Biokimyo va molekulyar biologiya

 
9.3. Lipidlarning nomlanishi va tasniflanishi. 
Lipidlar kimyoviy jihatdan organik birikmalarning terma guruhi hisoblanadi 
va shu sababli yagona funksional tavsifga ega emas. Lekin ularni organik 
birikmalarning ko‗pchiligini ko‗p atomli spirtlarning yoki maxsus tuzilmali 
spirtlarning murakkab efirlari sinfi desa bo‗ladi. Lipidlarni tarkibi, tuzilishi, 
organizmdagi roli va zamonaviy klassifikatsiya tushunchalariga mos ravishda 
quyidagicha klassifikatsiyalanadi (17-jadval).
 
 
17-jadval.
Lipidlarning asosiy sinflari
 
Neytral yog‗lar (yoki 
atsilglitserollar) 
Mumlar 
Fosfoglitseridlar
 
Fosfatidilxolin 
 
Fosfatidiletanolamin 
Fosfatidilserin 
Fosfatidilinozi 
Plazmalogenlar 
Kardiolipinlar
 
Sfingolipidlar 
Sfingomielinlar 
Serebrozidlar 
Gangliozidlar 
Sterin va steridlar 

---

172 
Fosfoglitseridlar, shuningdek, tarkibida fosfor bo‗lgan sfingomiyelinlar 
fosfolipidlar guruhiga kiradi.
Lipidlarning nomlanishida 
trivial nomlash
, ya‘ni tarixan shakllanib 
kelayotgan nomlash va 
ilmiy
nomlashlardan foydalaniladi. Masalan, neytral yog‗ 
tristearino-glitserid, dipalmitomonostearinoglitserid yoki o‗zaro mos holda 
tristearin yog‗i, dipalmito-monostearin yog‗i deb nomlanadi. Fosfoglisridlarni 
nomlashda ilmiy va trivial nomlash mos holda 
fosfatidilxolin-letsetin
, 
fosfotidalxolin-plazmogen
deb 
yuritiladi. 
Sterinlarni 
nomlashda 
ularga 
xolesterinning hosilasi
deb qaraladi.