157
parallel qilib o‘tkazilgan tekislik esa bosh tekislik deb ataladi.
Keskichning
bosh
kesuvchi
qirrasidan
kesish
tekisligiga
perpendikulyar tarzda o‘tkazilgan tekislik normal tekislik deyiladi.
Bosh kesuvchi qirraning bosh tekislikdagi proeksiyasiga tik qilib
o‘tkazilgan tekislik bosh kesuvchi tekislik deb, yordamchi kesuvchi
qirraning bosh tekislikdagi proeksiyasiga tik qilib o‘tkazilgan tekislik
esa yordamchi kesuvchi tekislik deb ataladi (bosh kesuvchi tekislik,
yordamchi kesuvchi tekislik va normal tekislik yuzalari ko‘rsatilgan.
Keskichda
quyidagi burchaklar; bosh ketingi burchak
, o‘tkirlik
burchagi
, oldingi burchak
, kesish burchagi
, plandagi bosh
burchak
, plandagi yordamchi burchak
, keskich uchining plandagi
burchagi
,
yordamchi ketingi burchak
, shuningdek bosh kesuvchi
qirraning qiyalik burchagi
bo‘ladi. Bosh ketingi burchak.
Keskichning ketingi yuzasi bilan kesish tekisligi orasidagi burchak
bosh ketingi burchak deb ataladi va
bilan belgilanadi.
burchak
yunilayotgan yuza bilan keskich orasidagi
ishqalanishni kamaytirish
uchun zarur. Bosh ketingi burchak
bosh kesuvchi tekislikda
o‘lchanadi va amalda, 6-12
bo‘ladi.
O‘tkirlik burchagi keskichning oldingi yuzasi bilan bosh ketingi
yuzasi orasidagi burchak o‘tkirlik burchagi deb ataladi va
bilan
belgilanadi.
burchak qanchalik katta bo‘lsa, keskichning kesuvchi
qismi shuncha puxta va issiqlikning kesuvchi qirradan chetlanilishi
shuncha yaxshi bo‘ladi. O‘tkirlik burchagi bosh kesuvchi tekislikda
o‘lchanadi.
Oldingi burchak. Keskichning oldingi yuzasi bilan normal
tekislik orasidagi burchak oldingi burchak deb ataladi va
bilan
belgilanadi. Oldingi burchak ham bosh kesuvchi tekislikda
o‘lchanadi. Agar
<90 bo‘lsa, oldingi burchak musbat (Qy), agar
90 bo‘lsa, oldingi burchak nol (yq0),
>90 bo‘lganda esa
oldingi burchak manfiy (-y) bo‘ladi. y burchak odatda,
+
25
dan -10
gacha qilib olinadi.
Kesish burchagi. Keskichning oldingi burchagi bilan kesish
tekisligi orasidagi burchak
kesish burchagi deyiladi va
bilan
belgilanadi. Kesish burchagi bosh kesuvchi tekislikda o‘lchanadi.
burchak, rasmdan ko‘rinib turibdiki, bosh ketingi burchak bilan
o‘tkirlik burchagi yig‘indisiga teng:
158
Agar oldingi burchak, musbat bo‘lsa
<90
, oldingi burchak
manfiy bo‘lsa,
>90
oldingi burchak nol bo‘lganda esa
=
90
bo‘ladi.
Plandagi bosh burchak. Bosh kesuvchi qirraning bosh tekislikka
tushirilgan proeksiyasi bilan bo‘ylama surish yo‘nalishi
orasidagi
burchak plandagi bosh burchak deb ataladi va
bilan belgilanadi.
Plandagi yordamchi burchak. YOrdamchi kesuvchi qirraning
bosh tekislikdagi proeksiyasi bilan buylama surish yunalishi orasidagi
burchak plandagi yordamchi burchak deyiladi va
bilan belgilanadi.
Keskichning uchining plandagi burchagi. Bosh va yordamchi
kesuvchi qirralarning bosh tekislikdagi
proeksiyalari orasidagi
burchak keskich uchining plandagi burchagi yoki, tug‘ridan-tug‘ri
keskich uchidagi burchak deb ataladi va
bilan belgilanadi.
Plandagi uchala burchakning yig‘indisi 180
ga teng bo‘ladi.
Yordamchi ketingi burchak. YOrdamchi kesuvchi qirradan bosh
tekislikka tik qilib tushirilgan tekislik bilan ketingi yuza orasidagi
burchak yordamchi ketingi burchak deb ataladi va
bilan belgilanadi.
burchak yordamchi kesuvchi tekislikda o‘lchanadi.
Tokarlik stanoklari va
ularda bajariladigan ishlar
90>90>
Dostları ilə paylaş: