Collection b

MAY 
2023
ISSN: 2181-3558
 
84 
INTEGRATSIYALASHGAN TA’LIM VA TADQIQOTLAR JURNALI 
JOURNAL OF INTEGRATED EDUCATION AND RESEARCH
1. 
O'qitishda o'quvchilarni qiziqishlariga va talablariga asoslanish kerak. 
Beruniy, o'quvchilarning o'zlarining qiziqishlar va talablari asosida ta'lim 
berishning muhimligini anglashga harakat qilgan.
2. 
O'qitishda nazariy va amaliy yondashuvlar bir-biriga mos kelishi 
kerak. Beruniyga ko'ra, o'qitish nazariy va amaliy yondashuvlarga asoslanishi 
kerak, shuning uchun o'qituvchi o'quvchilarga amaliy mashqlar va vazifalar 
berishga harakat qilishi kerak.
3. 
O'qituvchilar o'quvchilarni o'rganishga qaratilgan maqsad va 
vazifalarni tushunish kerak. Beruniy, o'qituvchilar va o'quvchilar o'rtasidagi 
mazmun, tushuncha va fikrlar farqi hisobiga paydo bo'ladigan muammoga 
tushunishga yordam beradi.
4. 
O'qituvchi o'quvchilarning xarakteriga va ma'lumot darajasiga qarab 
ta'lim berishga harakat qilishi kerak. Beruniyga ko'ra, o'qituvchi o'quvchilarning 
ma'lumot darajasini va xarakterini hisobga olgan ta'lim dasturini belgilashga 
harakat qilinishi kerak.
5. 
O'qituvchilar o'quvchilarni o'rganishga qaratilgan maqsad va 
vazifalarni amalga oshirishga harakat qilishi kerak. Beruniy, o'qituvchilar va 
o'quvchilar o'rtasidagi ta'lim jarayonining o'quvchilar tomonidan amalga oshirilishi 
kerakligini tushunishga harakat qilgan. [8]
Xulosa 
Bu maqolada Abu Rayhon Beruniyning pedagogik qarashlari haqida 
ma'lumotlar berilgan. Beruniyning "Kimyogar" va "Tahqiq ma'ruzalari" asarlarida 
o'qitish usullari, nazariyalar va ma'naviy qo'llanmalar haqida tushuntirilgan. 
Beruniyga ko'ra, o'qituvchilar o'quvchilarning qiziqishlariga va talablari asosida 
ta'lim berishga harakat qilishi, nazariy va amaliy yondashuvlar bir-biriga mos 
kelishi, o'qituvchilar o'quvchilarning ma'lumot darajasiga va xarakteriga qarab 
ta'lim berishga harakat qilishi, o'qituvchilar o'quvchilarni o'rganishga qaratilgan 
maqsad va vazifalarni tushunishga harakat qilishi va o'qituvchilar o'quvchilarning 
o'rganishga qaratilgan maqsad va vazifalarni amalga oshirishga harakat qilishi 
kerak. 
Maqolada yoritilgan ma'lumotlar Abu Rayhon Beruniyning o'qitish 
metodikasi, didaktika va pedagogik nazariyalari haqida tushuntiradi. Beruniyning 
pedagogik qarashlari, o'zining ilmiy va falsafiy yondashuvlariga asoslanganligi 
sababli, o'zining vaqtida va bugungi kunda ham o'qitish uslublariga, tizimiga va 
maqsadlariga mos keladi.
Bu maqola o'qituvchilar va talabalar uchun foydali bo'ladi, chunki 
Beruniyning pedagogik qarashlari, o'qitish usullari va ma'naviy qo'llanmalari, 
hozirgi kunda ham o'qitishda muhim ahamiyatga ega bo'lib, o'quvchilarning 
o'rganishga qaratilgan maqsad va vazifalarni amalga oshirishda yordam berishi 
mumkin.