Microsoft Word Баходир лотинча тузатилган doc
Yüklə 2,12 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
-
23 - ta’lim tizimi hamda oilalarda bolani to‘laqonli tarbiyalash, ta’lim berish va rivojlantirish, uni maktabga samarali tayyorlashda qo‘llanishi majburiy bo‘lgan davlat hujjatidir. Davlat talablari 0-7 yoshli bolalarning qay darajada rivojlanganligi va egallagan yutuqlarini baholab boruvchi talablar bo‘lib, ular bilim, malaka va ko‘nikmalar rivojlanishining ko‘rsatkichlarini belgilaydi: 1. Jismoniy rivojlanish, o‘z-o‘ziga xizmat va gigiena. 2. Ijtimoiy-hissiy rivojlanish. 3. Nutq, o‘qish va savodga tayyorgarlik. 4. Bilish jarayoni, atrof olam to‘g‘risidagi bilimlarga ega bo‘lish. Mazkur 4 ta yo‘nalish tug‘ilganidan 7 yoshgacha bo‘lgan bolalarda o‘z-o‘ziga xizmat ko‘nikmalarining shakllanishi, nutq, o‘qish va savodga tayyorlash darajasini, atrof-olam haqidagi tushunchalarni va qo‘yilgan talablarni egallashi uchun asosiy omil hisoblanadi. U maktabgacha ta’lim tizimining mohiyatini belgilaydi va maktabgacha ta’lim muassasalarini mulkchilik shaklidan qat’iy nazar, barcha bolalarning tengligi va bolalik qadriyatini saqlagan holda har bir bolaning individual (alohida) rivojlanishini ta’minlashga yo‘naltiradi. Davlatimizdagi ta’lim tizimining poydevorini maktabgacha ta’lim tashkil yetadi va bu haqda “Ta’lim to‘g‘risida”gi Qonunning 11—moddasida aytib o‘tilgan. Maktabgacha yoshdagi bolalarga ta’lim-tarbiya berishning asosiy maqsadi - yosh avlodni jismonan sog‘lom, aqlan yetuk, ma’naviy boy, har tomonlama rivojlangan shaxs sifatida tarbiyalash va maktab ta’limiga tayyorlashdan iboratdir. - 24 - "Sog‘lom avlod " deganda - eng avvalo, sog‘lom naslni, jismonan baquvvat shu bilan birga ruhi, fikri sog‘lom, iymon- e’tiqodi butun, bilimli, ma’naviyati yuksak, mard va jasur, vatanparvar avlod tushuniladi. Maktabgacha yoshdagi bolalar ta’lim-tarbiyasining vazifalari jismoniy, aqliy, axloqiy, estetik, mehnat tarbiyasini berish va ularning tug‘ma layoqati, qiziqishi, ehtiyoji va imkoniyatlarini hisobga olgan holda, milliy va umuminsoniy qadriyatlar asosida muntazam maktab ta’limiga tayyorlashdan iborat. Bolalarni maktabga tayyorlashni belgilovchi muhim ko‘rsatkichlardan biri ularning jismoniy jihatdan rivojlanganlik darajasidir. Bu me’yoriy ko‘rsatkichlar "Bolajon" tayanch dasturi va "Davlat talablari" asosida belgilanadi. Dasturga asosan bolalar yoshlari doirasida asosiy harakatlarni: yurish, yugurish, sakrash, irg‘itish- emaklash, to‘siqlardan oshib o‘tish, milliy va harakatli hamda tinch o‘yinlarni nomini bilishi va o‘ynashi zarur bo‘ladi. Bu esa bolalarni jismonan barkamol bo‘lib etishishlarini ta’minlaydi. MTMda jismoniy tarbiya tizimini kun tartibi, mujassam mashg‘ulotlar, ovqatlanish, chiniqtirish (tabiiy va sun’iy), jismoniy mashqlar, madaniy-gigiyenik ko‘nikmalar, ertalabki va kechki soatlar, quvnoq daqiqalar, davolovchi-uqalash, gimnastika, ritmika, sport o‘yinlari tashkil yetadi. Maktabgacha yoshdagi bolalarni jismoniy jihatdan tarbiyalashda ularni yosh va psixologik xususiyatlarini hisobga olgan holda mashg‘ulotlar mazmuni o‘yin shaklida yoritilib, bolalarni qiziqtiradigan harakat jarayonlaridan tashkil topmog‘i lozim. Ma’lumki, ilk yoshdagi bolalar atrofdagi barcha jarayonlarni kuzatib, taqlid qiladilar, bolalar uchun murakkab bo‘lmagan harakatlarni ular o‘z |