Modernization of the Curricula in sphere of smart building engineering Green Building (greb)



Yüklə 5,02 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə109/207
tarix26.10.2023
ölçüsü5,02 Mb.
#161621
1   ...   105   106   107   108   109   110   111   112   ...   207
5c78e023dfdea (1)

Birinchi pog‘ona 
- bu binoning oxirgi qavatida 
joylashgan barcha xonalarda odamlarning yo‘lakka 


chiqish harakatidir. 
Ikkinchi pog‘onaga 
odamlarning xonaning 
chiqish eshigidan to zinapoyagacha bo'lgan masofani 
bosib o‘tishi uchun mo‘ljallangan harakati kiradi. 
Bunda harakatlanuvchi oqim yo‘lak bo‘ylab o‘tadi. 
Agar bino bir qavatli bo'lsa, evakuatsiya ikkinchi 
pog‘onadan so‘ng tugashi mumkin. 
Uchinchi pog‘onaga 
odamlarning 
yuqori 
qavatning zinapoyaga kelishidan to birinchi qavatdagi 
zinapoyadan chiqish eshigigacha bo'lgan masofani 
bosib o‘tish uchun qilingan harakati kiradi. 
To‘rtinchi pog‘onaga 
odamlarning zinapoyadan 
tushgandan keyin ayvon va yo‘laklar orqali tashqariga 
chiqish eshigigacha bo'lgan masofani bosib o‘tishiga 
qaratilgan harakati kiradi. Sanoat korxonalari, bino va 
inshootlarda 
odamlarning 
harakatlanib 
yurishi, 
yordamchi vazifalar kiradi va uni amalga oshirish 
uchun maxsus maydonlar (yo‘laklar, zinapoyalar, 
kirish va chiqish joylari) ajratiladi. 
Odamlarning binodagi harakatlanish jarayoni


ayniqsa, yong‘in yoki biror tabiiy ofat paytida keskin 
mas’uliyatli 
tus 
oladi. 
Bunday 
hollarda 
harakatlanishni to‘g‘ri ta’minlash odamlar hayotini 
saqlab qolishga garov bo‘la oladi. Har qanday xonada 
ham yong‘in sodir bo‘lish ehtimoli mavjud ekanligini 
inobatga olsak, barcha xonalardan va umuman 
binodan odamlarni xavfsiz joyga ko‘chirish uchun 
evakuatsiya 
yo‘llarini 
rejalashtirish 
majburiy 
tadbirlardan hisoblanadi. 
Evakuatsiya yo'llari deb, bino va inshootlarda 
xavfli holat yuzaga kelganida, odamlarni bino ichida 
joylashgan doimiy ish joyidan, qisqa vaqt ichida 
tashqariga olib chiqadigan elementlar tizimiga 
aytiladi. Bunday elementlarga odamlami doimiy ish 
joyidan eng qisqa yo‘l bilan tashqariga olib 
chiqadigan yo‘nalish bo‘ylab joylashgan yo‘laklar, 
dahliz, zinapoyalar va maydonchalar, darvozaxonalar, 
chiqish eshiklari va boshqalar kiradi. 
Evakuatsiya vaqtida binodan chiqish eshiklari 
ikkitadan kam bo‘lmagan holda loyihalashtiriladi. 


Xonalardan chiqish eshiklari va binodan chiqish 
darvozalari 
bir-biridan 
ma'lum 
masofada 
uzoqlashtirilgan bo'ladi
Binolarning yer osti qavatlaridan evakuatsiya 
qilishda odamlaming harakat yo‘nalishi bo‘ylab, 
yonuvchi 
ashyolar 
saqlanadigan 
omborxonalar 
mavjud 
bo‘lmasa, 
umumiy 
zinapoya 
orqali 
chiqishlariga ruxsat etiladi. Agar yerto‘lada bunday 
omborlar mavjud bo‘lsa va bu omborlar uchun alohida 
chiqish yo‘li asosiy evakuatsiya yo‘lidan o‘tda 
yonmaydigan devor bilan to‘silgan bo‘lsagina, 
ulardan evakuatsiya qilishda umumiy zinapoyadan 
foydalanishga ruxsat beriladi. Agar yerto‘lada 
joylashgan xonaning sathi 300 m2 gacha bo‘lib, 
undagi odamlar soni 15 kishidan oshmagan bo‘lsa, 
xonadan chiqish oson bo‘lishi uchun maxsus 
moslamalar mavjud bo‘lgan taqdirda, tik o‘rnatilgan 
narvon bilan yerto‘la tomidagi 0,9 x 0,9 m2 o‘lchamli 
tuynuk orqali yoki tashqi devorda o‘rnatilgan 
o‘lchami 0,75 x 1,5 m2 ga teng bo‘lgan deraza orqali 


