THE 3
rd
INTERNATIONAL SCIENTIFIC CONFERENCES OF STUDENTS AND YOUNG RESEARCHERS
dedicated to the 99
th
anniversary of the National Leader of Azerbaijan Heydar Aliyev
458
enerji mənbələri hesab olunur. Bu potensial üsdünlükləri nəzərə alaraq müx-
təlif ölkələrdə bitki və heyvan mənşəli yağlardan biodizel istehsal olunur [3].
Təqdim edilən işdə biodizel dəvətikanı yağının KOH katalizatoru iştira-
kında metanol ilə transefirləşməsindən alınmışdır. Əldə edilən biodizel və adi
neft dizelindən B5, B10, B20 və B50 qarışıqları hazırlanmış və bu qarışıqların
istismar xassələr tədqiq edilmişdir. B5, B10, B20, B50 yanacaqlarında sıxlıq
(0,849-0,866 qr/sm
3
) və kinematik özlülüyün (3,348-3,781 mm
2
/s) qiymətləri
bir qədər artsa da, 40
o
C- də ASTM-ə uyğun olmuşdur. Dizel yanacağı ilə mü-
qayisədə biodizel qarışıqlarında kükürdün miqdarının (0,04 %-dən 0,025%-
ə qədər) azalması ətraf mühit və insan sağlamlığı üçün müsbət hesab oluna
bilər. Bununla yanaşı B5, B10, B20 və B50 yanacaqlarında setan ədədi də
(43,2-43,8) artmışdır. Göstərilən nəticələri adi dizelin ASTM standartları ilə
müqayisə etdikdə bütün qarışıqların standartlara uyğun xüsusiyyətlərə malik
olduğunu görərik. Bu nəticələr dəvətikanı yağından alınan biodizelin adi dizel
mühərrikində hər hansı bir dəyişiklik edilmədən istifadə oluna bilməsinə
imkan verir. Dəvətikanı bitkisinin ölkəmizdə geniş yayılması və maliyə qiymə-
tinin aşağı olması bu bitkidən bioyanacaq üçün istifadə olunmasına şərait
yaradır. Hazırda dəvətikanı yağı ilə yeni katalitik ion maddəsi iştirakında
bioyanacaqlar istehsalı istiqamətində tədqiqat işləri davam etdirilir.
Ədəbiyyat
[1] S.P.Chincholkar, S.Srivastava, A.Rehman, S.Dixit, A.Lanjewar. Biodiesel as an Alter-
native Fuel for Pollution Control in Diesel Engine, Asian J. Exp. Sci., 14, 13-22, 2005
[2] I.G.Mamedov, S.Huseynova, O.Javadova, N.Azimova, R.Huseynova, S.Gasimova.
Testing of pine oil glycerol ketal as components of B10 fuel blend, Energy,
Environment and Storage., 14, 11-12, 2021
[3] K.Pikula, A.Zakharenko, A.Stratidakis, M.Razgonova, A. Nosyrev. The advances and
limitations in biodiesel production: feedstocks, oil extraction methods, production, and
environmental life cycle assessment, Green Chemistry Letters and Reviews 276, 275-
294, 2020
Dostları ilə paylaş: