər söyləmiş və demişdir: “Türk dünyası pediatrları içərisində Adilə xanım və mən bacı-qardaşıq. O, mənim pediatr bacım, mən isə onun pediatr qardaşıyam.” siz İhsan bəylə nə vaxtdan tanış idiniz? Bu barədə təəssüratlarınız? - Mən Azərbaycan Pediatrlar Assosiasiyasının prezidenti, eyni zamanda Türkdilli Ölkələrin Pediatrlar Cəmiyyətinin vitse- prezidentiyəm. İhsan bəylə
1971-ci ildən tanış olmuşam. Bu tanışlığın maraqlı tarixçəsi var. Həmin il SSRİ Tibb Elmlər Akademiyasına üzv seçilmişdim. Avstriyada pediatrların ümum- dünya konqresi keçirilirdi. Orada mənim çıxışım nəzərdə tutul- muşdu. “Uşaqlarda anadangəlmə ürək qüsurları zamanı aparılan cərrahi əməliyyatlar: göstərişi, nəticəsi, diaqnostikası” ilə bağlı məruzə ilə çıxış etdim. Çıxışım iştirakçılar tərəfindən xeyli ma- raqla qarşılandı. Çünki o tipli əməliyyatlar dünyada yalnız iki ölkədə - Amerikada və SSRİ-də aparılırdı. İhsan Doğramacı da həmin konqresdə iştirak edir- di. Soyadım, Azərbaycandan olmağım, məruzədə qaldır- dığım məsələlərin aktuallı- ğı onun diqqətini çəkdi və mənimlə görüşdü. Ürəkdə aparılan əməliyyatlarla bağlı mənimlə xeyli söhbət etdi və son- ra diqqətimə çatdırdı ki, çox şa- dam ki, Azərbaycanın pediatriya sahəsində xeyli uğurlar qazanmış belə bir xanım alimi var.
Təxminən 70-ci ilin ortalarında isə pediatrların Moskvada ümum- dünya konqresi keçirildi. Titul- larım sadalandı və məndən icla- sı aparmağı xahiş etdilər. İhsan bəy də konqresə qatılmışdı. Bu dəfə məni Türkiyəyə dəvət etdi. Bildirdi ki, Sizin təcrübənizdən Türkiyə səhiyyəsində istifadə etmək bizim üçün xoş olardı. Amma sovetlər dövründə təklifi qəbul etmək çətin olduğundan etiraz etdim. Avropa ölkələrindən nümayəndələr də iştirak edirdi. Ölkəmiz müstəqillik qazanan- dan sonra Bakıda da pediatrların IV ümumdünya konqresi oldu. Azərbaycan Dövlət Akademik Opera və Balet Teatrının bina- sında keçirilən konqresdə Ulu Öndər Heydər Əliyev də iştirak edirdi. Konqresə 5 qitədən 200- dən çox nümayəndə qatılmış- dı. Sonda Bakı Bəyannaməsi qəbul olundu. Bəyannamədə Azərbaycanın ayrılmaz hissəsi olan Qarabağın erməni hərbi birləşmələri tərəfindən işğalı öz əksini tapdı. Konqresdə istirak edən nümayəndələr ölkələrinə geri dönən zaman Bəyannaməni özləri ilə apardılar və bu barədə təmsil olunduqları ölkənin döv- ri mətbuatında materiallar dərc olundu. “Növbəti Novruz Bay ramının Qara- bağda keçirilməsini istərdim” Adilə xanım söhbəti əs na sında ATU rəhbərliyinin xanımlara olan diqqət və qayğısından da danışdı. “Çox hörmətli akademi- kimiz Əhliman Əmiraslanov universitetdə çalışan xanımlara xüsusi qayğı və diqqət göstərir. Məni və o cümlədən bütün xa- nımlarımızı 8 Mart Beynəlxalq Qadınlar Günü münasibəti ilə təbrik edib. Bu da mənə göndərdiyi təbrik açıqcası (açıq- canı göstərdi-Q.A.). Bu diqqətə, xoş münasibətə görə universitetin rəhbərlyinə minətdaram.” Sonra isə 8 Mart Beynəlxalq Qadınlar Günü münasibəti ilə özünün ürək sözlərini söylədi və Azərbaycan xanımları- nı təbrik etdi: “Yer kürəsinin dilbər diyarı olan, günü-gündən çiçəklənən, sürətlə inkişaf edən Azərbaycanımızın qadınlarını başda ölkəmizin birinci xanımı, Heydər Əliyev Fondunun Prezi- denti,
nun xoşməramlı səfiri, millət vəkili, sevimli Mehriban xanım Əliyeva olmaqla, Tibb Universite- tinin qadınlarını, tələbə qızlarını
münasibətilə öz adımdan, respublikanın səhiyyə işçiləri, pe- diatrları adından səmimi qəlbdən təbrik edirəm. Biz həm də Novruz Bayramı ərəfəsindəyik. Qarşıdan gələn bu bayram münasibəti ilə də xalqımızı təbrik edirəm. Gün o gün olsun ki, növbəti Novruz Bay- ramını işğaldan azad olan gözəl Qarabağımızda keçirək. Uşaqla- rımız “Orda bir kənd var uzaq- da, o kənd bizim kəndimizdir... Getməsək də, qalmasaq da, o kənd bizim kəndimizdir!!!” mis- ralarını Qarabağımızdan kənar səsləndirməsinlər.”
Azərbaycan Tibb Universitetinin I uşaq xəstəlikləri kafedrasının müdiri, tibb elmləri doktoru, professor, Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının həqiqi üzvü, rusiya Federasiyası Tibb Elmlər Akademiyasının həqiqi üzvü Adilə əvəz qızı namazovadan müsahibə götürmək üçün onunla kabinetində görüşdük. söhbətin şirin yerində kabinetin qapısı döyüldü. İçəri anası ilə birgə 5-6 yaşlarında bir uşaq daxil oldu. Qaça-qaça özünü Adilə xanımın üstünə atan Məhəmməd adlı balaca onun üzündən öpdü və “çox sağ olun, təşəkkür edirəm”-deyərək professora minnətdarlığını bildirdi. sağollaşanda da Adilə xanımım boynunu qucaqladı və üzünü üzünə söykədi. Bu mənzərəni həyəcansız seyr etmək mümkün deyildi. Adilə xanımın sevincdən üzü gülür, əlləri ilə Məhəmmədin başını sığallayırdı. Bir müddət hər ikimiz bu xoş təəssüratdan ayrılmadıq. nəhayət söhbətinə “həkim üçün bundan gözəl xoşbəxtlik ola bilməz” sözləri ilə davam etdi: “Avstriyada keçirilən pediatrların ümumdünya konqresində nümayəndələr çıxışımı böyük maraqla qarşıladı” Müsahibə 1982-ci il, Bakı şəhəri Ön cərgədə oturanlar: soldan sağa - akademiklər Zərifə Əliyeva, Adilə Namazova, Azərbaycan SSR Ali Sovetinin sədri Xəlil Xəlilov, professororlar Zəhra Quliyeva, Sima Quliyeva, Rəhim Rəhimov Ayaq üstə olanlar: soldan – professorlar Qəhrəman Qəhrəmanov, Tağı Tağızadə, Dəmir Hacıyev 15 mart 2014-ъц ил http://www.amu.edu.az 5 u Universitetin Mülki Müdafiə Qərargahının təşkilatçılığı ilə Mülki Müdafiə Tibb xid- mətinin Təşkili Kursunda hər bi- ləşdirilmiş Mülki Müdafiə qüv- vələrinin komandir-rəis heyəti- nin tələbələrlə birlikdə nəzəri tədbiri keçirilmişdir. 1 mart – Ümumdünya Mülki Müdafiə Gününün mövzusu “Mülki Müdafiə və təhlükəsiz cəmiyyət üçün fövqəladə halların qarşısının alınması mədəniyyəti” seçilmişdir. Tədbiri açan Qərargah rəisi Firdovsi Məmmədov ilk öncə Xocalı soyqırımı qurbanlarının xatirəsinin anılmasını təklif etmişdir. Anımdan sonra MMTX təşkili kursunun müdiri – hərbiləşdirilmiş MM qüvvələrinin ümumi komandiri Aqil Musayev çıxış edərək “1 mart – Ümumdünya Mülki Müdafiə Günüdür”, “Azərbaycan Respublikasının Mülki Müdafiə sistemi”, “Təhlükəsiz cəmiyyət üçün fövqəladə halların qarşısının alınması mədəniyyəti” mövzularında məruzələr etmişdir. Məruzəçinin çıxışında Beynəlxalq Mülki Müdafiə Təşkilatının yaranma tarixi və fəaliyyəti istiqamətləri, 1 mart – Ümumdünya Mülki Müdafiə Günü və onun qeyd edilməsinin məqsədi, Azərbaycan Respublikasının Beynəlxalq Mülki Müdafiə Təşkilatına üzvlüyü, Azərbaycan Respublikasının Mülki Müdafiə sistemi, eləcə də mülki müdafiə təbliğatı və əhalinin fəlakət riskinin qarşısının alınmasına hazırlanması barədə ətraflı məlumatlar verilmişdir. Çıxışdan sonra hərbiləşdirilməmiş yanğınsöndürən dəstəsi ilk yanğın söndürmə vasitəsi olan balonlardan istifadə qaydasını mənimsəmişlər.
