Microsoft Word Маруза матн Тупрок-усимлик Zionet22
Yüklə 1,57 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- “TUPROQSHUNOSLIK VA O‘SIMLIKSHUNOSLIK ASOSLARI”
- Tuzuvchilar
|
1 O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY VA O’RTA MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI AL-XORAZMIY NOMLI URGANCH DAVLAT UNIVERSITETI “TUPROQSHUNOSLIK VA O‘SIMLIKSHUNOSLIK ASOSLARI” (MA’RUZA MATN) URGANCH – 2017 2 Ushbu ma’ruza matni to’plamida tuproqshunoslik va o‘simlikshunoslik fanlarining predmeti, maqsad-vazifalari va rivojlanish tarixi, tuproq hosil bo‘lish jarayoni, tuproq mineral qismining kelib chiqishi, turpoq paydo qiluvchi jinslarning mineralogik va granulometrik tarkibi hamda tasnifi, tuproq hosil qiluvchi omillar hamda tuproqlarni muhofaza qilish, asosiy qishloq xo‘jalik ekinlarining xalq xo‘jaligidagi ahamiyati, kelib chiqishi, tarqalishi va hosildorligi, botanik va biologik tavsifi, ularning asosiy turlari, navlari va agrotexnikasi kabi asosiy bo‘limlari bo‘yicha ma’lumotlar berilgan bo‘lib, u oliy o‘quv yurtlarining “Tuproqshunoslik”, “Biologiya” yo‘nalishi bo‘yicha ta’lim olayotgan talabalar uchun mo‘ljallangan. Tuzuvchilar: prof. G.M.Satipov., dots. Z.R.Tajiyev. Taqrizchilar: UrDU “biologiya” kafedrasi professori Bekchanov X.U. UrDU “biologiya” kafedrasi dotsent Yakubov G’.Q. Ma’ruza matni to’plami Urganch Davlat Universiteti Tabiiy fanlar fakultetining o’quv-metodik kengashida ko’rib chiqilgan va tasdiqqa tavsiya etilgan. 3 S o ’ z b o s h i O‘zbekistonimiz mustaqillikka erishgandan keyin, halqimiz farovon yashashi uchun Respublika iqtisodini ko‘tarishda asosiy tayanchlardan biri bo‘lgan qishloq ho‘jaligini rivojlantirish muhim ahamiyat kasb etadi. Respublika xalq xo‘jaligining yaqin kelajakda barqaror rivojlanishini ta’minlovchi asosiy yo‘nalishlardan biri qishloq xo‘jaligidir. Hozirgi davrda ishlab chiqariladigan yalpi mahsulotning 90% dan ortig‘i agrar soha tarmoqlari hisobiga shakllanadi. Er qishloq xo‘jaligining asosiy ishlab chiqarish vositasi bo‘lsa, tuproq uning eng muhim tabiiy resursi, halq hayoti, faoliyati va farovonligini ifodolovchi omil hisoblanadi. SHu bois mavjud er fondini asrash, tuproq sifatini yaxshilash, unumdorligini muntazam ravishda qayta tiklash va oshirish davlat tomonidan nazorat qilinadi. Qishloq xo‘jaligi tarmog‘ining mamlakat milliy iqtisodiyotidagi o‘rni juda muhim. Mamlakat aholisining 63 % qishloqda yashaydi. Mehnatga yaroqli aholi bandligining 35% qishloq xo‘jaligiga to‘g‘ri keladi. O‘zbekiston respublikasining iqtisodiy salohiyatini belgilaydigan yo‘nalish qishloq xo‘jaligi va yer osti boyliklaridan iboratdir. Qishloq xo‘jaligida barcha etishtiriladigan madaniy ekinlar turli xil tuproqlarda o‘stiriladi. Ulardan yuqori va sifatli hosil olish bevosita tuproq xossalariga, uning unumdorligiga bog‘liq. SHu boisdan tuproqshunoslik va o‘simlikshunoslik asoslari fani asosiy umumkasbiy fanlaridan hisoblanib, ishlab chiqarish texnologik tizimida asosiy o‘rinlardan birini egallaydi. Respublikamizda agrar sanoat juda rivojlangan bo‘lib, tabiiy sharoitlar, iqlim, tuproq va suv manbalari qishloq xo‘jalik ekinlari paxtachilik, bog‘dorchilik va poliz sabzovot mahsulotlaridan yuqori hosil olish imkoniyatiga egadir. Respublikamizda haydalma yerlar 4 mln 800 ming gektarni, bundan sug‘oriladigan yerlar 4 mln 200 ming gektarni tashkil qiladi. Hozirgi kunda sir emaski, shu intensiv sug‘orilib ekin ekilishidan, dehqonchilikning ko‘p yillar mobaynida qo‘llanishidan yerlarimizning 60-70 foizi sho‘rlangan, yuvilgan, eroziyaga uchragan yerlarga aylangan yoki turli kimyoviy mineral moddalarning surunkasiga ishlatilishi natijasida tuproqlarning ekologik holati yomonlashgan. Davlatimiz har bir sessiya va majlislarida bu narsalarga e’tibor berganlar shu muammolarni hal qilish maqsadida Yer kodeksi va kadastrini ishlab chiqish uchun bir qator qonunlarni qabul qildilar. Yüklə 1,57 Mb. Dostları ilə paylaş:
|