11 Mavzu: Jahon mamlakatlarida oziq-ovqat xavfsizligi. Reja



Yüklə 250,89 Kb.
Pdf görüntüsü
səhifə7/7
tarix29.09.2023
ölçüsü250,89 Kb.
#150456
1   2   3   4   5   6   7
Lecture - 11 (1)

4
 
Oziq-ovqat mahsulotlari importi va eksporti. Oziq-ovqat savdosida 
boj to'lovlarini 
Iste’molni 
qo’llab-quvvatlash 
siyosati. 
Iste’molni 
qo’llab-quvvatlash 
dasturlarining maqsadi butun aholi yoki uning bir qismiga muayyan oziq-ovqat 
mahsulotlariga ega bo’lish uchun iqtisodiy imkoniyatni ta’minlashdir. 
Maqsadli oziq-ovqat bilan ko’mak dasturlari.
Maqsadli oziq-ovqat bilan 
ko’mak dasturlari aholining maxsus guruhlari uchun oziq-ovqat xavfsizligini 
ta’minlashga qaratilgan. Masalan, ko’p mamlakatlarda maktab o’quvchilari uchun 
tekin yoki arzon oziq-ovqat ta’minoti dasturi mavjud. Mazkur dasturlar bolalarning 
aqliy va jismoniy rivojlanishini takomillashtirish, ularning o’qish qobiliyatini 
kuchaytirish va kelajakda mamlakatda mehnat unumdorligini yuksaltirishga 
xizmat qiladi. Maqsadga qaratilgan dasturlar yana homilador ayollar, chaqaloq 
bolali ayollar va maktabgacha bo’lgan yoshdagi bolalar kabi aholi qatlamlariga 
qaratilishi mumkin. Maxsus oziq-ovqat ko’mak dasturining muvaffaqiyatli misoli 
qilib AQSh Qishloq xo’jaligi departamentining Oziq-ovqat kuponlari dasturini 
olish mumkin. AQShda eng katta ijtimoiy ko’mak dasturlaridan biri bo’lib, kam 
ta’minlangan shaxs va oilalarda oziq-ovqat xarid qilishda yordam beradi. 
Universal oziq-ovqat bilan ko’mak dasturlari. Maqsadli oziq-ovqat ko’mak 
dasturlaridan farqli o’laroq universal dasturlar butun aholi uchun muayyan oziq-
ovqat mahsuloti yoki mahsulotlar guruhini kafolatlangan minimum iste’mol 
darajasini 
ta’minlash uchun mamlakat miqyosida subsidiya berishadi. 


Iste’molchilar uchun subsidiyalarning tarixi uzoq bo’lib, qadimiy Rimda ham 
hukumat nonga nisbatan subsidiya kiritgan. Bugungi kunda ko’p mamlakatlar non 
kabi oziq-ovqat mahsulotlariga nisbatan iste’mol subsidiyalari berib, bu siyosiy 
nuqtai nazardan ommabopdir. Aholini arzon non bilan ta’minlash uchun hukumat 
g’alla yetishtirish va qayta ishlanishini subsidiyalashtirishi mumkin. Sovet 
Ittifoqida chorvachilik mahsulotlari iste’moli uchun subsidiyalar oziq-ovqat 
iste’molida butun aholiga ko’mak misolidir. 
Iste’molchilar uchun subsidiyalar oziq-ovqat mahsulotlarining narxlarini 
barqarorlashtirib, siyosiy norozilik oldini olishga imkon beradi. Oziq-ovqat 
mahsulotlari narxlarining oshishi Dominikana Respublikasi (1994), Misr (1977), 
Indoneziya (1998), Iordaniya (1989, 1996), Liberiya (1979), Marokash (1981, 
1984), Peru (1978), Sudan (1979, 1982), Tunis (1984), Yaman (1998), Zambiya 
(1986) va Zimbabveda (1988, 2000) keng miqyosda tartibsizliklarga olib keldi. 
Iste’molchilar uchun subsidiyalarning siyosiy afzalliklariga qaramay, ko’p 
mamlakatlar mazkur dasturlardan voz kechishdi, chunki iqtisodiy chiqimlarga 
qiyoslaganda ularning samaradorlik darajasi past edi. 
Boshqa davlatlarda olib borilgan tadqiqotlar natijalari iste’mol subsidiyalari 
milliy/universal dasturlarining samarasizligini tasdiqladi. Masalan, Filippin 
orollarining kam ta’minlangan aholisiga bir peso hajmida oziq-ovqat yordamini 
berish uchun guruch iste’moliga 4,3 dan 6,0 pesogacha sarflash talab qilinadi. 
Butun mamlakat miqyosida subsidiyalashning iqtisodiy qiymati yuqori bo’lganligi 
tufayli ko’plab mamlakatlar undan voz kechib, aholining kam ta’minlangan 
qatlamlariga yo’naltirilgan maqsadli dasturlarga e’tibor qaratishni afzal bilmoqda. 
qisqartirish imkoniyatlari. 
Mavzu bo'yicha savollar: 
1.
Global iqtisodiyotda yuz berayotgan o’zgarishlar va jahon mamlakatlarida 
oziq-ovqat xavfsizligi masalasiga tavsif bering. 
2.
Oziq-ovqat xavfsizligini ta’minlashda xalqaro tajribalardan qanday foydalanish 
mumkin? 
3.
Oziq-ovqat xavfsizligini ta’minlashda xalqaro tashkilotlar o’z oldiga 
qanday maqsad va vazifalarni qo’yadi? 

Yüklə 250,89 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3   4   5   6   7




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin