O‘zbekiston respublikаsi raqamli texnologiyalar vazirligi muhammad al-xorazmiy nomidagi toshkent axborot texnologiyalari universiteti samarqand filiali

 
Tizim ob’ekti
tizimning axborotni saqlaydigan, qabul qiladigan yoki uzatadigan sust tashkil 
etuvchisidir. 
 
Telekommunikatsiya tizimlariga xujum
bu tizimning u yoki bu bogoAliqligini qidirish va 
ishlatish ma’nosini bildiradigan, yomon niyatli odam tomonidan bajariladigan harakatdir. 
Xavfsiz yoki himoya qilingan tizim
xavfsizlik xavflariga muvaffaqiyatli va samarali qarshi 
turadigan, zarur himoya qilish vositalariga ega bo‘lgan tizimdir. 
Xavfsizlik siyosati
bu himoya qilish vositalarining ishlashini axborot xavfsizligining xavfi 
berilgan to‘plamidan me’yor, qoida va amaliy tavsiyanomalarning yigoAindisidir. 
Zamonaviy telekommunikatsiya tizimlari va tarmoqlarida axborotni himoya qilish
deganda uzatilayotgan, saqlanayotgan va qayta ishlanayotgan axborotning ishonchliligi va 
butunligini ta’minlash maqsadida turli xil vosita va usullarni ishlatish, choralarni ko‘rish va 
tadbirlarni o‘tkazish tushuniladi.
Axborotni ximoya qilish – bu:
axborotning fizik butunligini ta’minlash, ya’ni axborot elementlarini xalaqitlarga
uchrashi va yo‘qolishiga yo‘l qo‘ymaslik; 
axborot butunligini saqlashda uning elementlarini almashtirishga (modifikatsiyaga) yo‘l 
qo‘ymaslik; 

---

21 
mos vakolatlarga ega bo‘lmagan shaxslar yoki jarayonlar tomonidan axborotni ruxsat 
etilmagan olinishiga yo‘l qo‘ymaslik; 
egalariga uzatilayotgan resurslar faqatgina tomonlar kelishgan shartlarga mos ravishda 
ishlatilishiga ishonch hosil qilinishi kerak, demakdir. 
Axborotga ruxsat etilmagan murojaat qilishni usullari 
Axborotga ruxsat etilmagan murojaat qilishni usullari 
ko‘rib chiqish; 
berilganlarni nusxalash va almashtirish; 
yo‘l va aloqa kanallariga ulanish natijasida yolgoAon dastur va xabarlarni kiritish; 
sozlovchi va halokatli dasturlarni ishlatish; 
axborotni uning tashuvchilaridagi qoldiqlarini o‘qish; 
elektromagnit nurlanishli va to‘lqin xarakterli
xabarlarni qabul qilish; 
maxsus dasturli va apparatli so‘ndirgichlarni ishlatish.