231
Sabit, dəyişən, ümumi və orta xərclərin
müəssisədə (şirkətdə) formalaşması.
Məhsul
buraxılışı
(ədədlə)
Ümumi xərclər (mln. manatla)
Orta xərclər (manatla)
Sabit
Dəyişən
Ümumi
Sabit
Dəyişən
Ümumi
0
100
0
100
100.000
0
100.000
100
100
120
220
1.000
1.200
2.200
200
100
240
340
500
1.200
1.700
300
100
360
460
333
1.200
1.533
400
100
490
590
250
1.225
1.475
500
100
640
740
200
1.280
1.480
600
100
810
910
167
1.350
1.517
Cədvəldən aydın olur ki, müəyyən bir məhsulun (çö-
rək, ehtiyat hissəsi, sement, parça, ayaqqabı) istehsalı art-
dıqca, orta istehsal xərcləri, yəni hər məhsul vahidinə sərf
olunan xərclər azalmağa doğru meyl edir. Eyni zamanda
orta və ümumi xərclər məhsul buraxılışı həcmi ilə əlaqə-
dar müxtəlif səviyyələrdə ola bilər. Bu cədvəldəki rəqəm-
lərin təhlilindən aydın olur ki, orta istehsal xərcləri 100-
300 ədəd məhsul buraxılışı həcmində demək olar ki, eyni-
dir. Lakin sonrakı istehsalın genişləndirilməsi nəticəsində
bu xərclər artır. Deməli, bu konkret misalda optimal va-
riant kimi orta istehsal xərcləri 400 ədəd məhsul buraxı-
lışına qədər aşağı düşür, 400 ədəddən yuxarı məhsul bura-
xıldıqda isə həmin xərclər artır.
İqtisadi nəzəriyyədə,
son hədd xərcləri, alternativ
xərclər
və
transaksion xərclər
anlayışlarına da rast gəli-
rik.
Dostları ilə paylaş: 
