Zil o L a X u do y ber g a n o V a X a yru lla h a m id o V turk tilining

ni^in? - nima uchun?, ne ama^la? - nima
maqsadda? 
so‘roqlariga javob bo‘luvchi gap boiaklariga 
maqsad
214

---

holi
deyiladi. Turk tilidagi maqsad holini tuzilishiga ko‘ra uchguruhga 
ajratish mumkin: 1. Sodda maqsad holi. 2. Tarkibli maqsad holi. 3. 
Murakkab maqsad holi.
Sodda maqsad holi. 
So‘zlarning sintetik shakllari - muayyan 
kelishikdagi shakllari gapda 
sodda maqsad holi 
vazifasini bajaradi. 
Sodda maqsad holi quyidagicha ifodalanadi:
Sodda maqsad holi maqsad ravishlari bilan ifodalanadi. Turk 
tilidagi 
mahsus, kasten
so‘zlarini maqsad ravishi qatoriga kiritish 
mumkin: 
Mahsus rica etti. - Atayin illimos qildi. Fakat bana oyle
geldi ki, yiizme bildigi halde kasten acemilik yapiyordu. - Ammo
menga suzishni bilsa ham, ataylab bilmaganlikka solayotganday
tuyuldi.
Jo‘nalish 
kelishigidagi 
so‘zlar 
o‘zi 
ergashgan 
fe’ldan 
anglashilgan harakatning bajarilish maqsadini biidirishi mumkin:
-ma, -me, -т а к , -mek 
affiksli harakat nomlari jo'nalish 
kelishigi qo‘shimchasi olishi va gapda maqsad holi vazifasida kelishi 
mumkin: 
Annem beni gormeye gelmi$.
-
Onam meni ко rgani kelibdi.
Turk tilining ba’zi shevalarida 
-mak, -mek 
harakat nomi 
shakllari jo'nalish kelishigi qo‘shimchasini olganida, affiks tarkibidagi 
к 
undoshi 
g 
undoshiga aylanadi: 
Senin bize hqfia ba§mda geldigin
zamanlar onlarm gezmege gidigini gormek igin bazen gikardik. -
Biznikiga hafta boshida kelgan payttaringda ularning sayr qilishga
ketishini ко ‘rish uchun chiqardik.
Ba’zan