O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi qarshi muxandislik iqtisodiyot instituti iqtisodiyot fakulteti
Kichik biznesning qishloq xо‘jaligi sohasidagi rivojlanish holatini iqtisodiy
Yüklə 1,36 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
2.2. Kichik biznesning qishloq xо‘jaligi sohasidagi rivojlanish holatini iqtisodiy
baholash Mamlakatimiz qishloq xо‘jaligida amalga oshirilayotgan islohotlarning asosiy negizini “fermerlik faoliyatini tashkil etish, rivojlantirish va har tomonlama qо‘llab- quvvatlash, ularga keng imkoniyatlar yaratib berish” tashkil etishini ta’kidlash joizdir. Mustaqilligimizning dastlabki yillaridanoq hukumatimiz tomonidan fermer xо‘jaliklarini tashkil etish, ularni rivojlantirishga alohida e’tibor qaratildi. Jumladan, «Respublika dehqon (fermer) xо‘jaliklarini yanada rivojlantirish va mustahkamlash hamda davlat yо‘li bilan ishbilarmonlik faoliyatini qо‘llab-quvvatlash haqida»gi republika Prezidentining Farmoni, “Respublikada dehqon (fermer) xо‘jaliklarini yanada rivojlantirish va mustahkamlash choralari haqida”gi Vazirlar 40 Mahkamasining qarori respublikada dehqon (fermer) xо‘jaliklarining tashkil etilishiga asos bо‘ldi. “Yer kodeksi”, “Fermer xо‘jaligi tо‘g‘risida”, “Dehqon xо‘jaligi tо‘g‘risida” kabi qonunlarning qabul qilinishi qishloq xо‘jaligining, jumladan fermer (dehqon) xо‘jaliklari faoliyatining huquqiy asoslarini yaratib berdi. Shuningdek, mazkur qonunlar, hukumat qarorlari va Prezident farmonlari va boshqa meyoriy xujjatlar asosida fermer xо‘jaliklariga qator imtiyozlar yaratib berildi. Bunday imkoniyatlar esa respublikada fermerlikning jadal о‘sishiga va rivojlanishiga sabab bо‘lmoqda. Bir sо‘z bilan aytganda, qishloq xо‘jaligini isloh qilish bо‘yicha aniq maqsadga qaratilgan ishlar olib borilmoqda. Buning natijasida keyingi yillarda qishloq xо‘jaligi tubdan о‘zgardi. Shirkatlarni fermer xо‘jaliklariga aylantirish jarayoni amalda nihoyasiga yetdi. Xususiy fermer xо‘jaliklari о‘z mohiyatiga kо‘ra qishloq xо‘jaligi ishlab chiqarishining asosiy shakliga, sohani barqaror va samarali rivojlantirishni ta’minlaydigan yetakchi kuchga aylandi. Qishloq xо‘jaligi mamlakatimiz iqtisodiyotida yetakchi о‘rinni egallaydi. Mamlakatda ishlab chiqarilayotgan yalpi ichki mahsulotning salmoqli qismi shu sohada yetishtiriladi. Ushbu sohani rivojlantirish masalasiga mamlakatimiz mustaqilligining dastlabki kunlardanoq katta e’tibor berila boshlandi. Xususan: qishloq xо‘jaligini rivojlantirish va uning samaradorligin oshirish maqsadida qator qonunlar, Farmonlar va qarorlar qabul qilindi, natijada ushbu sohada ular о‘z samarasini bera boshladi. Bugungi kunda respublikamizda 76 mingdan ortiq fermer xо‘jaligi faoliyat yuritmoqda, sohada band bо‘lgan aholining qariyb 90 foizi mehnat qilmoqda, qishloq xо‘jaligi ekin maydonlarining qariyb 85 foizi ana shu xо‘jaliklar hissasiga tо‘g‘ri keladi 4 83 . Respublikamiz va Qashqadaryo viloyatida qishloq xо‘jaligida fermer xо‘jaliklarini tashqil etish jarayoni kengayib bormoqda. Bu iqtisodiy islohotlarni chuqurlashtirish jarayonining negizini tashqil qiladi. Fermerlar bozor iqtisodiyoti sharoitida boshqa tadbirkorlar kabi mustaqil faoliyat kо‘rsatadilar, ularda yer va 43 Ўзбекистон Республикаси Давлат статистика қўмитаси маълумотлари 41 boshqa mulklarga egalik hissiyoti rivojlanib boradi. Umuman olganda, oxirgi yillarda ustuvor yо‘nalish sifatida fermer xо‘jaliklariga davlat siyosati darajasida qaralayotganligini uning ijobiy tomonga jiddiy о‘zgarishiga olib keldi. Asosiy erishilgan natijalarimizning sabablarini izohlab о‘tmoqchimiz. 1. Qashqadaryo viloyatida qishloq xо‘jaligini isloh qilish borasida aniq tadbirlar amalga oshirilmoqda. Buning natijasida shirkatlarni fermer xо‘jaliklariga aylantirish jarayoni amalda nihoyasiga yetdi. Xususiy fermer xо‘jaliklari о‘z mohiyatiga kо‘ra qishloq xо‘jaligi ishlab chiqarishining asosiy shakliga, sohani barqaror va samarali rivojlantirishni ta’minlaydigan yetakchi kuchga aylandi. 2. Bugungi kunda fermer xо‘jaliklari tom ma’noda qishloq xо‘jaligi ishlab chiqarishining asosiy shakliga, uni barqaror va samarali rivojlantiradigan harakatlantiruvchi kuchga, ta’bir joiz bо‘lsa, bu yо‘nalishning lokomotiviga aylandi. Bu sohada bozor infratuzilmasi amalda qayta tuzildi, qishloq xо‘jaligi ishlab chiqarishini tashkil etish va rag‘batlantirish sifat jihatidan yangi tamoyillar asosiga qurildi. 3. Qishloqda bozor infratuzilmasi amalda yangidan barpo etildi, qishloq xо‘jaligida ishlab chiqarishni tashkil etish va rag‘batlantirish, sohani boshqarish prinsiplari va tizimi sifat jihatdan mutlaqo yangicha tamoyillar asosida yо‘lga qо‘yildi. 4. Joylarda qishloq xо‘jaligi ishlab chiqaruvchilariga xizmat kо‘rsatadigan bozor infratuzilmasi subyektlarining keng tarmog‘i yaratildi. Qishloq xо‘jaligi xomashyosini kompleks qayta ishlashga ixtisoslashgan 200 dan ziyod agrofirma faoliyat kо‘rsatmoqda. 5. Qishloq xо‘jaligi ekinlaridan, birinchi navbatda paxta va g‘alladan eng yuqori hosil olingani, sohada ishlab chiqarish hajmi keskin kо‘paygani dehqonchiligimizdagi tub sifat о‘zgarishlarining samarasidir. 6.Eng muhimi, qishloqda haqiqiy mulkdor – yer egasi paydo bо‘ldi, uning mehnatga munosabati, о‘z ishining natijalaridan manfaatdorligi butunlay о‘zgarmoqda. Yüklə 1,36 Mb. Dostları ilə paylaş:
|