Zil o L a X u do y ber g a n o V a X a yru lla h a m id o V turk tilining



Yüklə 10,44 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə137/333
tarix03.09.2023
ölçüsü10,44 Mb.
#141311
1   ...   133   134   135   136   137   138   139   140   ...   333
Turk tilining nazariy grammatikasi. Xudayberganova Z, Hamidov X

4. Yuklamalar (Sona gelen edatlar)
5. Undov so‘zlar (Unlem edatlan)
148


2-BO‘LIM
SINTAKSIS
Grammatika ikki qismdan iborat: Morfologiya va sintaksis. Morfo­
logiya tilning lug'at tarkibida mavjud barcha so‘zlarni ularning
morfologik xususiyatlari asosida o'rg an adi. Sintaksis, qisqacha qilib
aytganda, gap haqidagi ta’limotdir. Sintaksisning asosiy vazifasi
so‘zlar, so‘z birikmalarining sintaktik xususiyatlarini tadqiq etishdan
iborat. Shu bois, sintaksisning tadqiqot obyekti gap, gapning bosh va
ikkinchi darajali bo'laklari, gap tasnifi, gapning (tuzilishiga ko'ra,
ifoda maqsadiga ko‘ra, modallikka ko'ra. emotsionallikka ko'ra va h.)
turlari hisoblanadi.
Sintaksis so'zlarning va gaplarning o'zaro aloqasini, so'z birikmalari
va gaplarni tashkil etgan bo'laklarning xususiyatlarini o'rganishi ji-
hatidan morfologiyadan farqlanadi. Morfologiya so'zlarning tuzili-
shi, yasalishi, turlanishi, tuslanishini tekshiradi. Bu shakliy tekshirish
ma’no asosida bo'ladi. Sintaksis ayni shakllaming vazifasini, ma’hrn
fikrni ifodalashdagi rolini o'>ganadi.
Morfologiya va sintaksis bn b ni to'ldiruvchi, o'zaro munosabatda
boigan sohalardir. Gap turlarii ;sg bir- 
dan farqlanishi, asosan, ke-
simlaming qanday so'z turkumi orqali i, dalanishiga bog'liq. Umu­
man, har bir sintaktik kategoriya morfologiya bilan bogiangan holda,
ko'pincha unga asoslangan holda tahlil qilinadi va belgilanadi,
2.1.SO‘Z QO‘ShILMASI. SO‘Z BIRIKMASI VA
UNING TURLARI
Mavzuning o ‘quv maqsadi: turk tilidagi so'z qo'shilmasi va
qo'z birikmasi atamalariga oydinlik kiritish, so'z birikmasi, erkin

Yüklə 10,44 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   133   134   135   136   137   138   139   140   ...   333




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin