О‘zbekiston r espublikasi

Mustahkamlash uchun savollar 
1. Yog‘ochning sifati qanday usullar bilan aniqlanadi?
2. Yog‘och olinadigan daraxtni aniqlashda nimalarga e’tibor berish 
kerak?
3. Yog‘ochning qattiqligi qanday sinab ko‘riladi?
4. Yog‘ochning rangi va guldorligi qanday aniqlanadi?
5. Yog‘ochning zararli ta’sirlarga chidamliligini oshirish uchun nimalar 
qilinadi?
Jihozlar
daraxtdan olingan yog‘och bo‘laklari, yog‘och na munalar.
Ishni bajarish tartibi
1. O‘zingiz tanlagan biror daraxtning turli qismlaridan qanday yog‘och 
olish mumkinligini belgilang.
2. Ayrim imoratlardagi yog‘ochlarning qanday sharoit tufayli uzoq yillar 
xizmat qilayotganini aniqlang.
Yog‘ochni quritish va saqlash qoidalari 
Duradgorlik o‘quv ustaxonalaridagi mashg‘ulotlarda nam yog‘och-
lardan buyumlar yasash tavsiya etilmaydi. Shuning uchun ularni 
dastlab quritish lozim. Ammo ishlab chiqarishda foydalaniladigan 
yog‘ochlar ma’lum darajada nam bo‘ladi. Suv yog‘och hujayralarining 
devorchalari orqali singib, ularning ichi va oralariga joylashadi. Hujayra 
devorchalariga shimilgan suv 
gigroskopik suv
, hujayralarning ichi va 
orasiga singan suv 
erkin tomchi
deb ataladi. 

---

8
Yog‘ochning namligi laboratoriya sharoitida, asosan, ikki usulda 
uning nam va quritilgan holdagi oralig‘ini o‘lchash yoki namlikni 
o‘lchaydigan asbob elektr nam o‘lchagich yordamida aniqlanadi. 
Yog‘och namligini tortish yo‘li bilan aniqlash uchun taxta yoki 
gullarning uchidan 0,5 
sm
qismi kesib tashlanadi, qolgan qismidan 
10–15 
mm
qalinlikda butoqsiz va biron nuqsonsiz namuna arralab 
olinadi. Uni tozalab, texnik tarozida 20 
mg
aniqlik bilan tortiladi. So‘ng 
quritish pechida
+100+105
0
C haroratda quritiladi. Namuna birinchi 
marta olti soatdan so‘ng tortiladi, undan keyingi o‘lchashlar har 2 soat-
da takrorlanadi. Quritish namunaning og‘irligi o‘zgarmay qolguncha 
davom etadi. Yog‘ochning namligi undagi suv miqdorining mutlaqo 
quruq yog‘och oralig‘iga yoki zichligiga nisbatan aniqlanib, foizlarda 
ifodalanadigan kattalikdir.
Yog‘och namligini aniqlashning ikkinchi usulida yog‘och namligi 
nam o‘lchagich yordamida qisqa vaqt ichida aniqlanadi. 
Asbobning ishlash prinsipi yog‘ochning elektr o‘tkazuvchanligiga 
asoslanadi. Yog‘ochning namligi qancha yuqori bo‘lsa, u elektr 
tokini shuncha yaxshi o‘tkazadi. Mutlaq quruq yog‘och elektr tokini 
o‘tkazmaydi. 
Yog‘och quritilganda avval undagi erkin suv, so‘ng gigroskopik suv 
bug‘lanadi. Yog‘ochlar tabiiy va sun’iy usullarda, masalan, ochiq havoda, 
ildizda, yopiq xonalarda, maxsus jihozlangan kameralarda qizdirilgan 
havo bilan quritiladi. Ochiq havoda quritish usulida quritilishi lozim 
bo‘lgan yog‘och materialni ochiq havoda to‘g‘ri saqlashdan iborat 
bo‘lib, bunda yog‘och havo ta’sirida sekin-asta quriydi. 
Yog‘ochni tabiiy va sun’iy usulda quritish quyidagi ketma-ketlikka 
asoslangan: Quritilayotgan yog‘och atrofidan, oralaridan esgan shamol 
yog‘och tarkibidagi namlikni olib ketadi. Havo oqimi qancha kuchli 
bo‘lsa, yog‘och shuncha tez quriydi. 
Yog‘ochlarni quritishda