m
Bitkilərin müalicəvi xüsusiyyətləri insanlara qədim zamanlardan məlumdur. «Min dərd varsa, min bir də dərmanı var» deyən ulularımız öz azar-bezarlarını bitkilərdən hazırladıqları dərmanlarla müalicə ediblər. Həmin müalicə üsulları zamanın sınağından uğurla çıxıb və bugünkü elmi-texniki tərəqqi əsrində də öz əhəmiyyətini itirməyib. Hətta bir vaxt xalq təbabətinə - türkəçarəyə qısqanclıqla yanaşan elmi təbabət də bu gün onun əhəmiyyətini etiraf edir. Qeyd etmək lazımdır ki, bitkilərdən hazırlanan dərmanlar heç vaxt fəsad törətmir. Bitkilərin müalicəvi xüsusiyyətlərini nəzərə alıb onlardan müxtəlif xəstəliklər zamanı istifadə edilməsi barədə məlumat veririk. İtburnu. Bu bitkiyə dərgil də deyirlər. Respublikamızın ərazisində geniş yayılıb. Tibb elmləri doktoru, əməkdar elm xadimi Dursun Hüseynov bu bit- ki barədə yazır ki, onun tərkibi vitaminlərlə, şəkərlərlə, mik- roelementlərlə olduqca zən- gindir. Bitki aləmində yayılmış vitaminlərin hamısı, xüsusilə C vi- tamini (oskorbin turşusu) dərgilin tərkibində lap çoxdur. Odur ki , onu “təbii vitamin” kompleksi adlandırırlar. Elə tərkibində olan qiymətli maddələrin zənginliyinə və bir sıra müalicəvi xüsusiyyətlərinə görə ondan xalq təbabətində geniş istifadə olunur. Belə ki, onun meyvələrinin çayından, şirəsindən qara ciyər və böyrək xəstəliklərinin müalicəsində istifadə edilir. Bu bitkidən elmi təbabətdə də istifadə olunur. Elmi təbabətdə itburnu bitkisinin mayasından xolosas adlı preparat hazırlanır. Bu preparat ödqovucu xassəyə malikdir. Həmin preparat avitaminoz xəstəliyi zamanı da işlədilir. Moruq. Ölkəmizin ərazisində ge- niş yayılıb. Əsasən 15 növü bitir. Moru- ğun kimyəvi tərkibi növündən, becərmə şəraitindən asılı olaraq müxtəlifdir. Meyvələrinin tərkibində C, B, E vitamini, karotin, şəkərlər, üzvü turşular, efir yağları və bir sıra aktiv maddələr vardır. Ona görə də böyük müalicəvi xüsusiyyətə malikdir. Bu baxımdan da xalq təbabətində ondan geniş istifadə ediblər. Soyuqdəymə zama- nı əmələ gələn xəstəliklərdə onun qurudulmuş meyvələrinin çayın- dan, eləcə də moruğun mürəbbəsindən istifadə olunur. Çünki onun tərkibi insan orqanizminə lazım olan maddələrlə zəngindir. Qarğıdalı. Ölkəmizin ərazisində ge- niş yayılmış bu bitkinin özünəməxsus xüsusiyyətləri var. Olduqca faydalıdır. Böyrək və qara ciyər xəstəlikləri zama- nı ondan istifadə edirlər. Belə ki, həmin xəstəliklərə mübtəla olduqda bitkinin saçaqlarını çay kimi dəmləyib gündə bir neçə dəfə içmək məsləhətdir. Saçaqlarının tərkibində efir yağı, saponinlər, K vitamini və sair maddələr var. Qarğıdalı saçağından hazırlanmış dərmanlar elmi təbabətdə də işlədilir. Belə ki, onun sa- çaqlarından duru ekstrakt hazırlanır və ondan qan kəsici dərman kimi istifadə olunur. Göy noxud. Azərbaycanda iki növü yayılıb. Bu bitkinin zoğu, yar- paqlarının yaşıl hissəsi, toxumları müalicəvi əhəmiyyətli maddələrlə zəngindir. Əczaçılıq elmləri doktoru, professor İsrafil Dəmirov qeyd edir ki, xalq təbabətində onun toxumlarını qurudulmuş buğda dənəsi, qoz ləpəsi, azca qara istiot, hil, zəncəfil və sarıköklə bir yerdə həvəngdəstədə əzir, sonra üzərinə bal əlavə edirlər. Alınan maddə bir gün həmin vəziyyətdə saxlanılır. Sonra isə qarışıqdan çay qaşığı ilə gündə üç dəfə revmatizm xəstəliyinə tutulanlara yedizdirirlər. Noxuddan qadın xəstəliklərində iltihaba qarşı istifadə edilir. Bu- nun üçün onu odda qovururlar. Sonra həvəngdəstədə əzirlər. Alınan maddənin üzərinə qara istiot və hil