Mavzu menejment texnologiyasi

Inson tirik jon sifatida ovqat eyish, uxlash, dam olib 
o‘z kuchini tiklash, o‘zini issiq-sovuqdan asrash 
ehtiyojlariga ega. Mazkur ehtiyojlar moddiy shaklda-
kiyim-kechak, oziq-ovqat, turar joy va boshqalar 
shaklida ifoda etiladi.
Insonning moddiy ehtiyojlari bilan birga sotsial-ijtimoiy 
ehtiyojlari ham borki, bularga bilim olish, madaniy 
saviyani oshirish, malaka, mahoratga ega bo‘lish va 
sog‘lom hayot kechirib, uzoq umr ko‘rish kiradi. Aytilgan 
ehtiyojlar moddiy shaklga ega bo‘lmagan har xil 
xizmatlar ko‘rsatish orqali qondiriladi. Umuman:
Ehtiyoj odamlarni harakatga intiltiruvchi, qo‘zg‘atuvchi 
motivdir.
Ehtiyoj qat’iyan tabaqalashgan bo‘ladi. Ya’ni u 
kishilarning odati, didi va ruhiyatiga, yoshi va jinsiga,
oilaviy ahvoli va millatiga, mehnat va yashash 
sharoitlariga ham bog‘liq.

---

Ehtiyojlar va ularning turlari
O‘rniga qarab
1. Birlamchi (quyi) ehtiyojlar
fiziologik ehtiyojlar, ya’ni: oziq-ovqat kiyim-kechak 
uy-
joylarga bo‘lgan ehtiyojlar*xavsizlikka va sotsial himoyaga bo‘lgan ehtiyojlar
2. Yuqori darajadagi ehtiyojlar:
sotsial ehtiyojlar, ya’ni: hurmatga muhabbatga 
e’tiqodga va hokazolarga bo‘lgan ehtiyojlarma’rifat va ma’naviyatga bo‘lgan
ehtiyojlar o‘zlikni anglashga bo‘lgan ehtiyojlar.
Tabaqalanishiga qarabmillatitarixigeografik joylanishijinsi va yoshisotsial mavqei
bo‘yicha ehtiyojlar.
Tarixiyligiga qarabo‘tkinchihozirigibo‘lg‘usi ehtiyojlar.Qoniqish va darajasiga 
qarabto‘la qoniqtirganqisman qoniqtirganumuman qoniqtirmagan ehtiyojlar.
Tarqalish darajasiga qarabgeografik: umumiy, regionalsotsial: daromad bo‘yicha
tabaqalanish: umumiy, sotsial guruh.
Paydo bo‘lishiga qarabasosiyikkilamchi*egri, bilvosita ehtiyojlar.
Q
aytalanishiga qarabbir martalik bo‘lganvaqt-vaqti bilan, davriy, takrorlanib 
turadigan
doimiy bo‘lgan ehtiyojlar.
Q
o‘llanilishiga qarabfaqat bir sohabir necha sohabarcha sohaga zarur bo‘lgan 
ehtiyojlar.Jamiyatning munosabatiga qarabsalbiyneytral, turg‘unijobiy 
ehtiyojlar.Iste’mol qilish usuliga qarabyakkaguruhijtimoiy iste’molga mo‘ljallangan 
ehtiyojlarYoshi va daromad darajasiga qarab
elastikligi bo‘sh bo‘lgan 
ehtiyojlarelastikligi yuqori bo‘lgan ehtiyojlar (yuqori darajadagi ehtiyojlar)Alohida shaxs
va jamiyat nuqtai nazaridan ehtiyojlarni quyidagicha guruhlash mumkin.

---

Jahon amaliyotida motivatsiya 
vositasida unumli mehnatga 
chorlashning turli nazariyalari
mavjud. Bular jumlasiga:
”X”(iks) va “U”(igrek) nazariyasi
kutish nazariyasi
boisiy(gigienik) tozalanish 
nazariyasi
adolatlilik (haqqoniylik) 
nazariyasi
ehtiyojlar ustunligi nazariyasi.

---

Motivatsiya-
bu faqat mukofotlarni tarqatish emas. O`z xizmat vazifalarini bajara olmagan ¸ki mehnat intizomini 
buzgan xodimlarni adolatli jazolash ham ularni o‘z faoliyatlarini yaxshilashga undaydi.
Qo‘yida nemis olimlari V. Zigert va L. Langlarning mehnatni tashkil qilish va uni motivlashtirish bo‘yicha 
takliflarini keltiramiz:
har bir harakat, ayniqsa mazkur harakatni bajarilishini talab qiluvchining harakati obdon o‘ylangan bo‘lishi kerak;
kishilar mehnatidan zavq olishi kerak, ishi uchun javob berishi lozim, natija uchun birga kurashi darkor;
har bir kishi o‘z ish joyida o‘zini nimaga qodir ekanligini ko‘rsatgisi keladi;
kishilarning o‘z ishlarini takomillashtirish to‘g‘risidagi fikrlarini bilish lozim;
kishilarni o‘zligini anglashga imkon berish kerak;
maqsadga erishishga o‘z daxldorliligini his etgan xodim yanada ko‘proq kuch bilan ishlashga, o‘zini ko‘rsatishga 
harakat qiladi;
yaxshi ishlaydigan kishilar ham moddiy ham ma’naviy tomondan tan olinishiga haqlidirlar;
har bir xodimga barcha axborotlarga kira olish huquqi bo‘lishi kerak, buning ustiga tez bo‘lishi muhimdir;
xodimlarning ish faoliyati yo‘nalishini o‘zgartirish to‘g‘risidagi qaror ularning ishtrokida, ularning tajribasi, bilimiga 
asoslangan holda qabul qilinishi kerak;
o‘z o‘zini nazorat bo‘lishi kerak;
ish jara¸nida xodimlar yangi bilimlarni ola olishi lozim; 
xodimlardan suvini siqib chiqarish emas, balki ularning tashabbuslarini qo‘llab quvvatlash darkor;
xodimlar o‘z mehnatlarining sifati to‘g‘risida axborotga ega bo‘lishlari lozim;
har bir xodim o‘z o‘ziga imkoniyat boricha xo‘jayin, boshliq bo‘lishi kerak:
har bir kishi muvaffaqiyatga intiladi.
Motivlashtirish nazariyasiga asoslanib uning turli modellari ishlab chiqilgan va amali¸tda qo‘llanib 
kelinmoqda. 
Ularning asosiylari qo‘yidagilardir: 
oqilona (ratsional) model;
insoniy munosabatlarni motivlashtirish modeli;
kompleks motivlashtirish modeli.

---

Motivlashtirish strategiyasini tanlashda uchta yondoshuv 
mavjud: