Исследование в XXI веке Июня, 02 г 57 past o’zlashtiruvchi va o’zlashtirishida muammosi bo’lgan

часть
1
 
«
Новости
образования
: 
исследование
в 
XXI 
веке
»
Июня
, 202
3
г 
60 
Bu tipga kiruvchi o`quvchilarda tafakkur faoliyatining yuqori sifati o`qishga nisbatan 
salbiy munosabat bilan birikadi. 
Bunday o`quvchilar maktabga yaxshi tayyorlani, yaxshi o`qish istagi bilan kelishadi. 
Ammo ularning o`qish ishlari sifatiga, faqat o`zlariga yoqqan narsa bilan shug`ullanishiga 
o`rganib qolganligi salbiy ta`sir ko`rsatadi. Bunday o`quvchilarda ta`lim jarayonida o`z -
o`zini tashkil qilish, u yoki bu fan unga yoqish, yoqmasligiga bog`liq bo’ladi. 
Bunday nizo intellektual imkoniyatlarning o`quv ishlarida kam ro’yobga chiqarilishi 
tufayli sodir bo’ladi. 
Agar bunday nizo ta`limning dastlabki bosqichlarida vujudga kelsa, faqatgina o`qishga 
nisbatan salbiy munosabatni keltirib qolmay, balki o`quvchining sinf jamoasidan 
begonalashuviga ham olib keladi. 
Bu holat bir qator salbiy axloqiy sifatlarning vujudga kelishiga olib keladi. 
Z.I.Kalimkova o`zlashtirmaslik asosida nima turishiga qarab, o`zlashtirmovchi o`quvchilarni 
ikki tipga ajratadi. 
1.Pedagogik qarovsiz bolalar . 2.O`quvchanligi quyi o`quvchilar. 
Birinchi tipga noqulay pedagogik sharoitlar tufayli o`qishda orqada qoladigan 
o`quvchilar kiradi. 
Ikkinchi tipga o`zlashtirmaslik ijtimoiy pedagogik va biologik omillarning noqulay 
ta`siri bilan bog`liq o`quvchilar kiradi. 
Uquvchanligi quyi o`quvchilar. Bu tipga pedagogik qarovsizligi quyi o`quvchanlik, ya’ni 
bilimi faoliyati uchun aql sifatlarining noqulay shakllanishi bilan qo’yilgan o`quvchilar 
kiradi. Ular quyidagi guruhlarga ajratilgan: 
Zaif bolalar 
Asabiy bolalar 
Psixik taraqiyotda vaqtincha orqada qolgan bolalar 
Chapaqay bolalar . 
Bunday o`quvchiga qo’llaniladigan choralar ham bir xil . Bolaning ota-onasi maktabga 
chaqirilib, o`g`li yoki qizi bilan shug`ullanayotganligi haqida ma`lumot qilinadi. Yoki 
o`qituvchi oqibati haqida o`ylamasdan o`quvchini butun sinf oldiga baqirib haqoratlaydi, 
izza qiladi. Ko’pchilik tajribali o`qituvchilar o`quvchilar ko’p kasal bo’luvchi zaif bolalar 
organizmi darmonsizligi tufayli ishga va o`qishga qobiliyatlari pasayadi.