O’quv yili uchun ~ 1 ~

RNK turlari Nukleotidlar
soni 
Molekulyar 
massasi 
Miqdori (%) 
t-RNK 
75 – 100
23000 – 30000
18 % 
r-RNK 
100 – 3100
35000 – 1100000
80 % 
i-RNK 
75 – 3000
25000 – 1000000
2 % 

---

2022-2023-O’QUV YILI UCHUN 
~ 7 ~ 
 
deyiladi. DNK asosida RNKni sintez qiladigan RNK polimeraza fermentini 
R.B.Xesin
aniqlagan. 
2.. t-RNK transport (tashuvchi) RNK bo'lib, oqsil sintezi bolayotgan joyga aminokislotalar taskib 
keltiradi. Polipeptid zanjirini hosil qiladigan aminokislotalarning har biri uchun bittadan t-RNK 
mavjud. t-RNKning bir- lamchi strukturasining ayrim qismlaridagi nukleotidlar qo'sh asoslar hosil 
qilib birikishi natijasida «beda bargi» nomi bilan yuritiladigan ikkilamchi struktura kelib chiqadi. 
Hujayrada t-RNK o'ziga xos muhim vazifani bajaradi. Yuqorida aytib o'tganimizdek, oqsil sintezi 
jarayonida ATF energiyasi orqali faollashgan aminokislotani aminotsil uchiga biriktirib olib, uni 
ribosomadagi maxsus joyga yetkazadi. 
3.. r-RNK ribosomal RNK hujayradagi ribosoma tarkibiga kiradi va ribosomaning skeletini tuzadi. 
RNKning bu turi prokariot va eukariot liujayralarida rnavjud bo‗lib, ribosomalarda bir necha xillari 
uchraydi. 
Xususiyatlar
DNK
RNK
Hujayrada 
uchrashi
 
Yadro, mitoxondriya, xloroplast
Yadro, ribosoma, sitoplazma, 
mitoxondriya, xroloplast
Yadroda uchrashi
 
Xromosomalar
Yadrocha
Tuzilishi
 
Qo‗sh polinukleotid zanjiri
Yakka polinukleotid zanjiri
Monomerlari
 
Dezoksiribonukleotidlar
Ribonukleotidlar
Nukleotidlarning 
tarkibi
 
Purin asoslari – adenin, guanin 
pirimidin asoslari – timin, sitozin 
uglevod – dezoksiriboza, fosfat 
kislota qoldig‗i
Purin asoslari – adenin, gua- nin 
pirimidin asoslari – uratsil, 
sitozin, uglevod – riboza, fosfat 
kislota qoldig‗i
Sintezlanishi
 
Komplementarlik asosida, 
reduplikatsiya
Komplementarlik asosida, 
transkripsiya
Vazifasi
 
Genetik axborotni saqlash, 
ko‗paytirish, nasldan naslga 
o‗tkazish
Oqsil biosintezida ishtirok etish