Dilorom qosimova menejment nazariyasi


Menejmentda klassik yoki ma’muriy maktab (1920—1950)



Yüklə 8,03 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə19/230
tarix06.10.2023
ölçüsü8,03 Mb.
#152767
1   ...   15   16   17   18   19   20   21   22   ...   230
Menejment nazariyasi. Qosimova D.S

Menejmentda klassik yoki ma’muriy maktab (1920—1950).
Ilmiy boshqaruv to'g'risida yozgan mualliflar o'z tadqiqotlarini asosan 
ishlab chiqarish m e n e jm e n tig a b ag'ishlaganlar. Ular m e n e jm e n t 
bo'yicha past darajada samaradorlikni oshirish ustida ishlashgan. 
M a ’muriy m a k tab n in g vujudga kelishi bilan m utaxassislar tashki­
lot boshqaruvini u m u m a n m ukam m allashtirish uchun m u n ta z a m
ravishda yondashuvlar ishlab chiqa boshlaganlar.
Teylor va Gilbret o'z faoliyatlarini oddiy ishchidan boshlagan 
va bu, shubhasiz, ularning tashkilot bilan m enejm ent to'g'risidagi 
t a s a w u r l a r i g a t a ’sir e t g a n edi. Ulardan farqli ravishda, ko'proq 
klassik m aktab kabi tanish bo'lgan m a ’muriy m enejm ent maktabi-
30


ning mualliflari katta biznesda m en ejm entning oliy bo‘g ‘ini rahbar- 
lari sifatida bevosita ish tajribasiga ega edilar. Ismi shu maktabning 
vujudga kelishi bilan bogliq b o ‘lgan va ba’zan m enejm entning ota- 
si deb atashadigan Anri Fayol k o ‘mir qazib oluvchi k atta fransuz 
kompaniyasiga rahbarlik qilgan.
Urvik Angliyada m en ejm en t masalalari bo’yicha m aslahatchi 
bo'lgan. A.K. Reyli bilan birgalikda ilmiy ishlarni yozgan Jeym s D. 
M uni Alfred P. Sloun boshchiligida «Jeneral M otors» kompani- 
yasida ishlagan. Ilmiy m enejm ent nazariyasini yaratuvchilar kabi 
klassik m aktabning tarafdorlari ham m enejm en tn in g ijtimoiy jihat- 
lari to‘g ‘risida unchalik tashvishlanmaganlar. Bundan tashqari, ularning 
ishlari ilmiy uslubiyotga asoslanm agan holda m a ’lum darajada shax- 
siy kuzatishlardan kelib chiqadi. «Klassiklar» tashkilotlarga porloq 
kelajak nuqtai nazaridan qarashga harakat qilardilar, shuningdek
ular tashkilotlarning umumiy tavsiflarini va qonuniyliklarini aniqlash- 
ga urinar edilar. Klassik m aktabning maqsadi m enejm entning uni­
versal tamoyillarini ishlab chiqishga, shu bilan birga, bu tamoyilar- 
ga amal qilish tashkilotni shubhasiz muvaffaqiyatga olib keladi de- 
gan g'oyaga asoslangan edi.
Bu tamoyillar ikkita asosiy jihatlarga to'xtalib o‘tadi. Ularning 
biri tashkilot boshqaruvining oqilona tizimini ishlab chiqish edi. 
B iznesning asosiy tamoyillarini aniqlab, nazariyotchi «klassiklar» 
tashkilotni bo'linmalar va ishchi guruhlarga bo'lishning en g yaxshi 
usulini topishlariga ishonch hosil qilganlar. Bu funksiyalar a n ’anaviy 
bo'lib, moliya, ishlab chiqarish va m a rk e tin g hisoblanar edi. Bu 
bilan m en ejm entning asosiy funksiyalarini aniqlash ham chambar- 
chas bog'liqdir. Fayolning menejment nazariyasiga qo‘shgan asosiy 
hissasi - u m enejm entni universal protsess kabi ko‘rib chiqdi, bu 
protsess rivojlantirish va tashkil qilish kabi bir nechta bir-biri bi­
lan bog‘langan funksiyalardan iborat edi.
Klassik tam o y illa rn in g ikkinchi kateg o riy asi tash k ilo t tuzil- 
m asining shakllanishiga va ishchilarni boshqarishga tegishli bo'lgan. 
B unga misol bo'lib yakkaboshchilik tamoyili xizm at qilishi mumkin, 
sh u n g a muvofiq inson faqatgina bitta boshliq tom onidan buyruq 
olishi va faqatgina unga buysunishi kerak. Misolda Anri Fayolning 
m enejm ent bo'yicha 14 ta tamoyillarining qisqacha bayoni keltiril-
31


gan, ulardan ko'plari, Fayol ularni birinchi bor t a ’riflab bergan payt- 
dan beri sodir bo'lgan o'z garishlarga qaram ay, hozirgacha foyda- 
lidir.

Yüklə 8,03 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   15   16   17   18   19   20   21   22   ...   230




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin