Sanoat korxonalarining barchasida bugungi kunda texnologik jarayonlarning

1.4. O‘lchash xatoliklari va ularning kelib chiqish sabablari 
Har qanday o‘lchanadigan kattalik chinakam qiymatga ega.
Cinakam qiymat
– bu kattalikni miqdor jihatdan har tomonlama, bekami-
ko‘st va butkul tavsiflaydigan qiymat hisoblanadi. Ammo bu qiymatni o‘lchash 
imkoniyati bizda mavjud emas. Shu sababli uning o‘rniga haqiqiy qiymat deb 
ataluvchi qiymatdan foydalanamiz. Haqiqiy qiymat chinakam qiymatga miqdor 
jihatdan eng yaqin deb hisoblanadi. Uning miqdorini takroriy o‘lchashlar orqali 
hosil qilinadi.

---

17 
O‘lchash jarayonida biz o‘lchanayotgan kattalikning qiymati haqidagi 
ma’lumotga - o‘lchash natijasiga ega bo‘lamiz. Bu tajribadan, ya’ni o‘lchashdan 
olingan qiymat haqiqiy qiymatdan farq qiladi va bu farqni 
o‘lchash xatoligi
deb 
ataymiz. 
O‘lchash xatoligi
– o‘lchash natijasining chinakam (haqiqiy) qiymatdan 
chetlashuvini (og‘ishuvini) ifodalovchi o‘lchashning sifat mezonidir. 
O‘lchash xatoliklari turli sabablarga ko‘ra turlicha ko‘rinishda namoyon 
bo‘lishi mumkin. Bu sabablar qatoriga quyidagilarni kiritishimiz mumkin: 
– o‘lchash vositasidan foydalanishda uni sozlashdan yoki sozlash darajasini 
siljishidan kelib chiquvchi sabablar; 
– o‘lchash ob’yektini o‘lchash joyiga (pozitsiyasiga) o‘rnatishdan kelib 
chiquvchi sabablar; 
– o‘lchash vositalarining zanjirida o‘lchash ma’lumotini olish, saqlash, 
o‘zgartirish va tavsiya etish bilan bog‘liq sabablar; 
– o‘lchash vositasi va ob’yektiga nisbatan tashqi ta’sirlar (temperatura yoki 
bosimning o‘zgarishi, elektr va magnit maydonlarining ta’siri, turli tebranishlar va 
hokazolar)dan kelib chiquvchi sabablar; 
– o‘lchash ob’yektning xususiyatlaridan kelib chiquvchi sabablar; 
– operatorning malakasi va holatiga bog‘liq sabablar va shu kabilar.