‘z b e k I s t n r e s p u b L ik a s I oliy va ‘rta m a X s u s ta’l im vazirligi

6.9-rasm.
Qisqa tutashtirgichning u lash
(a)
va b o ' l g i c h n i n g u z is h
(b)
vaqtlarini o ‘lch ash s x e m a l a r i :
1 
— sinalayotgan ap p a ra tn in g k o n ta k tla r i; 
2
— c l c k t r o s e k u n d o m e r ;
3
— clektrosekundomerning c lu ilg 'a m i; 
4
— o ' r n a t i l g a n rczistorlar.
uchun uzilishda harakatlanish vaqtlari o M c h a n a d i. O M c h a n g a n vaqt 
6.5-jadvalda keltirilgan q iy m a tla rd a n ± 1 0 % d a n k a t t a miqdorga 
og‘ishi mumkin emas.
6.5-jadval
BoMgichlar va qisqa tutash tirg ic h larn in g k o n t a k t la r i n i 
chcgaraviy h a ra k a tla n ish vaqti
Nominal
kuchlanish,
kV
Impulsning b e rilis h id a n q u y i d a g i l a h z a g a c h a b o ' l g a n vaqt, s
boMgich k o n ta k tla rin in g
ajralishigacha
q i s q a t u t a s h t i r g i c h k o n t a k t ­
lari n i n g u l a n i s h i g a c h a
35
0,4
0 .5
110
0.4
0 .7
220
0,5
1,0
110 kV va undan yuqori k u c h la n is h li a j r a t k i c h va boMgichlarda, 
shuningdek, 1000 A va u n d a n y u q o r i t o k k a m o M ja lla n g a n har 
qanday kuchlanishli ajratkichlarda k o n t a k t l a r n i n g o ‘z g a r m a s tokka 
qarshiligi o ‘lchanadi. Q a rsh ilik 6 . 6 - j a d v a l d a k e l t i r i l g a n q iy m a t- 
larda 1,5 baravardan katta m iq d o rg a o rtish i m u m k i n e m a s .
6.6-jadval
Ajratkichlarning kontaktlarini o ‘zgarmas tokka qarshiligining ch e g ara v iy qiyinatlari
Ajratkich
Nominal 
kuchlanish, kV
N o m i n a l
t o k i , A
K o n t a k t l a r n i n g chegaraviy 
q a r s h i l i g i , mk£2
P O H 3
500
2000
2 0 0
PJIH
3 5 - 2 2 0
600
2 2 0
Qolgan
6 - 5 0 0
600
175
tiplari
1000
120
2000
5 0
92

---

T o rtm alarn in g organik materiallardan yasalgan yo ‘naltirgich- 
lari izolatsiyasining qarshiliklarini o ‘lchash 2500 V Ii m eg o m - 
m ctr yordam ida amalga oshiriladi. Izolatsiyaning qarshiligi quyi- 
dagi qiym atlardan past b o ‘lmasligi shart:
N o m in a l kuchlanish, kV 
3— 10 
15—20
Izolatsiyaning qarshiligi, M Q 
1500 
3000
K o ‘p elem entli shtirli izolatorlarning izolatsiyasi 2500 V li 
m eg o m m etr yordam ida 1 m inut davomida o'lchanadi. Izolator- 
ning har bir elem enti qirshiligining qiymati 300 M Q dan kichik 
boMmasligi shart.
Ajratkichlar, b o ‘lgichlar va qisqa tutashtirgichlarda elektr yurit- 
m alarn in g ishlashini tekshirish ularni 3—5 marta ulab-uzish o r­
qali amalga oshiriladi.
N A Z O R A T S A V O L L A R I
1. T a q s i m l o v c h i q u r ilm a la r n i t a ’m ir la s h n in g davriyligi q a n d a y ? T a ’m i r
o r a s i d a g i d a v r n i u z a y tiris h q a n d a y a m a l g a o s h ir ila d i?
2. K o n t a k t l a r n i n g h o l a t l a r i n i te k s h i r i s h u s lu b in i t u s h u n t i r i n g .
3. M o y l i u z g i c h l a r n i t a ’m i r l a s h d a b a j a r i l u v c h i i s h l a r m a j m u y i
n i m a l a r d a n i b o r a t va u l a r n i b a ja rish ta rtib i q a n d a y ?
4. H a v o l i u z g i c h l a r n i t a ’m i r l a s h d a b a j a r i l u v c h i i s h l a r m a j m u y i
n i m a l a r d a n ib o r a t va u l a r n i b a ja rish ta rtib i q a n d a y ?
5. A j r a t k i c h l a r , b o ‘lg ic h la r va q is q a t u t a s h t i r g i c h l a r n i t a ’m i r l a s h d a
b a j a r i l u v c h i i s h l a r m a j m u y i n i m a l a r d a n ib o r a t va u l a r n i b a ja r is h
t a r t i b i q a n d a y ?
93

---

7. 
KUCH T R A N S F O R M A T O R L A R I VA 
A V TO TRA N SFO RM A TO RLA R IN I I S H L A T I S H
7.1. Umumiy m a’Ium otlar