N. M. Kayumova

551

---

Rahbarga qo'yiiadigan talablar
№
Talablar
Izoh
1.
Ma'naviy
yetuklik
• siyosiy yetuklik
• huquqiy yetuklik
• axloqiy yetuklik
• yuqori saviya va ong
• ma’rifatchilik
• madaniyatchilik
• xodimlarni 
vatanparvarlik 
ruhida 
tarbiyalashga qodirlik
• topshirilgan 
ish 
uchun 
shaxsiy 
javobgarlikni his qilish, halollik, vijdonlilik
• shaxsiy manfaatlarnijamoatmanfaatlariga 
bo'ysundirishga qodirlik
• kishilarga nisbatan mehribon va e'tiborli 
bo'lish
• tashabbus va ilg'orlikni qo'llab-quvvatlash 
qobiliyati
• prinsipiallik
• tanqidga chidamli bo'lish, o'z-o'zigi tanqid 
qila bilish
2
Intizom va 
mehnatga 
bo'lgan 
munosabati
• mehnatsevarlik
• jamoa o'rtasida intizomni yo'lga qo'ya 
bilish
• atrofdagilarda mehnatsevarlikni tarbiyalay 
bilish
Bir noshud rahbarning beg'amligi yuzlab, 
minglab 
kishilar 
taqdirining 
bedaxl 
qirralariga ta’sir etishi mumkin. Boqibeg'am 
bu toifa rahbarlarning shu uslubi bilan 
murosa qilib bo'lmaydi
• ishni rejali olib bera bilish, rejasiz ishlagan 
rahbar xodimlar jamoasi oldiga qo'yilgan 
vazifalarni muvaffaqiyatli bajara ololmaydi
552

---

3
Bilim darajasi
• iqtisodiyotni bilishi
• texnika va texnologiyani bilishi
• boshqarish 
ilmini, 
funksiyalari 
va 
tuzilishisini bilish
• istiqbolni bilimga qodirligi va h.k.
4
Tashkilotchilik
qobiliyati
• xodimlarni tanlay bilish va ulardan 
samarali foydalanishni ta'minlay olishligi
• qo'l ostidagilarni mehnatga o'rgatish va 
tarbiyalashni bilish
• jipslashgan jamoani vujudga keltira olish
• maqsad sari intiluvchanlik
• kutilmagan 
vaziyatlarda 
boshqarish 
qobiliyatini yo'qotmaslik
«Yomon 
korkabinet 
yoki 
tashkilot 
yo'q, lekin yomon rahbarlar bor». Bu 
ibora shuni bildiradiki, yomon ishlab 
turgan 
korkabinetga 
jamoani 
yaxshi 
boshqaradigan, tashkilotchilik qobiliyati 
yuqori, mehnatsevar, talabchan, bilimdon 
rahbar qo'yilsa, u korkabinet tezda yaxshi 
korkabinet sarfiga qo'shiladi.
Agar yaxshi ishlab turgan korkabinetga 
tasodifan tashkilotchillik qobiliyati past 
rahbar kelib qolsa, aksincha, u korkabinet 
asta-sekin yomon ishlaydigan korkabinetga 
aylanadi.
5
Boshqarish 
samarador­
ligini ta’minlay 
olish.
• boshqarishni kollegial tarzda tashkil qila 
olish qobiliyati
• ish haqida qisqa va aniq gapirish qobiliyati;
• ishga oid xatlar, buyruqlar, farmoyishlar 
yoza bilish
• turli manbalardan ish uchun zarur 
axborotlarni olish qobiliyati
• rahbarlarni va qo'l ostidagilarni tinglay 
bilish qobiliyati