F. M. Şİrzadov tribotexniKİ avadanliq və vasiTƏLƏR

Cədvəl 14.2. Müxtəlif materiallarda plazmanın daxil olma 
dərinliyi.
 
Material 
Orta xüsusi keçiricilik k
10000K
 [S/m] 
Daxilolma dərinliyi 
δ
5MHs
 [mm] 
Mis 
1,06 x 107 
0,07 
Qrafit 
1,15 x 105 
0,7 
Arqon 
2,99 x 103 
5,1 
Azot 
2,64 x 103 
5,4 
Su 
1,93 x 103 
6,3 
Üsul 
əsasən 
ovuntuya 
kürə 
formasının 
verilməsində, xüsusi tullantıların parçalanmasında 
tətbiq olunur (şək. 14.19.). Ovuntunun elektrod 
materialı ilə çirklənməməsi, ovuntunun verilməsinin 
optimallığı, aşağı sürətli (~60 m/s) çox böyük ölçülü 
plazma, böyük dənəciklərin (200mkm- ə qədər) 
təminatlı əridilməsi üsulun müsbət cəhətlərinə aiddir. 
Dənəciyin sürətinin az olması ilə yüksək məsaməlilik 
və mürəkkəb konstruksiya hesabına sistemin 
mobilliyinin çətinliyi üsulun tətbiqini məhdudlaşdırır.

---

244 
Şəkil 14.18. İnduksiya plazma püskürtmə başlığı.
 
Şəkil 14.19. İnduksiya plazma püskürtmə ilə ovuntuya kürə 
formasının verilməsi. 
 
1.
 
Əməliyyat qazı 
2.
 
Əhatəedici qaz 
3.
 
Ovuntu və nəqledici 
qaz 
4.
 
İnduksiya dolağı 
5.
 
Plazma nüvəsi 
6.
 
Örtük 
7.
 
Detal 
8.
 
Püskürtmə axını 
9.
 
Ətraf hava 

---

245 
14.2.4. 
Soyuq qazla püskürtmə 
Burada güclü sıxılmış proses qazı (azot, helium) 
laval-ucluqla 
səs sürətindən böyük qiymətlə 
sürətləndirilir və başlığa oxboyu istiqamətdə verilən 
ovuntunu detala tərəf yönəldir (şək. 14.20.).
 
Şəkil 14.20. Soyuq qazla püskürtmə başlığı.
 
İstifadə olunan qazın mayeləşməsinin qarşısını 
almaq üçün onu genişlənmədən əvvəl 700-800°C- yə 
qədər qızdırmaq lazımdır. Püskürtmə dənəcikləri aşağı 
temperaturda böyük təcillə sürətləndirildiyindən 
dənəcik az oksidləşir və sıx örtük təbəqəsi alınır (şək. 
13.20.).
Örtük almaq üçün dənəcıklərin sürəti kritik sürəti- 
V
krit
keçməlidir. Dənəciyin çox böyük sürətlərində isə 
(>V
er
) yüksək kinetik enerji ilə səthlə toqquşan 
hissəciklər onu erroziyaya uğradır (şək. 14.21.).
1.
Proses qazı 
2.
Laval-ucluq 
3.
Ovuntu və daşıyıcı qaz 
4.
Püskürtmə axını 
5.
Örtük 
6.
Detal 

---

246 
Şəkil 14.20. Təbəqənin tədrici qalınlaşmasının sxematik 
təsviri (a) və dənəciyin səthlə toqquşşaraq ona yapışması 
(b).
Şəkil 
14.21. 
Hissəciyin 
toqquşma 
sürətindən 
və 
temperaturundan asılı olaraq örtüyün əmələ gəlməsinin 
qiymətləndirilməsi.
Üsulun üstünlüklərinə aiddir: 
–
az məsaməli örtük (şək. 14.22.); 
–
az oksidləşmə; 
–
qalın örtük mümkündür; 
a) 
b) 
To
qq
uşm
a 
sü
rə
ti 
Toqquşma temperaturu 
Heç bir təbəqə,