- o ’lganJarga bag’ishlab duo o ’qish, aziz avliyolarga sig’inish, ular
sharafiga bag’ishlab bayramlar o ’tkazish, muqaddas murdalarga va
ikonalarga (ikona yunoncha so’z bo ’lib, uning m a’nosi tasvir, obraz,
g ’ayritabiiy mavjudodlaming rasmlari, relefli tasvirlari bo ’lib, ular
katolitsizm va pravoslavieda sig’inish predmetlari hisoblanadi) topinish
bekor qilinadi;
- ibodat
uylaridan ortiqcha hashamlar, mehroblar, ikonalar,
haykallar, qo’ng’iroqlar olib tashlanib, oddiy holga keltirildi;
- monastirlar va monaxlar jamoasi ham barham toptirilgan;
- ibodat nihoyatda soddalashtirildi, v a’z aytish, duo o ’qish,
psalomlarni (yunoncha pasaltir tarkibini tashkil etuvchi diniy qasidalar,
ashulalar, xudoga hamdu sanolar o ’qish, iltijo, arz-dod (zorlanish),
qarg’ash kabilarni ona tilida o ’qish va kuylash joriy qilindi;
- Bibliya
birdan-bir manba deb qaralib, muqaddas rivoyatlar rad
qilindi. Bibliya milliy tillarga tarjima qilindi, uni o ’rganish va sharhlash
«gunoh» hisoblanmaydi.
Bu o ’ziga xos xususiyatlar burjuaziya demokratiyasining yangi
diniy yo’nalishga nisbatan tadbiq etish asosida paydo bo’lgan.
Protestantsizm ichki yo’nalishlarida: Lyuteranlik, tsving-lichilik,
kalvinizm, anglikanchilik, mennochilik,
anabap-tizm, unitarizm kabi
mazhablar mavjud. Bu mazhablar XVI-XV1II asrlarda paydo bo’lgan
edi.
Sekta lotincha-“ajralgan”, “uzilgan”, “mazhab” degan m a’noni
bildiradi. Xristianlikda barcha yo’nalishlarda ham firqalar bor. Ayrim
sektalar mustaqil diniy oqimga aylanib ketgan. Xristianlikning o ’zi
dastlab yahudiy dinidagi sekta bo’lganligi boshda aytib o ’tilgan edi.
Rasmiy hukmron din sektaga mansub ruhoniylami bid’atchilar, ular
shaytonning yo’liga kirib ketganlar, deb qoralaydilar, O ’tmishda
sektantlik harakatlari
yangi diniy aqidalar, marosimlar, bayramlar,
rivoyatlar, ayrim diniy peshvolar, alviyolar ta’limotiga amal qilish,
ijtimoiy-siyosiy
sinfiy-tabaqaviy manfaatlar, rasmiy dindan norozilik
oqibatlarida va boshqa sabablarga ko ’ra kelib chiqqan va rivojlangan.
Biroq sektantlik juda xilma-xil b o ’lib, uning ichki ziddiyatlari
ko ’p. Agar sektalaming aksar ko’pchiligi diniy yangi tarixiy sharoitga
68
moslashtirish asosida paydo bo’lgan bo’Isa, shunday sektaiar ham borki,
ular eski
dinni avvalgi holida, hech qanday o ’zgarishsiz saqlab qolishga
intiladilar.
Dostları ilə paylaş: