B. N. Oripov tasviriy san’at va uni 0 ‘qitish metodikasi

1. 
Monumental rangtasvir 
— arxitektura, m e’morchilik bilan 
bog‘langan holda, jamiyat hayotidan olingan voqealarni ifodalab, 
umumtarbiyaviy vazifani bajaradi. Bunday asarlar asosan umumiy 
xarakterda b o ‘lib, uzoqdan ko‘rinishga moslashtirib ishlanadi. Shu 
boisdan ular bino devorlariga yoki biron sathga devoriy rasmlar 
bo‘yoqlar bilan rangli toshlar, sopol, shisha, oyna kabi materiallar 
vositasida ishlanadi. Shuningdek, m onum ental rangtasvir ishlari 
haykaltaroshlik kompozitsiyalari bilan ham yaratiladi. Bu esa 
ishlanadigan haykalning ulug‘vorligini, go‘zalligini oshiradi. M onu­
m ental rangtasvir hozirgi kunda san’at saroylari, ,vokzallar va 
metro bekatlarini bezatishda qo ‘llanilmoqda. 
-- - 
'
2 — B.N.Oripov

---

2. Dastgohli rangtasvir 
— maxsus tayyorlangan ramkaga 
tortilgan mato (xolost) yuzasiga bo‘yoqlar yordamida ifoda etilgan 
san’at asaridir. Bu asarlar maxsus dastgoh yoki 
molbert
deb atalgan 
qurilm ada ishlanadi, shu boisdan bunday asarlarni 
dastgohli
asarlar,
ya’ni dastgohli rangtasvir deyiladi.
3. Dekorativ rangtasvir 
— asosan, bezatish vositasi sifatida 
m e’morlik va amaliy san’at bilan bog‘liq holda ishlanadi. Bu san’at, 
asosan, bezak san ’ati b o ‘lib, undagi tasvirlar h am k o ‘pro q
dekorativlashtirilgan holatda ifodalanadi. Bu san’at naqqoshlik, 
sahnalam i bezatish, kino san’ati va teleko‘rsatuvlarni bezatishda 
keng qo ‘llaniladi.
1.2. GRAFIKA
Tasviriy san ’atning keng tarqalgan tu rlarid an b iri 
grafika-
dir. G rafikaning asosiy m ateriali o q -q o ra rang b o ‘lib, k o ‘pro q
qo g ‘ozga ishlanadi. B oshqa ranglar ju d a kam q o ‘llaniladi. 
B oshqa ranglardan maxsus — plakat grafikasida foydalanish 
m um kin.
Grafik rassom tasvirlayotgan narsa va voqeaga bo'lgan m uno- 
sabatini yo‘g‘on-ingichka, qo‘pol-nozik, uzun-qisqa, davomli- 
davomsiz, rangli-rangsiz, silliq-dag‘al chiziqlarda ifodalaydi. 
Shuningdek, grafik rassom o ‘z asarlarini yaratishda b o ‘yoqlaming 
to n id an, qo g ‘ozning o q rangidan, qora rangning h am turli 
tonlaridan foydalanadi.
Grafika san’atining asosi bezatish ishlaridan iborat b o ‘lib, 
bunda plakatlar, kitob illustratsiyalari, bezaklari, turli iste’mol 
buyumlarining qutilari uchun etiketkalar (yorliqlar), pochta va 
pul markalari tayyorlash kabilarda foydalaniladi.
Grafika san’ati, asosan, to ‘rt turga bolinadi.