5A - (s. 84) Bilinçaltını etkilemeyi hedefleyen me-
sajlara “subliminal” adı verilir. Bu ke-
lime, “bilinçaltına yönelik gizli mesaj”
olarak da ifade edilebilir.
(5)Bu mesajlar bir ürünün reklamını
yapmaktan, bir inancın ya da görüşün
propagandasını yapmaya kadar varan
geniş bir yelpazede kullanılmaktadır.
Bunlar görülen ve duyulan görüntü-
lerden değil, bilinçaltımıza gönderilen
söz, resim, görüntü ve şekillerden olu-
şur.
Sinema ve televizyon filmleri bir sani-
yelik 24 kareden oluşur. Her 24 karelik
bir saniyeden sonra bir aralık gelir. İşte
bu aralıktaki görüntüler kesilip araları-
na başka görüntüler atılarak 25. kare
oluşturulur. Görüntü, saniyede 1/24
olacakken bu 1/25’e çıkar. Kareler 25
olunca bir anda bir görüntü gelir ve
anında kaybolur. Genellikle görünmez,
daha doğrusu görülür ama bilinçaltın-
da kalır.
25. karenin temel mantığı da mesa-
jı, bilinçaltına göndermek olduğu için
artık sinema sanayinde bu tekniği kul-
lanmayan yok gibidir. Yani sizler evle-
rinizde bir televizyon kanalındaki her-
hangi bir dizi, film ya da bir belgeseli
seyrederken aynı zamanda 25. kare-
lerle bilinçaltınıza gönderilen mesaj-
ları alabiliyorsunuz. Bu gizli mesajlar
sayesinde, o reklamı, diziyi, filmi ya da
herhangi bir resmi hazırlayan kişi kendi
hedefine, niyetine ve ideolojisine göre
vermek istediği mesajı 25. karelerle bi-
linçaltına göndermiş oluyor.
Filmlerde ve reklamlarda gözle görülen
mesajlar, bu kadar etkili olmuyor. Çün-
kü insan, bilinçli bir tercih ile gördük-
lerini veya duyduklarını ya reddediyor
ya da kabul ediyor. Oysaki 25. kareyle
verilmek istenen mesaj ister istemez
bilinçaltına kaydediliyor. 25. karenin ve
subliminal (sanal) reklamların teme-
linde bu düşünce yatar. (6)Hedefteki
kitlenin bilinçli seçim hakkını elinden
alarak onları gizlice kendi hedefine ve
ideolojisine göre yönlendirmek!
Önceleri bu bilinçaltı telkinlerini, ticari
hedefler ve büyük şirketlerin mallarını
halka pazarlamanın bir yolu olarak gör-
düler. Daha sonra ise bu taktiği öğre-
nen her kişi ve her yapımcı kendi niyet,
inanç ve ideolojisine göre vermek iste-
diği mesajları bu yolla insanlara zerk
etmeye başladılar.
Subliminal teknolojisi maalesef çizgi
filmlerde, şarkılarda, reklam panola-
rında, filmlerde yasal olmayan bir şe-
kilde kullanılıyor. (8)Çocuklara sevgiyi,
kardeşliği öğütleyen masum zannet-
tiğimiz çizgi filmlerin arasına pornog-
rafik resimler, şiddet unsuru içeren
görüntüler bu teknolojiyle saklanıyor.
(9)Çocuğumuz fark etmeden o görün-
tüleri beynine konuk ediyor ve şahsi-
yetinin oluştuğu o en ciddi yaş dilimde
(sıfır-yedi yaş arası) bu görüntüler içeri-
de bilinçaltında hapsoluyor. Artık siz siz
olun, her gördüğünüze ve duyduğunu-
za çok dikkat edin.
Televizyonda izlediğimiz pek çok dizi-
de ya da filmde, ya marka yerleştirme
ya da sanal reklam uygulamaları ile
karşılaşıyoruz. Film başlarken genelde
“Bu filmde sanal reklam uygulaması
yapılmaktadır.” uyarısı vardı. Ekranda,
bir ovada yol alan otomobili izlerken
birden bir mimarlık firmasının reklam
tabelası ve bir apartman beliriveriyor.
Ortalık yerde duran çeşitli reklamlar ve
tabelaların altında beliriveren marka-
lar…
Kaldı ki, Türkiye’de ve dünyanın birçok
yerinde bilinçaltı reklam yasaklanmış-
tır ama bütün reklamları, dizi, film ve
221 İ S T A N B U L YA B A N C I L A R İ Ç İ N T Ü R K Ç E Ö Ğ R E T İ M S E T İ C 1 / +
belgeselleri bilinçaltı mesaj içerip içer-
mediği noktasında denetleyecek bir
yapı kurulamamıştır.