T. T. Jum aqulov iqtisod fanlari doktori, professor

3-§. Iqtisodiy tizim modellari
Iqtisodiy jarayonlarni boshqarish va uyg’unlashtirish mexanizm i hamda 
m ulkch ilikn in g u stu vo r sh a klla rig a k o ’ ra, iq tiso d iy tizim n in g b ir qa to r 
modellari ajratiladi.
49

---

Buyruqli iqtisodiyot
An’anaviy iqtisodiyot
Bozor iqtisodiyoti
Belgilari
Aralash iqtisodiyot
(buyruqli va bozor
iqtisodiyotining qo'shilish
nuqtasida hosil bo'ladi)
Davlat mulki ustuvorlikka ega.
Iqtisodiy jarayonlar bir markazdan 
turib boshqariladi va uyg‘unlashtiriladi.
Xususiy mulk ustuvorlikka ega bo'ladi.
Iqtisodiy jarayonlar bozor 
mexanizmi orqali tartibga solinadi.
Mulkchilikning turli-tum an shakllari 
mavjud bo'ladi.
Iqtisodiy jarayonlar bozor mexanizmi 
bilan birga davlat tom onidan ham 
tartibga solinadi.
Bozor iqtisodiyoti bosqichlari:
I. 
Erkin raqobatga asoslangan klassik bozor iqtisodiyoti yoki 
s o f kapitalizm.
I I . Hozirgi zamon rivojlangan bozor iqtisodiyoti.
M ulkchilik m unosabatlarida 
m erosxo'rlik va sulolalarning mavqei 
hukm ronlik qiladi.
Iqtisodiy jarayonlar urf-odatlar, 
udum lar an’analar, ijtim oiy va diniy 
tartiblar yordam ida tartibga solinadi.
Natural mayda tovar xo'jaligi xo'jalik 
yuritishning ustuvor shakli hisoblanadi.
50

---

6-MAVZU BO'YIChATEST SAVOLLARI
1. Iqtisodiy tizim nim a?
a) jamiyatning asosiy yo'nalishidir;
b) ishlab chiqarishni tashkil etish shaklidir;
v) sotsial-iqtisodiy munosabatlar asosidir;
g) ijtimoiy ishlab chiqarish shaklidir.
d) yuqoridagilarning barchasi.
2. M a’m uriy-buyruqbozlikka asoslangan iqtisodiyot qanday tizim ?