olam, jonli tabiatdagi turli tovushlar, hayvonlar chiqaradigan turli saslar (pat, kut, gat, miyav)mtaqlid shaklida ifodalovchi, mustaqil so'z turkumlariga yaqin turuvchi yordamchi so'zlardir. Buni, ushbu so‘zlardan ba’zilarining nutqda qo‘ llanishi (undov so‘zlardan yasalgan fe’llar) misolida ко'fish mumkin: of-lamak (uflamoq), puf-lemek (pufiamoq), gat-lamak (chatnamoq), miyav-lamak (miyovlamoq) kabi Xitob va chaqiriqni ifodalovchi so‘zlar (seslenme edatlanj hech qanday ma’noga ega bo In ay, faqat vosita vazifasini bajaradi va kuchli urg'u berib talaffuz qilinadi: a, ey hey, ya, yahu, be, hu kabi. Xitob (seslenme) kishilar orasida o'zaro aloqa ta’minlanishi uchun bir vaziyat yaratilishida (ogohlantiruv, diqqatni tortuv vazifasida) qoilanadi. Bir shaxs boshqasiga xabarni yetkazar ekan, oldin uni chaqiradi, keyin bu xitob vositasida munosabat qurish uchun suhbartga tortib, maiumot beradi. Xitobni kuchaytirish va ta’kidlash maqsadida ba’zan imo-ishora, ba’zan esa imo-ishorasiz qo' Haniladigan undov so‘zlar xitob so‘zlar bilan birgalikda qoilanadi. Undov so‘zlar va xitoblar orasidagi bunday munosabat yozma yoki og‘zaki nutqqa quyidagi tuzilishga ega boiadi: Undov so‘z yoki birikma + xitob so‘z (birikma): Ey bu toprak igin topraga dii§mu§ asker! Undov so‘z yoki birikma + xitob so‘z (birikma) + xitob qo‘shimchasi (yuklamasi): A, karde?im §uyaptigin dogru mu senin? 147
Undov so'z yoki birikma + 0.: Hey, kim var orada? 0 + xitob (yoki birikma): Dostlar, mahrem dip ilge raz ik$a kilmangiz (Ali §ir Nevaij. Said, sen sozunii cahile deme.
