O‘zbekiston respublikasi oliy ta’lim, fan va innovatsiyalar vazirligi chirchiq dаvlаt pedаgogikа universite ti



Yüklə 7,7 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə6/36
tarix07.10.2023
ölçüsü7,7 Mb.
#152868
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   36
u sh ismatov-rangtasvir-oquv-qollanma

5-rasm
ishlanadi. Ranglarni ishlatishda, uning to‘q-ochligi, rang tuslarining qanday 
topilganini doimo tekshirib, bilib turish uchun bir bo‘lak qog‘ozga tayyorlangan 
aralashmani surtib aniqlab, so‘ng qo‘llansa maqsadga muvofiq bo‘ladi. 
Guash bo‘yog‘ida juda ko‘p o‘tmish rassomlari ham asarlar yaratganliklari 
ma’lum. Ularning bir-biridan ajoyib natyurmort, manzara, teatr bezaklari, portret, 
plakatlari jahon tasviriy san’ati xazinasidan o‘rin olgan. Ammo shunisi borki, bu 
nozik, saqlanishi ancha qiyin bo‘lgan ishlarning ayrimlari, ayniqsa quyuq qilib 
ishlanganlarining bo‘yoqlari o‘chib, to‘kilib ta’mir talab bo‘lib qolganligi sir emas. 
Guash bo‘yog‘ida tasvirlarni bajarganda iloji boricha har bir rang tusi uchun alohida-
alohida mo‘yqalam tutgan ma’qul. Shunda ranglarni tiniq va toza, jozibali chiqishiga 
erishiladi. Guash bo‘yog‘ida ranglavha va ayniqsa portretlar, hamda odam tana 
qismlarini tasvirlash, nozik rang tovlanishlarini berish qiyin ishdir. Buning uchun 
ancha muncha mahorat, bilim, tajriba kerak bo‘ladi. Tasvir ishlashning yo‘l-yo‘rig‘i, 
usullarini puxta egallash esa ko‘p amaliy mashg‘ulotlarni talab etadigan jarayondir.
9
Katta-katta mahobatli asarlarning xomaki nusxalari hamda kompozitsiya 
loyihalarini, bayram munosabati bilan tayyorlanadigan suratlarni ham guashda 
bajarish qulaydir. U bilan keng qamrovli, mahobatli tasvirlar tez ishlanadi.
Ko‘mir 
Barcha chizilgan materiallar orasida eng yoqimli va ifodali materialdir. Bu 
rasmdagi asosiy tonal munosabatlarni tezda o‘rnatishga imkon beradi. Ko‘mir 
qalamlari grafit kabi qattiqlikning bir necha navlariga kiradi. Yumshoq ko‘mir 
ko‘pincha katta, ifodali chizmalarda massalarni yaratish uchun juda yaxshi; 
holbuki H va HB kabi qattiq siqilgan ko‘mir yoki uglerod qalamlari kichikroq 

Shuhratovich, I. U. (2020). Technologies of working on graphic materials in fine arts 
classes (on the example of working still life in the pen. European Journal of Research and 
Reflection in Educational Sciences, 8 (4), Part II, 41-45.


20
miqyosda ishlashga ko‘proq mos keladi (6-rasm).
Uzoq va o‘tkir nuqtalarni keskinlashtirish 
oson bo‘lgan qattiq ko‘mir qalamlari qo‘lingizning 
holatini o‘zgartirib, qalin va ingichka chiziqlarni 
tezda hosil qilish uchun ishlatilishi mumkin. 
Keng va chiziqli ohanglarni ham bajarish mumkin. 
Qalamni yon tomonga bosib foydalanilsa asta-sekin keng 
ko‘lamli massaga ohang hosil qilib, ko‘mir milining uzun 
qismini varaqlashingiz mumkin. Ko‘mir tayoqchalari 
xomaki tasvirlar chizishda ko‘proq ishlatiladi. Ko‘mir 
tayoqchalarini uy sharoitida ham tayyorlasa bo‘ladi. 
Misol uchun: ko‘mir tayoqchalarini tayyorlashning oddiy 
usulini o‘rganamiz. Buning uchun uzum tokini yoki atir 
gul novdasini qizarib yaxshi pishgan novdasidan 5-10 
ta bo‘lakchalaridan, bo‘yiga 10-12 santimetr, eniga 
8-9 millimetr bo‘lganlarini tanlab olamiz. Biron bir 
mahsulotlardan bo‘shagan temir (banka)ni olib yaxshilab 
ichini tozalab, quritib qo‘yamiz. Bu idish ichiga 
tok novdalarini tik holatda joylab qum bilan idishni 
to‘lg‘izamiz. Og‘zini qalinroq qilib loy bilan suvab 
qo‘yamiz, ammo shu narsani esdan chiqarmasligimiz 
6-rasm


21
kerakki, loy bilan suvaganda og‘zidan kichikroq bir 
teshikcha qoldirishimiz shart. Keyin tandirda yoki 
o‘choqda olovga qo‘yib qizdiramiz. Cho‘g‘ga bo‘yi 
barobar ko‘mib qo‘ysak ham bo‘ladi. Temir idishning 
qizishi tufayli biz qoldirgan teshikchadan ko‘kish 
olovsimon tutun chiqa boshlaydi. Ko‘kish olovsimon 
tutun tugashi bilan idishni olovdan (cho‘g‘dan) 
olish kerak, chunki ko‘mir qalamcha tayyor bo‘ladi. 
Tayyorlangan qalamchalar bilan qog‘oz yuzalariga 
tasvirlar ishlashimiz mumkin. Ishlangan tasvirimiz 
uchib ketmasligi uchun ozgina shakarni eritib qog‘ozga 
tasvir ustiga engil puflanadi, natijada chizilgan rasmlar 
uchib ketmaydi. Shu narsani unutmanki, uzum tokining 
qalamchalari bir-biriga juda zich holda joylashishi kerak. 

Yüklə 7,7 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   36




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin