Азярбайъан республикасы

1.14.3. Yükləmə-boşaltma işlərinin və ağır yüklərin 
daşınmasının mexanikləşdirilməsi
1.14.3.1. Elektrik, hidravlik və yaxud pnevmatik intiqallı
kran və qaldırıcılar, işin təhlükəsizliyini təmin edən avtomatik
qurğularla (yükqaldırmanı məhdudlaşdıran, hədd dayandırıcısı)
təchiz olunmalıdır.
1.14.3.2. Mexaniki avadanlıqlarda işləməyə bu sahədə iş
təcrübəsi olan şəxslər buraxılır.
1.14.3.3. Bütün yükqaldırıcı mexanizmlərin pasportu
olmalıdır. Bu mexanizmlərin, onların gözəçarpacaq yerində
bərkidilmiş, yükgötürmə həddləri haqqında məlumat qeyd
olunmuş lövhəsi olmalıdır.
1.14.3.4. Qaldırıcı kranların, bucurqadların və digər qal-
dırıcı mexanizmlərin, yüklərin öz-özünə düşməsinin qarşısını
alan qurğuları və etibarlı əyləci (tormozu) olmalıdır. Işə
başlamazdan əvvəl əyləcin sazlığı yoxlanılmalıdır.
1.14.3.5. Işdən kənar vaxtda bütün yükqaldırıcı
mexanizmlər elə vəziyyətdə olmalıdır ki, kənar şəxslərin onları
işə salması mümkün olmasın. Bunun üçün kranın işəsalma
qurğusu işdən ayrılmalı və qıfılla bağlanmalı, kran işləməyən
halındakı vəziyyətinə gətirilməlidir. Kran yük altında
qalmamalıdır.
1.14.3.6. Qaldırılan yükün çəkisi (takelaj qurğuları və ta-
ranı nəzərə almaqla) qaldırıcı mexanizmin maksimal
yükqaldırma qabiliyyətindən artıq olmamalıdır.
69

---

1.14.3.7. Işçiləri yükqaldıran mexanizm və kranlardan is-
tifadə etməklə bir yerdən başqa yerə köçürmək qadağandır.
1.14.3.8. Avtokranın sürücüsü və cavabdeh şəxs kranın
qəzasız işinə, ilməkçi və yükvuran fəhlələrin əməyinin təhlükə-
sizliyinə, həmçinin kranın yanğından mühafizəsinə və yüklərin
təhlükəsiz yüklənib-boşaldılmasına, daşınmasına cavabdehdir.
1.14.3.9. Iki kranla yüklərin qaldırılmasına yalnız kranları
istismar edən müəssisənin mühəndis-texniki işçisinin rəhbərliyi
altında icazə verilir.
1.14.3.10. Yükləri domkratla qaldırmaq üçün domkratın
və yükün altına mütləq taxtadan yastı araqatı qoymaq
lazımdır.
1.14.3.11. Dayanıqsız yüklər, onların etibarlı tutulmasını
təmin edə bilən və yükqaldırma həddi göstərilən, xüsusi ilmək-
lərlə ilməklənməlidir.
1.14.3.12. Mexanikləşdirilmiş vasitələrlə yükləmə və bo-
şaltma işləri aparılan zaman qadağandır:
-sürücünün kabinəsinə yüklərin gətirilməsi və aparılması;
-yüklərin istiqamətləndirilməsi və onun səmtləşdirilməsi
məqsədi ilə avtokranın banında fəhlələrin olması;
-sürücünün avtomobilin kabinəsində olması (əgər kabinə
xüsusi mühafizə örtüyü ilə örtülməyibsə), eləcə də,
avtomobilə texniki xidmət və onun təmir edilməsi;
-yükqaldırıcı mexanizmin yükqaldırma qabiliyyətindən
ağır olan yüklərin qaldırılması;
-iki yük arasındakı dar yerdə, donmuş və ya torpaq
altında qalmış yükü, eləcə də, kranın oxu altında olan yükü
dartmaq məqsədi ilə yükqaldırıcı mexanizmdən istifadə
edilməsi;
-asılmış halda olan yüklərin, yüklər daşınan zaman qaldı-
rıcı qurğuların və ya ilməklərin vəziyyətinin düzəldilməsi;
-mexanizmlərinin təmiri, yağlama işlərinin aparılması;
70

---

-yükün üstündə adam olduqda onu qaldırmaq və yerini
dəyişmək.
1.14.3.13. Paket halında yığılmış yüklər elə
ilməklənməlidir ki, onları yüksəkliyə qaldırarkən, ayrı-ayrı
hissələrinin və ya yüklərin bütünlükdə düşməsi halları istisna
olunsun. Uzunölçülü yükləri mütləq travers tətbiq etməklə iki
ilməklə bağlamaq lazımdır.
1.14.3.14. Yük qaldırılarkən və yerə endirilərkən qadağan-
dır:
-yük bərkidilmiş burazdan tutmaq;
-qaldırılan yükün altında və ya onun hərəkəti
istiqamətində olmaq;
-divarla yük arasında olmaq.
1.14.3.15. Açıq havada yükqaldırıcı kranla işləyərkən
11m/san və daha çox küləkli havada yükləmə-boşaltma işləri
tam dayandırılmalıdır.
1.14.3.16. Yüklərin yerdəyişməsi ilə bağlı yükqaldırıcı
mexanizmlər vasitəsi ilə yerinə yetirilən yükləmə-boşaltma
işləri və digər işlər zamanı krançılar bu əməliyyatları yalnız
siqnal üzrə yerinə yetirməlidirlər.