78
portretlarni inson tanasini bir xil ranglarda ishlash kerak emasligini bilib oldingiz,
hamda yoritilish sharoiti va holatlariga qarab har doim sinchiklab o‘rganish va
tahlil qilishga majbur qiladi. Chizishning bunday usullari nozik rang ko‘lamlari
o‘zgarishini idrok etish, ko‘zni mashq qildirish imkonini beradi, kelgusi mustaqil
ijodiy faoliyatda ta’limning boshlang‘ich bosqichlarida chizishni to‘g‘ri o‘rganish,
tushunishga
yordam beradi
Portret ishlash
Natura qo‘yilmasi old tomonidan yoritilganda bir necha soyalar guruhi hosil
qilinganda yuz va bosh ko‘rinishining umumiy rang xususiyatlarini aniq ifodalashi
zarur. Yorug‘lik boshga to‘g‘ri tushib turganda orqa fonga qora bo‘lmasada, lekin fon
natura bilan faqat tus jihatdan emas, balki, o‘zaro rang munosabatlarini boyitadigan
rang kontrastligini hosil qilishga yordam beruvchi nisbatan to‘q fon talab talab
49-rasm. J.Hunsung - portret (akvarel)
79
etiladi.
Boshlovchilar uchun bu rangtasvir mashg‘uloti bir necha marotaba o‘tkaziladi,
chunki bunday mashg‘ulotlar etarli darajada murakkab hisoblanadi.
Bunda
boshlovchi rassom ko‘p martalab qaytadan ishlashga majbur bo‘ladi.
Chizishni o‘rganish, rangtasvirda to‘g‘ri ishlash malakasi va ijodiy mahoratini
oshirishni xohlaganlar inson yuzi va boshi portretini chizishning aniq tizimini ishlab
chiqishi kerak bo‘ladi. Inson boshi portreti rangtasvirini bajarishni o‘zaro uzviylikda
bir-birini to‘ldirib boradigan uch bosqichga bo‘lib ishlashni tavsiya etamiz.
Birinchi bosqich: boshning dastlabki shaklini belgilash va rangli podmalyovka
berish.
Ikkinchi bosqich: portretning mayda bo‘laklari, uning shakl va rang
xususiyatlarini o‘rganish.
Uchinchi bosqich: umumlashtirish va tahlil qilish, portretdagi umumiy rang
uyg‘unligi va badiiy jozibadorlikka erishish.
Portretni bunday ishlash bosqichlari rassomga o‘z
ishini boshlanishidan
tugallanganigacha nisbatan ongli ravishda bajarish imkonini beradi va ko‘plab
keraksiz narsalardan, tinimsiz qayta ishlashdan saqlaydi.
Bu odatda portretda
keraksiz bo‘yoqlar chaplanishiga olib keladi bu esa xiralashib qorayishiga sabab
bo‘ladi.
Natura qo‘yilmasi bajarilgandan so‘ng, rassom rangtasvirning birinchi
bosqichini boshlashga kirishadi bunda. Bunda avvalo qog‘ozda yaxshilab portret
konstruktiv modelini qurib olgandan keyingina bo‘yoqlarda ishlashga o‘tilishini
yoddan chiqarmaslik kerak. Bu holat hamma uchun ayondek ko‘rinadi va ko‘pchilik
buni eslatib o‘tish shart emas deb o‘ylashi mumkin.
Lekin rangtasvirda ishlash
amaliyoti shuni ko‘rsatadiki, ko‘pgina holatlarda talabalar bunga rioya qilmasliklarini
ko‘rsatadi. Boshlovchi rassomlar konstruktiv qurishga ko‘p vaqtlarini sarflashni
xohlamaydilar. Bu esa ba’zida ajoyib ranglarda boshlangan portret, alohida joylari
qiziqarli va rangdor ko‘rinishlarda bo‘lib keyinchalik esa shakldagi ko‘plab sezilarli
xatolar ko‘zga tashlanib qoladi va ishni achinarli ahvolga solib qo‘yadi.
Keyingi bosqichlarda quruq bo‘yoqlarda alohida
qismlardagi xatolarni
80
to‘g‘irlashga harakat qilishadi, bu esa ishning boshlanishidagi o‘zining jozibadorligi
va yorqinligini yo‘qotib shakli bo‘yicha maydalanib ketgan ezilib ketgan ishga
aylanib qoladi. Buning oqibatida ishlash zerikarli bo‘lib qoladi,
model qiziqarli
emasdek tuyuladi, o‘z qobiliyatlariga nisbatan shubha tug‘iladi,
ishni tezroq
Dostları ilə paylaş: