O zbek iston respublikasi oliy va 0 ‘rta maxs*js ta’lim vazirligi o rta m a X su s, kasb-hunar ta’lim I markazi



Yüklə 6,64 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə12/184
tarix05.10.2023
ölçüsü6,64 Mb.
#152484
1   ...   8   9   10   11   12   13   14   15   ...   184
14-PSIXOLOGIY-E-.G-Goziyev-2011-Darslik

S p o r t psixologiyasi —
sport m uso b aqalari va m ashq 
qilish faoliyatida inson psixikasining rivojlanishi, guruhiy 
m u n o sa b a tla rn in g psixologik qonuniyatlarini tadqiq qiladi. 
M a z k u r s o h a XX asrning 60 — 70-yillarida jadal rivojlana 
boshladi va u n ing ilk tadqiqotlari sportchilarning individual 
psixologik farqlarini o ‘rganishga qaratildi. Hozirga kelib esa 
sp o rt psixologiyasi o ‘rganayo tg an m u a m m o l a r koMarni 
kengaydi. S h u bois u n ing asosiy vazifasi sportchilarning 
psixik va jism o n iy kamolotiga t a ’sir k o ‘rsatuvchi m uhim
s h a rt-sh a ro itla rn i yaratib berishdan h a m d a sportchilarning 
shaxs sifatida rivojlanishiga, erishgan yutuqlariga psixologik 
y o r d a m k o ‘rsatishdan iborat b o ‘lib qoldi.
S a v d o psixo lo g iya si —
j a h o n m a m la k a t la r id a k eng 
rivojlangan b o l i b , tijorat ta'sirining psixologik negizlari, 
obyektiv va subyektiv shart-sharoitlarni, ehtiyojning in d i­
v idual, yoshga, jinsga oid va b o sh q a xususiyatlarini, xari- 
d o r l a r g a x i z m a t k o 'r s a t i s h n i n g p six o log ik o m il la r in i
a n iq la s h n i m aqsad qilib oigan. Savdo psixologiyasi savdo- 
tijorat reklam alari, m o d ala r psixologiyasi, sotuvehi-xari- 
d o r m u n o s a b a ti, kishilarga t a ’sir k o ‘rsatish, ularda iliq 
h is - t u y g ‘u, ishonch uyg‘onish m exanizm lari, m u o m a la
j a r a y o n i d a u l a r n i m a n t i q a n i s h o n t i r i s h , q i z i q ti r is h , 
faoliy atnin g ijtimoiy ahamiyatini tu sh un tira bilish, nizoli 
h o la tla rn in g oldini olish, xizm atda m uloqot m adaniyati va 
u n in g treninglaridan unumli foydalanish, xaridorlarning 
psixologik xususiyatlarini anglagan holda m u n o sa b a td a
b o ‘lish qo nuniyatlarini tadqiq etish m azk u r soha tekshi- 
ruv p r e d m e tig a kiradi.
I jo d p s ix o lo g iy a s i—
badiiy q a d riy a tla rn i o 'z l a s h t i -
rishda, ularn in g yangi ko'rinishlarini ijod qilishda va shu 
q ad riy atlarn i inson to m o n id an idrok qilishda kechadigan 
psixologik h olatlar h am d a bu holatlarning shaxs hayoti, 
faoliyatiga t a ’sirini o ‘rganuvchi psixoiogiya sohasidir. Ijod 
psixologiyasi b i r t o m o n d a n psixologizm t a ’sirida, ikkinchi 
t o m o n d a n esa aksiipsixologizm iskanjasida rivojlanadi.


P six o logizm tarafdorlari b a d ii y a s arlar individual o n g
t a ’sirida vujudga kcladi deb talqin qilishsa, aksilpsixologizm 
tarafdorlari asarlarga sub y ek tn in g psixik faolligi t a ’sirini 
in k o r qiladilar.
Hozirgi paytda s a n ’at asarlarini tarixiylik tam oyiliga 
asoslanib tahlil qilinganda ijo d korlarining shaxsiy x u s u - 
siyatlari birlam chi ekanligidan kelib chiqiladi. Z a m o n a v iy
s a n ’at psixologiyasi s a n 'a tk o rla rn in g qobiliyatlarini, a s a r 
yaratishdagi hissiy k o 'rin ish la rin i, shaxslararo m u n o s a -
batlarini psixologik nuqtayi n a z a r d a n o krganadi. S a n ’a td a
inson ruhiy olam ini amaliy j i h a t d a n tekshirish, b a h o la s h , 
o kziga xos jihatlarini guruhlab individual, guruhiy, j a m o a -
viy t a ’sir xususiyatlarini s h a r h l a s h im koniyati m av ju d . 
S a n ’at psixologiyasi ijtimoiy tarb iy a berishning psixologik 
m ex anizm lari, yoMlari, q o n u n iy a tla ri, m etodlari kabilarni 
tadqiq etuvchi m uhim so h a la rd an biridir. Bugungi k u n d a
s a n ’at psixologiyasi o ‘z ta d q iq o t p redm eti va ob yektiga 
egadir, bular: ijod psixologiyasi, s a n ’at psixologiyasi, ba diiy 
tarjim a psixologiyasi, badiiy ijodiyot psixologiyasi, xalq 
amaliy s a n ’ati psixologiyasi, badiiy m e ’morlik psixologiyasi 
va boshqalar.

Yüklə 6,64 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   8   9   10   11   12   13   14   15   ...   184




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin