O‘zbеkiston rеspublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi I. U. Raxmonov
Yüklə 2,72 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 13-BOB. ELEKTR TA’MINOTI TIZIMIDA ENERGIYA HISOBI VA NAZORATINING AVTOMATLASHTIRILGAN TIZIMLARINI TADBIQ ETISH
|
Nazorat savollari
1. Rele himoyasiga qanday talablar qo‘yiladi? 2. Asosiy relelar qaysilar? 3. Qanday relelar yordamchi hisoblanadi? 4. АVR, АPV va АCHRning qoʻllаnilish sоhаlаri. 5. АVRgа qoʻyilаdigаn tаlаblаr 6. АVR sxеmаsi uchun qаndаy tа’minоt mаnbаlаri qoʻllаnilаdi? 13-BOB. ELEKTR TA’MINOTI TIZIMIDA ENERGIYA HISOBI VA NAZORATINING AVTOMATLASHTIRILGAN TIZIMLARINI TADBIQ ETISH 13.1. Elektr energiyasi iste’molini hisobga olish va nazorat qilishning avtomatlashtirilgan tizimlari. So‘nggi yillarda energiya resurslarining yuqori narxi sanoatda va boshqa ko‘p energiya iste’mol qiladigan sohalarda (transport va uy-joy kommunal xo‘jaligi) iste’mol qilingan energiyani hisobga olish tizimida tubdan o‘zgarishlarni amalga oshirishga sabab bo‘ldi. Iste’molchilar energiya resurslarini yetkazib beruvchilar bilan elektr energiyani hisobga olishni qandaydir shartli me’yorlar, eskirgan va noaniq o‘lchash asboblari orqali emas, balki zamonaviy, yuqori aniqlikda hisobga oluvchi asboblar asosida hisoblash zarurligini tushuna boshladilar. Korxonalar o‘zining “kechagi kun” energiya iste’moli hisobini bugungi kun talabiga mos ravishda qayta tashkil etishga urinmoqdalar. Iste’molchilar energiya resurslarini tejash va moliyaviy xarajatlarini kamaytirishda dastlabki 171 qadam – energiya iste’molini yuqori aniqlikdagi hisoblash asboblari yordamida hisobga olishni amalga oshirishdan boshlash kerekligini tushindilar. Energiya resurslarining rivojlangan savdosi ma’lumotlarni o‘lchash, yig‘ish va qayta ishlash bosqichlarida inson ishtirokini minimumga olib keladigan va energiya resurslarini yetkazib beruvchi tomonidan ham, iste’molchi tomonidan ham turli tarif tizimlariga ishonchli, aniq va ixcham moslashtirilishini ta’minlaydigan energiyani hisobga olishda avtomatlashtirilgan tizimlarni tatbiq etishni talab qilmoqda. Shu maqsadda iste’molchilar ham, energiya ta’minotchilari ham o‘z obyektlarida elektr energiyasini nazorat qilish va hisoblashning avtomatlashtirilgan tizimlari (ENHAT) ni tashkil qilmoqda. Zamonaviy ENHAT lar korxonalarning energiya iste’molini to‘liq nazorat qiladi va energiya yetkazib beruvchilar bilan kelishuv asosida energiya sarflarini me’yorlashtirish bilan turli tariflar tizimlariga o‘tish imkoniyatiga ega bo‘ladilar. Elektr energiya iste’molini hisobga olishning qo’llanilishi elektr energiya va quvvat sarflari haqida oshkora va tezkor axborotlarni olish imkonini beradi. Bu energiyani tejash texnologiyalarini joriy etish uchun asos hisoblanadi. Bundan tashqari, ENHAT ning mavjud bo‘lishi elektr energiyaga bo’lgan to‘lovning sifat jihatdan yangi shakllariga o‘tish imkonini beradi. Umumiy holda ENHAT tuzilmasini quyidagi to‘rtta pog‘onaga ajratish mumkin (1.1-rasm): 172 birinchi pog‘ona – hisobga olish nuqtalari bo‘yicha iste’molchilarning elektr energiyasi parametrlarini (elektrenergiyasi, quvvati iste’moli va boshqalar) o‘lchashni o‘rtacha minimal intervalli yoki uzluksiz amalga oshiriladigan telemetrik yoki raqamli birlamchi o‘lchash asboblari (BO‘A) (hisoblagichlar); ikkinchi pog‘ona – berilgan siklda butun sutka davomida hududiy taqsimlangan BO‘A dan o‘lchash ma’lumotlarini yig’ish, qayta ishlash va yuqori pog‘onalarga uzatishni amalga oshiradigan maxsus o‘lchov tizimlari yoki energiyani hisobga olishni o‘rnatilgan DT ko‘p funksiyali dasturlanadigan o‘zgartirgichlari bo‘lgan ma’lumotlarni yig‘ish va tayyorlash qurilmalari (MYTQ); uchinchi pog‘ona – MYTQ dan (yoki MYTQ guruhidan) axborotlarni yig‘ish, bu axborotlarni hisobga olish nuqtalari bo‘yicha hamda ularning guruhlari bo‘yicha, ya’ni korxona bo‘linmalari va obyektlari bo‘yicha yakuniy qayta ishlash, bosh energetik xizmati operativ personali va 1.1-rasm. ENHAT pog‘onalari. MYTQ pog‘onasi 1-daraja ma’lumotlarini yig‘ish va ishlov berish markazi Yüklə 2,72 Mb. Dostları ilə paylaş:
|