THE 3
rd
INTERNATIONAL SCIENTIFIC CONFERENCES OF STUDENTS AND YOUNG RESEARCHERS
dedicated to the 99
th
anniversary of the National Leader of Azerbaijan Heydar Aliyev
416
Cədvəl 2.
Mazutun Az-4 və modifikasiyalarının iştirakı ilə hidrokrekinqindən alınan
benzin və dizel fraksiyalarının keyfiyyət göstəriciləri
Göstəricilər
Katalizatorlar
Katalizatorsuz
Az-4
2,5%
o+Ni/Az-4
(hop.met.) 2,5%
Mo+Ni/Az-4 (ion
müb.met.) 2.5%
Benzin fraksiyası
Sıxlıq, 20
C, kq/m
3
731,2
721,4
701,4
713,1
Kin.özlülük,20
C, mm
2
/s
0,7984
0,7745
0,5141
0,7612
Karbohidrogen tərkibi:
Parafin
41,82
26,99
32,02
30,45
i-parafin
28,95
34,48
44,95
46,31
Olefin
12,99
11,22
6,04
5,1
Naften
7,19
21
11,06
13
Aromatik
9,05
6,31
5,93
5,14
Oktan ədədi (təd.üs.)
64
69
71,0
72,0
Kükürd, % küt.
0,0969
0,0623
0,0501
0,0511
Dizel fraksiyası
Sıxlıq, 20
C, kq/m
3
861,4
837,5
835,1
833,1
Kin. özlülük, 20
C, mm
2
/s
3,4563
2,6452
2,7012
2,778
Kükürd, % küt.
0,4
0,16
0,11
0,12
Setan
ədədi
49
51
54
55
Cədvəl 2-də mazutun Az-4 və modifikasiyalarının iştirakı ilə
hidrokrekinqindən alınan benzin və dizel fraksiyalarının keyfiyyət göstəriciləri
göstərilmişdir. Mazutun katalizatorsuz hidrokrekinqdən alınan benzin
fraksiyasının karbohidrogen tərkibində n-parafinlərin miqdarı 41,82%, izo-
parafinlər 28,95%, doymamış karbohidrogenlər 12,99% təşkil edir. Sistemə
2,5% Az-4 katalizatoru əlavə etdikdə hidrokrekinq prosesindən alınan benzin
fraksiyasının tərkibində n-parafinlərin miqdarı 41,82%-dən 26,99%-ə qədər
azalır, izo-parafinlərin miqdarı 28,95%-dən 34,48%-ə qədər artır.
Hidrokrekinq prosesini Mo+Ni/Az-4 katalizatoru ilə apardıqda isə izo-parafin
karbohidrogenlərinin miqdarı 44,95%-ə qədər artır, olefinlərin miqdarı
12,99%-dən 6,04%-ə qədər azalır, oktan ədədi 71,0 p. təşkil edir.
Mazutun hidrokrekinq prosesindən alınan benzin və dizel fraksiyaları
hidrotəmizləmədən sonra əmtəə yanacaqlarına
komponent kimi, benzin
fraksiyası eyni zamanda piroliz
prosesində xammal kimi, alınan qaz NEZ-də
yanacaq
kimi istifadə edilə bilər, qalıq fraksiyasını isə bitum istehsalına
yönəltmək olar.
Ədəbiyyat
1. Abbasov V.M. [et al.] Processes of petrochemistry and oil refining PROR, Baku: 2017.
vol.18, №1, p. 13-17.
2.
Hasanova A, Alizade A. [et al.] Applied Petrochemical Research, -Germany: 2019. vol. 9,
Issue 3-4, p. 199-209.
3. Zaki T., Mukhtarova G.S., Al-Sabahg A.M. [et al] Petroleum Science and Technology, -
USA: 2018. vol.36, №19, p. 1559-1567.