To sh k ent te m ir y o ‘l m u h a n d is L a r iin s t it u t I 4 A. E. O d IL x o ‘jayev qurilish materiallari 5340200 «Bino va inshootlar qurilishi»

.
1
-jadval
G ‘isht-tosh terishda va montaj qorishm alarining tarkibi
(hajmi bo‘yicha)
Sem ent mar­
Qorishm alar uchun tarkiblar
kasi
200
150
100
75
50
Sement-ohakli qorishma ar
500
1:0,2:3
1.0,3:4
1:0.5:5,5
1:0,8:7
—
400
1:0,1:2,5
1.0.2:3
1:0.4:4,5
1:0.5:5,5
1:0,9:8
300
-
1:0,1:2.5
1:0,2:3,4
1:0,3:4
1:0,6:6
200
-
-
-
1:0,1:2,5
1:0,3:4
Sementli qorishmalar
500
1:3 1:2.5
1:4 1:3
1:5.5
1:6
—
400
-
1:2.5
1:4.5
1:5.5
—
300
-
-
1:3
1:4
1:6
200
-
-
1:2.5
1:4
8.1-rasm. Gisht-tosh terish uchun qorishma.
118

---

Pardozlash qorishmalari sementlar, ohak, gips, sement-ohak, ohak- 
gips, gipssement pussolan va boshqa bog‘lovchilar asosida tayyorlanadi. 
U lar ikki asosiy^turga: odatdagi suvoq qorishm alari va manzarali 
qorishmalarga boMinadi. Ishlatish sohasiga ko‘ra suvoq qorishmalari 
tashqi suvoq va icffki suvoq qorishmalariga bo ‘linadi. G ‘isht-tosh va 
beton asosida qurilgan bino hamda inshootlami tashqi tomondan suvash 
uchun sementli, sement-ohakli qorishmalar ishlatiladi. Quruq issiq iqlim 
sharoilida yog‘och yuzalami suvashda ohak-gipsli qorishmalar ishlatiladi. 
Doimo nam va suv ta’sir etadigan binolaming sokol, kamiz va boshqa 
qismlarida tarkibiga gidrofob moddalar qo‘shilgan sementli va sement- 
ohakli qorishmalarni ishlatish maqsadga muvofiq bo‘ladi.
Xonalar havosining nisbiy namligi 60% gacha bo‘lganda, binolar 
ichki devorlari va qavatlararo yopmalarni suvash uchun ohakli, gipsli, 
ohak-gipsli va sement-ohakli qorishmalar ishlatiladi.
M exanizatsiyalashtirilgari usulda suvashda ichki qatlam uchun 
qorishma harakatchanligi 6-10 sm. ni, qo‘l bilan suvashda esa 8-12 sm. 
ni tashkil etadi. Bunda qumning eng yirik donasi 2,5 mm.dan oshmasligi 
kerak. Pardozlash qatlamining harakatchanligi 8-12 sm. ga teng, qumning 
eng yirik donasi 1,25 mm. bo‘ladi.
Manzarali qorishmalar asosida devor panellari va yirik bloklaming 
sirtqi yuzalarini zavodning o ‘zida qurilish maydonlarida bino fasadlarini 
pardozlash kerak. Turar joy va jam oat binolarining ichki devorlarini 
pardozlashda ham manzarali qorishmalar ishlatiladi.
Manzarali qorishmalar olishda bog‘lovchi sifatida oq, rangli va oddiy 
sementlar, binolarning ichki devorlari uchun ohak va gips ishlatiladi. 
Manzarali qorishmalar tayyorlashda mayda to‘ldirgich sifatida toza kvars 
qumlari, granit, marmar, ohaktosh, xarsangtosh va boshqa oq va rangli 
to g‘ jinslarini maydalab olingan qum ishlatiladi. Manzarali qorishma 
tarkibiga bezash faolligini oshirish maqsadida ozgina miqdorda slyuda, 
vermikulit, perlit, shisha maydasi kiritiladi. Ichki bezak pardoz qatlamiga 
yana k o ‘rk berish uchun rangli polimer donachalar q o‘shiladi. Ularga 
rang berish uchun ishqor muhitiga chidamli va quyosh nuriga bardoshli 
tabiiy va sun’iy pigmentlar (lazur, ultramarin, oxra, temirli surik, mumiyo 
va b.) ishlatiladi. Temirbeton panellami pardozlash uchun kamida 150 
markali, yengil betoniardan tayyorlangan panellami pardozlash hamda 
binolaming fasadlami suvash uchun 50 markali qorishmalar ishlatiladi.