tozu töküb qarışdırırlar. Bundan sonra həmin maddəyə ətçəkən maşından keçirilmiş kişmiş əlavə edir, təzədən qarışdırıb kütlə halına salırlar. Alınmış kütlədən həb hazırlayırlar. Həmin həblər elə noxud boyda olur. Xalq təbabətində qüvvətverici, əsəb sisteminin tonusunu artırıcı vasitə kimi də işlədilir. Bunun üçün noxud ununun balla hazırlanmış halvasından istifadə edilir. Ona noxud halvası da deyilir. Göy noxu- dun zoğlarından alınan şirədən zədələnmələrdə qankəsici kimi də istifadə olunur. Hazırladı: Arif HÜsEYnOV Dövlət və cəmiyyətin əsas problemlərindən biri də sülh və ya hərbi dövrdə əhalinin yaşaması və fəaliyyətinin təhlükəsizlik təminatının yaradılmasıdır. Bu məqsədlə fövqəladə halların idarə olunması üzrə xüsusi nazirlik, eləcə də digər güc nazirlikləri yaradılır, bu məsələlərin həlli həmçinin yerli icraedici və idarəetmə orqanlarına tapşırılır. Mülki Müdafiə sahəsində bütün münasibətləri AR-sı Milli Məclisinin 1997-ci ildə qəbul etdiyi “Mülki Müdafiə “Mülki Müdafiə Haqqın- da Qanun” tənzimləyir. Bu qanun ulu öndər Heydər Əliyevin müvafiq sərəncamı ilə 1 yanvar 1998-ci ildən qüvvədədir. Çünki Azərbaycan hü- quqi dövlətdir. Bu sahədə dövlətin siyasətini ardıcıl surətdə həyata keçirmək üçün Azərbaycan Res- publikasının Prezidenti İlham Əliyev cənablarının 16 dekabr 2005-ci il ta- rixli sərəncamı ilə Fövqəladə Hallar Nazirliyi yaradılmışdır. Yaradıldığı qısa müddət ərzində Fövqəladə Hal- lar Nazirliyi bu sahədə xeyli iş gör- müş, qabaqcıl dövlət və beynəlxalq təşkilatlarla hərtərəfli əməkdaşlıq qurmuşdur. Digər ali məktəblərdən fərqli olaraq ATU-nun tələbələri FH-da tibbi xidmətin təşkili ilə bərabər ümumi məsələləri də öyrənməlidir. Azərbaycan Respublikası 1993- cü ildən Beynəlxalq Mülki Müdafiə Təşkilatının tam hüquqlu üzvüdür və bütün beynəlxalq konvensiyaların tələblərini yerinə yetirir. Fövqəladə hal qüvvələrinin əsas məqsədi aşağıdakılardır: - Özünü idarəetmə orqanlarının qüvvə və vasitələrinin hər zaman fövqəladə halların qarşısının alın- ması və nəticələrinin ləğv olun- masına yönəldilmiş fəaliyyətə hazır olması; - Əhalinin fövqəladə hal zamanı hərəkətə hazırlığı; - Fövqəladə hallardan zərər cək- miş əhalinin social müdafiəsi üzrə tədbirlərin görülməsi və hümanitar aksiyaların keçirilməsi, tibbi biliklərin təbliği; - Əhali arasında özü-özünə və yoldaşına qarşılıqlı ilk tibbi yardımın göstərilməsi; - Ərzaq və su ehtiyatlarına sanitar nəzarətin təşkili, yoluxucu xəstəliklərin profilaktikası, küt- ləvi peyvənd kampaniyasının təşkili; - İlk tibbi yardım göstərilmiş şəxslərin qeydiyyatı və ocaqlardan tibbi təxliyyəsinin təşkili; - Əhaliyə növbəti mərhələdə ilk həkim, təkmilləşdirilmiş və ixtisaslaşdırılmış tibbi yardımın təşkili; - Ocaqda yaranmış psixoemo- sional gərginliyin aradan qal- dırılması üçün profilaktik təd- birlər; - Ocaqlarda yoluxucu və ya ruhi xəstə aşkar olunarsa təcrid olunmalı; - Travmanın ağırlıq dərəcəsi və əmək qabiliyyətinin itirilməsinin qiymətləndirilməsi; - Ocaqlarda ölümün səbəbinin aydınlaşdırılması məqsədi ilə məhkəmə tibbi ekspertizanın təşkili; - Əhalinin fövqəladə hal lar - dan qorunması sahəsində, eləcə də onların nəticələrinin ləğ- vində bilavasitə iştirak edən şəxslərin hüquq və vəzifələrinin reallaşdırılması; - Tibbi xidmətin mülki mü- da fiənin digər xidmətləri ilə əlaqəsinin təşkili; - Tibbi yardımın göstərilməsinin təbliğində kütləvi informasiya vasitələrindən istifadə etməli. Yüklə 284,06 Kb. Dostları ilə paylaş:
|