evakuatsiya qilish mumkin bo‘ladi. Yerto‘lada 
ishlovchilar soni 5 kishidan oshmasa, undan chiqish 
uchun bitta tuynuk yoki deraza qo‘yish kifoya qiladi. 
Binoning qaysi qavatda bo‘lishidan qat‘iy nazar, agar 
xonadan chiqish eshigi, shu qavatdagi ikkita 
evakuatsiya chiqish darvozasiga olib boradigan 
bo‘lsa, bu xonadan chiqish uchun bitta evakuatsiya 
eshigi qo'yilishi mumkin. Faqat xonadagi eng uzoq 
joylashgan ish joyidan to bu eshikkacha bo‘lgan 
masofa 25 m dan uzoq bo‘lmasligi va bir smenada 
ishchilar soni, A va В toifadagi xonalarda - 5 
kishidan, D toifadagi xonada 25 kishidan, E va F 
toifadagi xonalarda 50 kishidan oshmasligi shart. 
Evakuatsiya yo‘nalishi bo‘ylab joylashgan yo‘l 
qismlari (oraliq yo‘laklar, yo‘lak, zinapoyalar va h.k.) 
har xil texnik qurilmalar bilan toraymasligi, balki 
aksincha, yo‘l-yo‘lakay qo‘shilib boruvchi odamlar 
oqimini hisobga olgan holda kengayib borishi 
inobatga olinishi lozim bo‘ladi. Barcha evakuatsiya 
yo‘llari tabiiy yoki sun’iy Yorug’ik bilan 


ta’minlangan bo‘lishi va sun‘iy yoritilganlik tizimi 
albatta, ham umumiy, ham avariya elektr tarmog‘dan 
ishlashga moslashtiriigan bo‘lishi kerak. 
Evakuatsiya paytida xonalardan ko‘chayotgan 
odamlarni 
soniga, 
binoning 
o‘tga chidamlilik 
darajasiga, xonalarning toifasiga va hajmiga qarab, 
chiqish eshiklarining kengligi hisobiab chiqariladi. 
Asosiy yo‘laklarning kengligi 1,20 m dan kam 
bo‘lmasligi kerak. 
Maydoni 1000 m2 dan katta bo'lmagan va yo'lak 
bo‘ylab eng uzoq joylashgan xona eshigidan to 
tashqariga chiqish yoki zinapoyaga kelishgacha 
bo'lgan masofa 5.1-jadvalda berilgan qiymatlardan 
oshmasligi kerak. Ishlab chiqarish korxonalarida 
evakuatsiya davrida chiqish eshiklarining o'lchami 1 
m kenglikdan o'tish mumkin bo'lgan odamlar soni 5.2-
jadvalda keltirilgan.
Yo'lakdagi eshikdaa tashqariga chiqish joyigacha 
bo'lgan masofa 
5.1-jadvai 


Xonadan 
chqish 
уo‘lining 
joylanishi 
Xona 
toifalari 
Binoning 
o‘tga 
chidamlilik 
darajasi 
Odamlar oqimiga qarab 
(od/m
2
), belgilangan 
masofa, m 
1-2 
2-3 
3-4 
4-5 
А ва В 

I, II, IIIa 
60 
50 
40 
35 
I, II, III, IIIa 120 
95 
80 
65 
IIIb, IV 
85 
65 
55 
45 

60 
50 
40 
35 
E va F 
I, II, III, IIIa 180 140 
85 
100 
IIIb, IV 
25 
100 
60 70 50 

90 
70 
Oxiri berk 
yo'iak 
Barcha 
toifalar 
uchun 
I, II, III, 
IIIa, 
30 
25 
20 
15 
IIIb, IV 
20 
15 
15 
10 

15 
10 
10 



5.2-rasm. Yong’in xavfini baholssh. a) yong’in 
xavfini oldindan baholash, b) yong’in xavfini 
so'ng baholash 


5.3 – rasm. Ko'p qavatli binoning tashqi yong'in 
qochish yo’lagi 


5.4 – rasm. Yong'in evakuatsiya diagrammasi 
Sanoat korxonalarida 1 m
2
kenglikdagi chiqish 
eshigidan o‘tish mumkin bo‘lgan odamlar soni 
5.2-jadval 
Xona
toifaiari 
Binoning o'tga 
chidamlilik darajasi 
1m
2
kenglikdagi evakuatsiya 
eshigidan chiqishi lozim 
bo‘lgan odamlar soni 
A va В 

I, II, IIIa 
85 
I, II, III, IIIa, 
175 


IIIb, IV 
120 

85 
E va F 
I, II, III, Ша, 
260 
IIIb, IV 
180 

130 

Yüklə 5,02 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   105   106   107   108   109   110   111   112   ...   207




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin