Lim vazirligi samarqand davlat universiteti b. Sh. Safarov, I. I. Ayubov

страховой рынок
/
Insurance market
) – bu 
sug‘urta holatlari ro‘y berganda jismoniy va huquqiy shaxslarni mulkiy 
mafaatlarini sug‘urtalanuvchilarning pul mablag‘lari hisobidan himoya 
qilishda aks etuvchi sug‘urta xizmatlari oldi-sotdisi bo‘yicha iqtisodiy 
munosabatlar yig‘indisi. 
Sug‘urtalanuvchi – 
o‘z manfaatlaridan kelib chiqib sug‘urta 
himoyasi bo‘yicha xizmatlarni sotib oluvchilar, sug‘urtadan manfaatdor 
bo‘lgan va sug‘urtalovchi bilan qonun yoki shartnoma asosida 
munosabatga kiruvchi yuridik va jismoniy shaxslar. 
Sug‘urtalovchi (страховшик/The insurer) – 
sug‘urta qiluvchi 
tashkilot, sug‘urta xizmatlarini ishlab chiqaruvchi va sotuvchilar, sug‘ 

---

499 
urta fondini tashkil qilish, sarflash va sug‘ urta operatsiyalarini o‘tkazish 
uchun davlat lisenziyasiga ega bo‘lgan yuridik shaxslar. 
Tartibga soluvchi daromadlar (регулируемые доходы/ 
Adjustable incomes)
– bu yuqori byudjet lardan quyi byudjet ga, 
ularning daromad va xarajatlarini boshqarib turish (balanslashtirish) 
maqsadida beriladigan pul mablag‘lari majmuasi. 
Tezkor boshqarish (оперативное управления/Operative 
managements) 
– mavjud moliyaviy holatni tezkor (operativ) tahlil qilish 
asosida moliyaviy resurslarni qayta taqsimlash yordamida minimal 
xarajat qilib maksimal samaraga erishishga qaratilgan chora-tadbirlar 
yig‘indisi. 
Tekshirish (проверка/Checking) – 
hisobot, balans va xarajat 
hujjatlari asosida korxona moliyaviy-xo‘jalik faoliyatining alohida 
masalalariga baho berish, moliya intizomining buzilgan nuqsonlarini 
aniqlash, mavjud muammolarni bartaraf etish va salbiy holatlarni 
takrorlanmasligi uchun chora-tadbirlar ishlab chiqilishini ko‘zda tutuvchi 
nazorat usuli.