O‘zbekistonning eng yangi tarixi (Oliy o‘quv yurtlari nomutaxassis fakultet talabalari uchun) Darslik Toshkent 2021

12-
 
MAVZU: O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASINI RIVOJLANTIRISHDA 
HARAKATLAR STRATEGIYASINING TUTGAN O‘RNI. 
Reja: 
1.
2017-2021-yillarda O‘zbekiston Respublikasini rivojlantirishning beshta 
ustuvor yo‘nalishi bo‘yicha Harakatlar strategiyasining ishlab chiqilishi, hayotga joriy 

---

200 
etilishi va uning ahamiyati. 
2.
2017-2021-yillarda O‘zbekiston Respublikasini yanada rivojlantirish 
bo‘yicha Harakatlar strategiyasi va unda belgilangan ustuvor yo‘nalishlar: 
-
Davlat va jamiyat qurilishi tizimini takomillashtirishning ustuvor 
yo‘nalishlari; 
-
Qonun ustuvorligini ta’minlash va sud-huquq tizimini yanada isloh 
qilishning ustuvor yo‘nalishlari; 
-
Iqtisodiyotni rivojlantirish va liberallashtirishning ustuvor yo‘nalishlari; 
-
Ijtimoiy sohani rivojlantirishning ustuvor yo‘nalishlari; 
-
Xavfsizlik, millatlararo totuvlik va diniy bag‘rikenglikni ta’minlash hamda 
chuqur o‘ylangan, o‘zaro manfaatli va amaliy tashqi siyosat sohasidagi ustuvor 
yo‘nalishlar. 
1.
 
2017-2021
-
yillarda O‘zbekiston Respublikasini rivojlantirishning 
beshta ustuvor yo‘nalishi bo‘yicha Harakatlar strategiyasining ishlab chiqilishi, 
hayotga joriy etilishi va uning ahamiyati. 
Mustaqillik yillarida mamlakatda huquqiy demokratik davlat, kuchli fuqarolik 
jamiyati qurishga, erkin bozor munosabatlariga va xususiy mulk ustuvorligiga 
asoslangan iqtisodiyotni rivojlantirishga, xalq osoyishta va farovon hayot kechirishi 
uchun shart-sharoitlar yaratishga, xalqaro maydonda O‘zbekistonning munosib o‘rin 
egallashiga qaratilgan kompleks chora-tadbirlar amalga oshirildi. Shunday bo‘lsada, 
bosib o‘tilgan yo‘l va orttirilgan tajribani xolisona baholash, mustaqillik yillarida 
erishilgan yutuqlarni tahlil qilish hamda zamon talablaridan kelib chiqqan holda 
oldimizda demokratik islohotlarni yanada chuqurlashtirish va mamlakat taraqqiyotini 
jadallashtirishning muhim ustuvor yo‘nalishlarini hamda aniq marralarini belgilash 
vazifasi turgan edi. 
Mazkur vazifani amalga oshirish yo‘lida aholining keng qatlamlari, 
jamoatchilik va ishbilarmon doiralar vakillari, davlat organlarining rahbarlari va 
mutaxassislari bilan amaliy suhbat hamda muhokamalar olib borildi, shuningdek, 
amaldagi qonun hujjatlari, milliy va xalqaro tashkilotlarning axborot-tahliliy 
materiallari, ma’ruzalari, tavsiyalari va sharhlari o‘rganildi, rivojlangan xorijiy 
mamlakatlar tajribasi tahlil qilindi. 
Taraqqiyot va yuksak rivojlanishga erishgan davlatlar tajribasiga ko‘ra, har bir 
xalq o‘z oldiga ulug‘ va istiqbol maqsadlarni qo‘yishi hamda uni amalga oshirish 
salohiyatlari bilan jahon hamjamiyatida munosib o‘rin egallaydi. Binobarin, Prezident 
Shavkat Mirziyoyev tomonidan ishlab chiqilgan Harakatlar strategiyasi istiqbolimiz 
taqdirini hal etuvchi muhim va yangi davr bosqichini ifodalovchi milliy g‘oyaga 
aylandi. 
Strategiya - bu ta’limotni izlash, ifodalash va rivojlantirish tizimi bo‘lib, u 
izchillik bilan va to‘liq amalga oshirilganda uzoq muddatli muvaffaqiyatni 
ta’minlaydi. 
Kelib tushgan takliflarni jamlash, chuqur o‘rganish hamda umumlashtirish 
asosida O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining “O‘zbekiston Respublikasini 

---

201 
yanada rivojlantirish bo‘yicha Harakatlar strategiyasi to‘g‘risida”gi Farmoni loyihasi 
ishlab chiqilib, O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Shavkat Mirziyoyevning 
2017-yil 
7-fevraldagi 
Farmoni 
bilan 
2017-2021-yillarda 
mamlakatimizni 
rivojlantirishning beshta ustuvor yo‘nalishi bo‘yicha Harakatlar strategiyasi 
tasdiqlangani o‘zbek davlat boshqaruvi tarixida yangi bosqichni boshlab berdi. 
Mazkur hujjatda aniq, hayotiy islohotlar va ularni amalga oshirish mexanizmlari 
belgilab berilgani mamlakatimizda islohotlar samaradorligini tubdan oshirish, davlat 
va jamiyatni har tomonlama uyg‘un, jadal rivojlantirish, barcha sohani 
modernizatsiya qilish va erkinlashtirishdek buyuk maqsadlarga xizmat qiladi. 
Loyihalarni tayyorlash davomida aholining keng qatlamlari orasida qizg‘in 
muhokamalar olib borildi. Loyihalar muhokama uchun turli axborot maydonlariga 
joylashtirildi, ularning natijasida ko‘plab taklif va mulohazalar kelib tushdi. Fuqarolar 
siyosiy-huquqiy borada yuksak faollik ko‘rsatib, olib borilayotgan islohotlarga 
alohida qiziqish va daxldorlikni namoyon qildilar. 
Xususan, loyihalarning “Qonun hujjatlari ta’sirini baholash tizimi” portalida 
yo‘lga qo‘yilgan jamoatchilik muhokamasi natijalari bo‘yicha 1310 ta taklif va 
mulohaza kelib tushib, ular asosida Davlat dasturining 41 ta bandi qayta ko‘rib 
chiqildi. 
Harakatlar strategiyasiga O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Shavkat 
Mirziyoyev tomonidan saylovoldi jarayoni, jamoatchilik, ishbilarmon doiralar 
vakillari hamda davlat organlari bilan uchrashuvlar chog‘ida bildirilgan fikrlar bilan 
birga 
mamlakatni 
ijtimoiy-siyosiy, 
sotsial-iqtisodiy, 
madaniy-gumanitar 
rivojlantirishning konseptual masalalari kiritildi. 
Harakatlar 
strategiyasining 
maqsadi 
olib 
borilayotgan 
islohotlar 
samaradorligini tubdan oshirish, davlat va jamiyatning har tomonlama va jadal 
rivojlanishini 
ta’minlash 
uchun 
shart-sharoitlar 
yaratish, 
mamlakatni 
modernizatsiyalash va hayotning barcha sohalarini erkinlashtirishdan iboratdir. 
Xususan, mamlakatni rivojlantirishning quyidagi 5 ta ustuvor yo‘nalishi 
belgilangan: 
1.
Davlat va jamiyat qurilishini takomillashtirish; 
2.
Qonun ustuvorligini ta’minlash va sud-huquq tizimini yanada isloh qilish; 
3.
Iqtisodiyotni yanada rivojlantirish va liberallashtirish; 
4.
Ijtimoiy sohani rivojlantirish; 
5.
Xavfsizlik, millatlararo totuvlik va diniy bag‘rikenglikni ta’minlash, chuqur 
o‘ylangan, o‘zaro manfaatli va amaliy ruhdagi tashqi siyosat yuritish. 
Mazkur yo‘nalishlarning har biri mamlakatdagi islohotlar va yangilanishlarni 
yanada chuqurlashtirishga oid aniq bo‘limlardan iborat. Harakatlar strategiyasini besh 
bosqichda amalga oshirish nazarda tutilgan bo‘lib, bunda yillarga beriladigan 
nomlarga muvofiq har yili uni amalga oshirish bo‘yicha Davlat dasturi tasdiqlandi. 
Davlat rahbarining 2017-yil 14-fevraldagi Farmoyishi bilan Harakatlar 
strategiyasini amalga oshirishga doir tashkiliy chora-tadbirlari belgilandi. Mazkur 
farmoyish asosida, Harakatlar strategiyasida nazarda tutilgan tadbirlarning ekspertlik 
va jamoatchilik muhokamasini samarali tashkil etish borasidagi sa’y- harakatlarni 

---

202 
birlashtirish, ularni mukammal amalga oshirish, fuqarolik jamiyati institutlarini, 
ekspertlar va olimlarni mamlakatimizni demokratlashtirish hamda modernizatsiya 
qilish jarayonlariga faol jalb etish maqsadida “Taraqqiyot strategiyasi” markazi 
tashkil etildi. 
Markaz - nodavlat-notijorat tashkiloti bo‘lib, Harakatlar strategiyasidagi 
islohotlarning mazmun-mohiyati, ahamiyati va natijalarini izchil muhokama qilish, 
davlat organlari va xalq o‘rtasidagi ochiq muloqotni ta’minlash, jamoatchilik 
nazoratini samarali tashkil etishda o‘ziga xos zamonaviy media-maydon vazifasini 
o‘taydi. 
“Taraqqiyot strategiyasi” markazi aql markazi sifatida qisqa vaqt ichida o‘zida 
Harakatlar strategiyasining 5 ta ustuvor yo‘nalishi bo‘yicha tajribali, tahlilchi va 
kuchli ekspertlarni jamlay oldi. 170 ga yaqin davlat organlari va tashkilotlari bilan 
aloqa o‘rnatgan markaz xorijiy tajribani o‘rganish bilan birga xalqaro aql markazlari 
bilan hamkorlik qiladi va tajriba almashadi. Xususan, 2019- yilda Markaz dunyodagi 
eng yaxshi yigirmatalik reytingidan mustahkam joy olgan Italiyadagi “European 
House - Ambrosetti”, 700 dan ortiq ekspertlarni o‘zida jamlagan Siyosiy, ijtimoiy va 
iqtisodiy tadqiqotlar institutlari hamda Fransiyadagi 46 yillik tajribaga ega va o‘z 
safida kuchli mutaxassislarni jamlagan Tahlil, prognozlash va strategiya Markazi 
(CAPS) kabi aql markazlari bilan o‘zaro hamkorlik memorandumlarini imzoladi. 
2020-yilning mart oyiga qadar ekspertlik muhokamalarida 60 dan ortiq qonun 
loyihalari o‘rganildi va tegishli taklif va tavsiyalar ishlab chiqildi. Qolaversa, 
2019-yilning o‘zida markaz jamoasi tomonidan 100 dan ortiq tahliliy va mualliflik 
maqolalari chop etildi hamda shuncha miqdorda OAV orqali lavha, ko‘rsatuv, 
intervyu va suhbatlar keng omma e’tiboriga xavola etildi. 2020-yilda “Harakatlar 
Strategiyasi bilan 3 yil: kutilgan natijalar, yuqori samaradorlik va yuksak marralar” 
nomli risola ham chop etildi.