Jahon tarixi

O'zingizni sinang:
♦ «95 tezis»da Lyuter ... . 
♦ 1555-yilda ... .
Ilohiyot — diniy qoidalar va ular haqidagi xudo k o ‘r-
satmalarini о ‘z ichiga olgan asosiy diniy ta ’limot.
Isloh — o ‘zgartirish kiritish, yaxshilash, tuzatish.
Tezis (yunoncha — qoida, isbot) — bahsda yoki biror
ta ’limotni bayon qilishda aytiladigan asosiy flkr.
Xitobnoma (arabcha-forscha) — biror ish yoki harakat
qilishga undab yozilgan maktub, yozma chaqiriq, murojaat-
noma.
Savol va topshiriqlar
1. Reformatsiya harakati qay tariqa vujudga keldi?
2. Nega Reformatsiyaning vatani Germaniya bo ‘Idi?
3. Martin Lyuter ta ’limoti mazmunining asosiy jihatlarini aniqlang.
4. Nima uchun xristianiikning yangi lyuterchilik oqimi protestantlik deb
ham ataiadi?
Mustaqil ish
« 0 ‘zbekiston tarixi»dan olgan bilimlaringizga tayanib, Germaniya 
reyxstagi din erkinligi to ‘g‘risida qaror qabul qilgan 1526-yilda jahon 
tarixida yana qanday voqea yuz berganligini qayd eting.
20

---

5 -§ . Angliyada qirol hokimiyatining kuchayishi
Mutlaq monarxiya. 
M utlaq 
monarxiya
(absolutizm) 
— davlat hokimiyatining huquqi hech qanday qonun bilan 
cheklanm agan yagona bir shaxs — m onarx qo ‘lida 
to ‘planishidir.
Boshqaruvning mutlaq monarxiya shakli siyosiy tarqoq 
mamlakatni yagona markaziy hokimiyat qo‘l ostida birlash- 
tirish natijasida vujudga keldi. Mutlaq monarxiya mamlakat 
tarqoqligiga barham berdi. Chunonchi, qirol Genrix VIII 
Tyudor (1509—1547) hali ham mustaqilligini saqlab qolgan 
ayrim shimoliy grafliklar va Uelsga yurish qilib, butun 
mamlakatni birlashtirdi.
Aynan mutlaq monarxiya feodallarning o‘zaro ichki urush- 
lariga barham berdi. Tyudorlar feodallar qo‘shinlarini tarqa- 
tib yubordi.
Bo‘ysunishni istamagan feodallarning qo‘rg‘onlari yer bilan 
yakson qilindi. Isyonchilarning yerlari tortib olindi va qirollik 
mulkiga qo‘shib yuborildi.
Shaharlarning huquqlari cheklab qo‘yildi. Toifaviy-vakillik 
organi boMmish parlament butunlay bo‘lmasa-da, o‘z ahamiya- 
tini yo‘qotdi. Yangi soliqlar joriy etish masalasidagina par- 
lament roziligining shartligi belgilab qo‘yildi.
Angliya qirollari 
veto
huquqiga ega edilar. Bu huquq ularga 
parlamentning har qanday qarorini taqiqlay olish imkonini 
berardi. Mamlakat ichki va tashqi siyosatining asosiy yo‘na- 
lishini parlament emas, tarkibini qirol tuzadigan Maxfiy Ken- 
gash belgilar edi.