Dərslik Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirinin
Yüklə 2,04 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
postsənaye,
yaxud yeni sənaye iqtisa- diyyatı, informasiya-məlumat iqtisadiyyatı, postmu- dern cəmiyyəti iqtisadiyyatı, virtual iqtisadiyyat, şəbə- kə iqtisadiyyatı, intellektual iqtisadiyyat, yeni iqtisa- diyyat, ekoiqtisadiyyat konsepsiyaları müasir elmi – nəzəri fikrin ifadəsi kimi mühüm əhəmiyyətə malikdir. Bazar münasibətləri iqtisadi sisteminə keçid dövrünü əsasən başa çatdırmış Azərbaycan Respublikasında, sosial – iqtisadi inkişafın müxtəlif modellərinin ünsürlərindən, xüsusilə alman və isveç variantlarından, ölkənin özünə- məxsus xüsusiyyətlərini nəzərə almaqla, yaradıcılıqla isti- fadə olunmuşdur. 227 MÖVZU 14. İSTEHSAL XƏRCLƏRİ VƏ FƏRDİ TƏKRAR İSTEHSAL a) İstehsal xərclərinin mahiyyəti. b) İstehsal xərclərinin quruluşu. c) Kapital anlayışı və onun tarixi formaları. ç) Kapitalın dövranı və dövriyyəsi. d) Əsas və dövriyyə kapitalı. a) İnsanların istehsal fəaliyyətinin ilk mərhələsindən başlayaraq indiyə qədər, cəmiyyətin istehsal və istehlak tə- yinatlı məhsullarının neçəyə başa gəlməsi, habelə hazır- lanması xərcləri həmişə diqqət mərkəzində durmuşdur. İstehsalsız cəmiyyət yaşayıb inkişaf edə bilmədiyi kimi, xərcsiz də istehsal mümkün deyildir. İnsanların tələb və ehtiyaclarının getdikcə artması təbii bir proses oldu- ğundan, həmin meyl xərclərin də artırılmasını zəruri edir. Bu mənada istehsalın artımı və inkişafı ilə onun xərcləri arasında ziddiyyət yaranır. Cəmiyyət miqyasında xərcləri artırmaq yolu ilə məhsul istehsalının və xidmətlər göstə- rilməsinin həcmini artırmaq mümkündür. Təsadüfi deyildir ki, iqtisadçılar və mütəxəssislər qeyd edirlər ki, xərclər istehsalın kölgəsi kimi onu təqib edir. İstehsalçılar arasında rəqabət mübarizəsində mühüm bir amil rolunu oynayan xərclər, eyni zamanda istehsalın genişləndirilməsi yolunda təsirli bir səddə çevrilir. Cəmiy- yətin çoxsaylı tələblərini ödəmək üçün isə müxtəlif təyi- natlı, müasir zövqlərə cavab verən, nisbətən ucuz məhsul- 228 lar istehsal edilməsi, yaxud xidmətlər göstərilməsi lazım- dır. Deməli, cəmiyyət və onun üzvləri həyat üçün zəruri- sayılan nemətlərin, habelə yaşayış üçün lazım olan müxtə- lif xidmətlərin hansı xərclər hesabına başa gəlməsinə heç vaxt biganə münasibət göstərməmişdir. Əksinə, istehsal olunan əmtəələrə və göstərilən xidmətlərə sərf olunmuş Yüklə 2,04 Mb. Dostları ilə paylaş:
|