Abu rayhon beruniy nom id ag I to sh k en t da vlat texn ika u n IV er site ti m. X. Aripova
ALS Iarning tuzilishi va ta rk ib iy qism lari
Yüklə 3,32 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
1.5. ALS Iarning tuzilishi va ta rk ib iy qism lari
ALS larni tuzilishi tarkibiy qismlari loyihalash tashkilotlarining tashkiliy tuzilishi bilan chambarchas bog‘langan qismsistemalar hisoblanadi. Qismsistemalarda maxsus kompleks vositalar yorda- mida qo‘yilgan masalalar yechiladi. 19 Qismsistemalar ishlatilishiga qarab, loyihalovchi va xizmat ko'rsatuvchi qismsistemalarga bo‘linadi. Loyihalovchi qismsistema obyektga moslashtirilgan bo‘lib, loyihalashning aniq bosqichini yoki bir qancha o ‘zaro bog‘langan loyiha masalalarini yechishga ishlatiladi. Loyihalovchi qismsitemalarga misol bo‘lib, mahsulotni eskiz loyihalash, korpusli detallami loyihalash, texnologik loyihalash kabilar kiradi. Xizmat ko‘rsatuvchi qismsistemalar umumiy sistemali ishla- tishga m o‘ljallangan bo‘lib, loyihalovchi qismsistemani quvvatlab turadi, olingan natijalami uzatish, chiqarish va rasmiylashtirish uchun ishlatiladi. Xizmat ko‘rsatish qismsistemalariga misol b o iib avtomatlashtirilgan m a’lumotlar banki, hujjatlashtiruvchi qismsis tema, grafikli kiritish-chiqarish qismsistemasi va boshqalar hisoblanadi. ALS laming sistemali birligi, loyihalash obyektining to'laligini aniqlovchi o ‘zaro bog‘langan modellar majmualarining borligi, undan tashqari ko ‘rsatilgan bog‘liqlikni ta ’minlovchi sistemali interfeyslar majmuasini borligi bilan ta’minlanadi. Loyihalovchi qismsistemaning ichidagi sistemali birlik, shu sistemada loyiha yechimi olinadigan obyekt qismida yagona axborotli model bo‘lishligi bilan ta ’minlanadi. Amaliy masalalarda loyihalash obyekti modelini tashkil qilish va undan foydalanish, loyihalashni avtomatlashtiruvchi kompleks vositalarida amalga oshiriladi. LAKVlarini struktura qismsistemalari turli vosita komplekslari va tashkiliy ta ’minot komponentlari hisoblanadi. Kompleks vositalar - bu loyihalovchi va xizmat k o ‘rsatuvchi qismsistemalarda foydalaniladigan ko‘paytiruvchi komponentlar va kompleks vosita- lardir. Kompleks vositalar, tayyorlashga, ko‘paytirishga m o‘ljallangan va ALS tarkibida ishlatiluvchi, ishlab chiqarish vositasiga kiradi. Kompleks vositalar bir turdagi ta’minot vositalariga ega bo‘lgan bitta turdagi ta’minot komponentlaridan tuzilgan bo‘ladi. Umum- lashtirilgan KV, dasturiy uslubiy komplekslarga va dasturiy texnik komplekslarga bo‘linadi. DUKlar dasturli, axborotli va uslubiy ta’mi- notning o ‘zaro bogiangan komponentlari to ‘plamidan iborat boiadi. DUKlar ishlatilishiga qarab umumiy sistemali, bazali va muammoga 20 yo‘naltirilgan hamda obyektga yo‘naltirilgan qismsistemalarga bo‘li- nadi. DTK - bu DUK bilan texnik ta ’minot vositalari kompleksidir. DTKlami ishlatilishiga qarab, avtomatlashtirilgan ish joylariga va markaziy hisoblash kompleksiga b o ‘linadi. Kompleks vositalar o ‘z axborotli va hisoblash resurslarini birlashtirib, hisoblash tarmog‘i qismsitemasi yoki to ‘la sistemani tashkil qilishlari mumkin. Kompleks vositalar strukturalarining qismlari bo‘lib dasturli, axborotli, uslubiy, matematik, lingvistik va texnik ta ’minotlari hisoblanadi. T a’minlash turi komponentlari berilgan funksiyani bajarib, ALS lami xususiy yaratilgan elementlari hisoblanadi. LAKVdan sifatli foydalanish va ALS struktura qismsistemalarining hamma darajadagi o ‘zaro bog4 liqliklarini standart interfeyslar va kompleks vositalarining o ‘zaro bog‘lanishini ta ’minlovchi bog‘lanish proto- kollari hisobiga amalga oshiriladi. LAKVning sifatli ishlashi esa, kompleks vositalar tarkibiga kiruvchi komponentlami o ‘zaro kelishilgan holda yaratishga bog‘liq bo‘ladi. Xizmat ko‘rsatuvchi qismsistemalar LAKV lari va uning alohida DTK lari hamma qismsistemalaming ishlashi uchun ishlatiladi. Umumiy sistemali DUK lar o ‘z tarkibiga dasturiy, axborotli, uslubiy va boshqa ta’minlash bo‘yicha vositalami kiritadi. Ular unifitsirlangan protseduralami nazorat qilish, hisoblash jarayonlarini rejalashtirish, ALS resurslarini taqsimlash, ALS va uning qismsistemalari uchun umumiy bo‘lgan boshqa funksiyalami bajarish uchun mo‘ljallangan. Umumiy sistemali DUK larga misol qilib, monitor sistemasini, ma’lumotlar bazasini, boshqaruvchi sistemani, mashina grafikasi vositalarining axborotli izlanishlar sistemasini, muloqotli rejimni ta ’minlovchi qismsistemani va boshqalami keltirishimiz mumkin. ALS larda texnik vositalaming ishlashini boshqaruvchi monitor sistemasining asosiy vazifasi bo‘lib quyidagilar hisoblanadi: — kerakli resurslarga qo‘yilgan ustunlik va navbat tartibi b o ‘yicha, samarali masalalar paketini, ya’ni topshiriqni tashkil qilish; — topshiriq va masalani boshqaruvchi til direktivlarini qayta ishlash, undan tashqari loyihalovchiga tushunarli bo‘lgan inter- pritatsiyalangan m a’lumotlami hosil qilish, terminallardagi sababi 21 aniqlangan, boshqarishni qamrab olgan uzilishlarga bo‘lgan reak- siyani tashkil etish; - qismsistemalaming parallel ishlashlari natijasidagi interaktiv - grafikli va muloqotli tashkil qilingan masalalar to ‘plamiga xizmat ko‘rsatish, loyihalashni avtomatik rejimlarda, loyiha operatsiyalarini bajarilish sifatini analiz qilish bilan, bosqichni takrorlanish kriteriyasini tekshirish bilan yoki yo‘nalishni alternativ variantlar tanlash bilan davom ettirishni boshqarish; - sistemani ishlatish statikasini optimallash va kiritish; - ALS resurslarini topshiriq, masala va qismsistema ustunligi, qismsistemalar va masalalar, rejali topshiriq hamda o ‘sha vaqtdagi ko'rsatm a va so‘rovlarga qarab taqsimlash; - resurslami va berilganlami kutilmagan hodisalardan va ruxsat etilmagan murojaatlardan himoyalash. Axborotli izlanishlar sistemasi ALS larda quyidagi funksiyalami bajaradi: - ALS axborotlar fondini axborotlar bilan to ‘ldirish; - raqamli berilganlarga arifmetik ishlov berish va testlarni qayta ishlash; - chiqishdagi m a’lumotlami qayta ishlash va chiqish hujjatlarini tashkil qilish. AlSning xususiyati shundaki, ularda so‘rovlar dasturlash y o ‘llari bilan yoki formal b o ‘lmagan va monitorga tushunarli tillarda tashkil qilinmay, balki tabiiy tillarda, mashina kaliti so‘zlari, ya’ni desk- riptorlar ketma-ketligi k o ‘rinishida tashkil qilinadi. Yüklə 3,32 Mb. Dostları ilə paylaş:
|