Abu rayhon beruniy nom id ag I to sh k en t da vlat texn ika u n IV er site ti m. X. Aripova

4-bo‘lim uchun savol va topshiriqlar
1. ALS larning axborot ta ’minoti qanday tarkibiy qismlardan 
tashkil topadi?
2. ALS axborotlar fondi tarkibiga nimalar kiradi?
3. ALS lar axborot ta’minotning asosiy vazifasini tushuntirib 
bering.
4. ALS larda dastlabki ma’lumotlarga nimalar kiradi va ular 
qanday tasvirlanadi?
5. ALS axborot ta ’minotning asosi nima va u qanday tarkibiy 
qism larga ega?
6
. ALS larda m a’lumotlar bazasiga qanday talablar qo‘yiladi?
7. ALS larda m a’lumotlar bazasini boshqarish sistemasining 
asosiy vazifasi nimadan iborat?
8
. ALS larda m a’lumotlar banki qanday turlarda tashkil 
qilinadi?
9. ALS larda ma’lumotlami tasvirlashning qanday darajalari 
mavjud?
10. Mantiqiy darajada m a’lumotlar uchta usulda tasvirlanishini 
tushuntirib bering.
11. MBBS qanday sinflarga bo‘linadi?
12. ALS 
MBsi 
administratsiyasining 
asosiy 
vazifalarini 
tushuntirib bering.
13. Amaliy dastur bilan m a’lumotlar bazasi o ‘rtasida m a’lumot 
almashlashda MBBS ishlash sxemasini tushuntirib bering.
14. MB sida axborot izlash jarayoni qanday muhim o ‘rinni 
egallaydi?
89

---

5-BO‘LIM . RADIOELEKTRON APPARATLARNI 
LOYIHALASHDA MATEMATIK M ODELLAR
5.1. R adioelektron apparatlarning m atem atik m odellari haqida 
umumiy m a’lum otlar
Radioelekton vositalarini kompyuterlardan foydalanib loyiha- 
lashda, bu obyektlami loyihalash algoritmlarini tuzish uchun qulay 
bo'lgan matematik tilda izohlash talab qilinadi.
Loyihalash obyektini matematik izohlash, uni matematik 
modelini yaratish hisoblanadi. Matematik model — bu matematik 
elementlar to ‘plami (sonlar, o ‘zgaruvchilar, vektorlar, to ‘plamlar va 
boshqalar) va loyihalash obyekti xususiyatlarini aniq izohlash uchun 
kerakli bo‘lgan, ular o ‘rtasidagi munosabatlardir. Loyihalashning 
har 
bir 
bosqichida 
loyihalanilayotgan 
obyektning 
o ‘zining 
matematik izohlanishidan foydalaniladi. Bunda kompyuteming 
tahlil qilish imkoniyatlariga qarab, bitta obyekt uchun bir qancha 
murakkablikdagi matematik modellar yaratiladi.
Matematik 
modellashtirish 
nazariyasi 
bo‘yicha 
xohlagan 
obyektning matematik modellari ichki, tashqi, chiqishdagi parametr- 
lari va fazoviy o ‘zgaruvchilari bilan xarakterlanadi. Modelning ichki 
parametrlari loyihalanilayotgan obyektning tarkibiga kiruvchi 
komponentlar xarakteristikalari bilan aniqlanadi, masalan prinsipial 
sxema elementlarining nominallari. Agar loyihalanilayotgan obyekt 
n elementar komponentlardan tashkil qilingan bo‘lsa, uning 
matematik modeli, ichki parametrlar vektorlarini tashkil qiluvchi 
coi... conparametrlar orqali aniqlanadi.