85
barcha qismlar diqqat bilan mehr berib ishlanganligini ko‘rib turibmiz. Lekin 5-6
metr uzoqlikdan qaraganda esa portretning rang jihatdan sayyoz va jozibadorlikning
yo‘qligini sezish mumkin. Bo‘yoqlar u darajada jarangdor emas, ranglar uyg‘unligi
ko‘ngildagidek emas. Barcha mayda bo‘laklarga e’tibor bilan ishlov berilganligiga
qaramay portretda hajm va uch o‘lchamlilik ko‘ngildagidek emasligi ko‘zga
tashlanmoqda, buning ustiga
yuz qismi qirqib ishlangan, ko‘z soqqasi aniq
joylashtirilmagan, bir tomondagi jag‘ ikkinchi tomonga
nisbatan pastga osilib
tushib qolgan, labham bir tomonga tortib ketganligini ko‘ramiz. Hafsalangiz pir
bo‘lib kichik mo‘yqalamni olb xatoliklarni to‘g‘irlashga kirishib, mayda bo‘laklarni
ishlashga o‘tasiz, ammo bu bilan portretni ko‘ngildagidek to‘g‘irlab bo‘lmaydi.
Bu holatda ishlash kayfiyatingizni buzadi. Sizda tushkunlik holati bor.
Buning barchasi etarli darajada olib borilgan rangtasvir mashg‘uloti jarayonida
mayda bo‘laklarga ishlashga berilib, yaxlit ko‘rishga e’tibor bermagansiz. Mayda
bo‘laklar sizni yaxlit idrok etishdan chalg‘itdi.
Rangtasvir mashg‘ulotining oxirgi bosqichi.
Bu bosqichning maqsadi
maydalanib ketgan bo‘laklarni umumlashtirib, portretning konstruktiv qurilishini
yangitdan qarab, umumiy ko‘rinishni tahlil qilib chiqishdan iborat.umumlashtirib,
yaxlit rangtasvir echimini topishda rassom o‘zida katta ichki zo‘riqishni his qiladi.
Bunday paytlarda barcha diqqatni yaxlitlik va badiiy echimni topish maqsadida
maydalab ishlangan bo‘laklarni qaytadan ko‘rib chiqiladi. Bunday yoqimsiz
mashg‘ulotni o‘tmishdagi barcha mashhur portretchi
rassomlar ham bir necha
marotabalab boshidan kechirgan.
V.A. Serovning xotira daftaridan bizga ma’lumki, modelni sinchiklab o‘rganish
va katta yutuqlarga erishgan buyuk rassom, oltmish
va undan ortiq seanslarda
ishlab tayyor bo‘lgan portretlaridan hafsalasi pir bo‘lib, yoqmagan ishini achinmay
mastixinda qirib tashlagan, o‘zida yana iroda va kuch topib 2-3 seansda qaytadan
ishlab tugatganligining guvohi bo‘lamiz. Mana shu oxirgi seanslarda kompozisiyani
yaxlitlashtirib, umumlashtirib, yuqori darajadagi san’at asari holiga keltirgan.
Rangtasvir mashg‘ulotlarida boshlovchi rassomlar diqqatini naturaning o‘ziga
xos xususiyatlari va holatiga e’tibor qaratishini ta’kidlaymiz.
86
Agar inson portretini qo‘li bilan ishlaganda, albatta qo‘l ko‘rinishiga ham katta
e’tibor qaratib sinchiklab ishlanishi zarur. Chunki inson qo‘li uning yuziga nisbatan
ko‘proq ma’lumotlarni berishi mumkin. Qo‘lning aynan ushbu insonga xos bo‘lgan
harakatlari
va holati hayotiy va ishonarli, muhitga mos bo‘lishi zarur.
Portret chizish jarayonida qiyofachining ko‘zlariga asosiy diqqatingizni
qarating, ko‘z qarashi orqali inson ichki dunyosiga kirib borishga harakat qiling.
Chunki, ko‘z – bu qalb ko‘zi deb bekorga aytilmagan. Shuning uchun insonning ichki
dunyosini ifodalash uchun ko‘z xususiyati, qarashiga diqqat qiling, uni sinchiklab
qarab ishlashdan uyalmang. Bu uni butun kipriklarini, ko‘z qorachig‘idagi har bir
chiziqni, shu’lani sanab chizish degani emas. Lekin ko‘z qarashlari jonli bo‘lib,
uning ichki hissiyotini ko‘rsatib beradigan darajada e’tibor bilan aniq ifodalang.
Dostları ilə paylaş: