M. G. Safin, yu. S. Ruziyev, B. S. Aliqulov biologik faol va dorivor moddalar biotexnologiyasi
Yüklə 1,74 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
- 59 - 6.5. Gigromitsin B preparatini ajratib olish texnologiyasi Gigromitsinning struktura formulasi to`lig`icha hali aniqlanmagan, lekin uning tarkibiga karbonsuv komponent alfa-taloza va N-metil-2-dezoksisistreptanin kirishi ma`lum. Tashqi ko`rinishi jihatidan u amorf gigroskopik kukun, oq rangli, nordon xossali, suvda eriydigan moddadir. U antigelmint sifatidagi ta`sirga ega. Uning tozalangan preparatlarini faolligi 1000 birlik/mg ga yetadi. Bu preparat cho`chqa va tovuqlarning askaridiozini profilaktika qilish maqsadlarida foydalaniladi. Buning uchun uni gigrovetin yem-oziqa preparati sifatida ishlab chiqariladi, bu preparat och- jigarrang, namligi 15 % dan oshiq bo`lmagan, 1 mg da 13-17 birlik gigromitsin B ga ega bo`lgan, sochilib ketadigan kukun hisoblanadi. Uni ishlab chiqarishda Act. hidroscopicus zamburug`idan foydalaniladi. Uni agarlashtirilgan muhitda 20-21 0 C da 2 oygacha muddatda saqlash mumkin. Asosiy fermentyorda o`stirish uchun ekish materialini ikki bosqichda tayyorlanadi: oldin doimo aralashtirib turiladigan ekish kolbalarida, keyin ekish apparatida o`stiriladi. Bunda bir xil oziqa muhitidan foydalaniladi va uning tarkibi ( % hisobida): soya uni-1,5; makkajo`xori ekstrakti-0,2 (quruq massa hisobida); ammoniy sulfat-0,2; natriy xlorid-0,5; kalsiy karbonat-0,3; kashalot yog`i-2; qolgani suvdan tashkil topgan bo`ladi. Ekish kolbalarida prolusentni pH ning 7,2-7,4 va haroratning 26- 27 0 C chegaralarida 3 kecha-kunduz davomida o`stiriladi. Olingan zamburug`ning mitselliyi muhitning hajmiga nisbatan 1,5-3,0 % miqdorda, pH 7,7-7,9, harorati 28 0 C bo`lgan, doimo aralashtirilib turiladigan, o`zgaruvchan aeratsiyali ekish apparatiga o`tkaziladi. Birinchi kecha-kunduz aeratsiyani 1 minutda 0,5 hajm muhitga 1 hajm havo sharoitida tutib turilsa, ikkinchi kecha-kunduzda bu nisbat 1:1, uchinchi kecha-kunduzda 1:1,5 ga teng bo`lishi talab qilinadi. Tayyor ekish materialini asosiy fermentyorga undagi umumiy hajmga nisbatan 10 % gacha miqdorda etib o`tkaziladi. Produsentni sanoat ishlab chiqarishi uchun o`stirish va antibiotikning biosintezi ishlarini olib borishda harorat 28 0 C, pH 7,6-7,8 va aeratsiya (1 minutda 1 hajm muhitga 1 hajm havo yuborish) sharoitini bo`lishi talab qilinadi, jarayon 8-9 kecha-kunduz davomida yuqorida keltirilgan tarkibli oziqa muhitida hamda unga 5 % separatsiyalangan pivo zamburug`larini qo`shish asosida amalga oshiriladi. Ko`pik hosil bo`lishini oldini olish uchun tizimli ravishda fermentyorga ko`pik so`ndirgichning steril eritmasi kiritib turiladi. Biosintez jarayonining nihoyasida produsentli suyuqlik tarkibidagi gigromitsinning faolligi 1500-2000 birlik/ml ga yetadi. Produsentli aralashmaga kalsiy ionlaridan xolis bo`lish uchun dastlabki ishlov beriladi. Buning uchun avvalo sulfat kislota bilan pH 4,0-4,5 bo`lgunga qadar nordonlashtiriladi, keyin otquloq kislotasi qo`shiladi. Bunda kalsiy sulfat va kalsiy oksalat tuzlari zamburug` mitselliylari bilan birga cho`kmaga tushadi va uni filtrlab ajratib olinadi. Filtratda esa gigromitsin B bo`lib, unga 20 % li o`yuvchi natriy qo`shish orqali pH ni 6,5-7,0 ga yetkaziladi va antibiotikni ion-almashinuvi sorbsiyasiga uzatiladi. Sorbsiya jarayoni kolonkaga KB-4P-2 yoki KB-2, CP-300 larning natriyli shakllari joylashtirilgan sharoitlarda amalga oshiriladi. Sorbsiya sharoiti gigromitsin B ni 95 % gacha tozalikda ajratib olish imkonini beradi. Ajratib olingan elyuatlarning faolligi 10000 birlik/ml dan kam bo`lmaydi. Elyuatni harorati 45-60 0 C bo`lgan vakuum-bug`latkichga yo`naltiriladi va faolligi 150-250 ming birlik/ml gigromitsin B konsentrati hosil bo`lgunga qadar bug`lantiriladi. Quruq |